تفسیر کتابالله: تفاوت میان نسخهها
[نسخهٔ بررسیشده] | [نسخهٔ بررسیشده] |
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
++ |
جابجایی عکسها |
||
خط ۲۵:
| پیش از =
}}
'''''تفسیر کتابالله''''' معروف به '''ترجمه و تفسیر قرآن به مازندرانی''' اشاره به نسخ خطی از کتابی متعلق به [[زیدیه در گیلان و مازندران|زیدیان طبرستان و دیلم]] دارد، که توسط [[ابوالفضل بن شهردویر دیلمی]] در قرن هفتم هجری نوشته شده و در آن بخشهایی از [[قرآن]] به صورت ترجمه و تفسیر به زبانهای [[زبان طبری|طبری]]، [[زبان عربی|عربی]] و [[زبان فارسی|فارسی]] توأمان آورده شدهاست.
این کتاب در ابتدا به [[زبان عربی]] نوشته شده و پس از آن برای درک بهتر مخاطبان، حاشیههایی به [[زبان طبری]] و بعضاً [[زبان فارسی|فارسی]]، به آن
در این کتاب هر صفحه به سه یا چهار ستون تقسیم شده و در ستونهای نخستین آیات با ترجمه طبری، در ستون بعدی تفسیر آیات و در ستونهای مابعد از آن، حواشی و جزئیات دیگری دربارهٔ تفاسیر آورده
این نسخ بخش قابل توجهی از آثار ارزشمند باقی مانده به زبان طبری قدیم را تشکیل میدهند و گویش آنها متعلق به غرب [[مازندران]] یا شرق [[گیلان]] است. تا قرن دهم نسخههایی از آن در مناطق مختلف کتابت شدهاست. هماکنون نسخههایی از این کتاب دو جلدی در کتابخانههای مختلفی نگهداری میشوند و نسخهای از آن توسط [[کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی|کتابخانهٔ مجلس شورای اسلامی]] چاپ و نشر شدهاست.
== پیشینه ==
=== تفسیر قرآن ===
سطر ۷۷ ⟵ ۷۸:
=== شیوهٔ کتابت ===
[[پرونده:Maqamate Hariri.png|بندانگشتی|200px|صفحهای از ''[[مقامات حریری]]'' نوشتهٔ [[قاسم بن علی حریری]]، که از نظر شیوهٔ کتابت و وجود ترجمه به زبان طبری شباهت بسیاری با ''تفسیر کتابالله'' دارد.]]▼
[[پرونده:Al-Kefayat fi-elm al-erab.png|بندانگشتی|250پیکسل|برگ [[ترقیمه]] از ترجمه طبری کتاب ''الکفایة فی علم الاعراب'' که در آن شعری به زبان طبری نیز آورده شدهاست.<ref>{{پک|ذبیحی|ک= اشعار طبری در نسخهٔ خطی الکفایة فی علم الاعراب|ص=۳۵–۳۸}}</ref>]]▼
شیوهٔ کتابت آن نیز به گونهای است که در وسط صفحه آیات قرآن به خطی درشت کتابت شده و در حواشی بالا، یکی از طرفین و پایین آن مطالبی تفسیری آمدهاست. مطالب در ستونهایی آمده، ستون اول متن آیات با ترجمه، ستون دوم تفاسیر و ستونهای بعدی جزئیات تفاسیر هستند. با کشیدن خطی، توضیحات هر واژهای از قرآن به خود آن واژه متصل شدهاست.<ref>{{پک|رحمتی|۱۳۹۴|ف=تفسیر کتابالله و نسخههای آن|ک=تاریخ فرهنگی زیدیان|ص=۱۲۰–۱۲۲|رف=تفسیر}}</ref><ref>{{پک|عمادی|۱۳۸۸|ف=مقدمه|ک=تفسیر کتابالله|ص=۱۸}}</ref>
سطر ۱۳۰ ⟵ ۱۳۱:
== در زبانشناسی ==
▲[[پرونده:Al-Kefayat fi-elm al-erab.png|بندانگشتی|250پیکسل|
▲[[پرونده:Maqamate Hariri.png|بندانگشتی|200px|صفحهای از ''[[مقامات حریری]]'' نوشتهٔ [[قاسم بن علی حریری]]، که از نظر شیوهٔ کتابت و وجود ترجمه به زبان طبری شباهت بسیاری با ''تفسیر کتابالله'' دارد.]]
گرچه ترجمههایی که از [[زبان عربی]] به [[زبان طبری]] انجام شدهاند، مانند قرآن و [[مقامات الحریری]]، از میراث مکتوب مهم مازندرانی بهشمار میروند<ref>{{پک|برجیان|۱۳۸۸|ف=ترجمههای طبری از عربی|ص=۱۴–۱۵}}</ref> و نشاندهندهٔ استقلال این زبان از [[زبان فارسی معیار]] در دورههای تاریخی پیشین هستند،<ref>{{پک|عمادی|۱۳۸۸|ف=مقدمه|ک=تفسیر کتابالله|ص=۱۳–۱۵}}</ref> ولی غالباً ناقص و معیوب هستند و خط ناخوانایی دارند و برای مازندرانیزبانان امروزی درک آنها دشوار است.<ref>{{پک|برجیان|۱۳۸۸|ف=ترجمههای طبری از عربی|ص=۱۶–۱۷}}</ref>
|