مقیاس زمانی زمین‌شناسی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
گسترش/ این بخش نیازمند ترجمه است |
|||
خط ۵۳:
|-
|rowspan="4" style="background:{{Period color|Pleistocene}}"| [[پلیستوسن]]
|style="background:{{Period color|Upper Pleistocene}}"| [[پلیستوسن پسین]] ''('
|[[Eemian]] [[میان‌یخچالی]], [[آخرین عصر یخبندان]], ending with [[یانگر درایاس]]. [[نظریه فوران آتشفشان توبا]]. [[رویداد انقراض کواترنری]].
|style="background:{{Period color|upper Pleistocene}}"| {{Period start|Late pleistocene}}
|-
|style="background:{{Period color|Middle Pleistocene}}"| [[پلیستوسن میانه]] ''('
|High amplitude [[100,000-year problem|100 ka]] [[دوره یخچالی]]. Rise of [[انسان خردمند]].
|style="background:{{Period color|Middle Pleistocene}}"| {{Period start|middle pleistocene}}
|-
|style="background:{{Period color|Calabrian}}"| [[پلیستوسن پیشین]] ''('کالابرین')''
|Further cooling of the climate. Spread of [[انسان راست‌قامت]].
|style="background:{{Period color|Calabrian}}"| {{Period start|calabrian}}<sup>*</sup>
خط ۱۰۳:
|rowspan="9" style="background:{{Period color|Paleogene}}"| [[پالئوژن]]
|rowspan="2" style="background:{{Period color|Oligocene}}"| [[الیگوسن]]
|style="background:{{Period color|Chattian}}"| [[چاتین (زمین‌شناسی)|چاتین]]
|rowspan="2"| [[Eocene–Oligocene extinction event|Grande Coupure]] extinction. Start of widespread [[Late Cenozoic Ice Age|Antarctic glaciation]].<ref>{{Cite journal | doi=10.1038/nature01290|pmid = 12529638| title=Rapid Cenozoic glaciation of Antarctica induced by declining atmospheric CO2| journal=Nature| volume=421| issue=6920| pages=245–249| year=2003| last1=Deconto| first1=Robert M.| last2=Pollard| first2=David|bibcode = 2003Natur.421..245D}}</ref> Rapid [[فرگشت]] and diversification of fauna, especially [[پستانداران]]s. Major evolution and dispersal of modern types of [[گیاهان گلدار]]s
|style="background:{{Period color|Chattian}}"| {{Period start|chattian}}
خط ۱۴۶:
|style="background:{{Period color|Campanian}}"| {{Period start|campanian}} ± 0.2
|-
|style="background:{{Period color|Santonian}}"| [[سانتونین (زمین‌شناسی)|سانتونین]]
|style="background:{{Period color|Santonian}}"| {{Period start|santonian}} ± 0.5<sup>*</sup>
|-
خط ۲۲۱:
|style="background:{{Period color|Rhaetian}}"| ~{{Period start|rhaetian}}
|-
|style="background:{{Period color|Norian}}"| [[نورین (زمین‌شناسی)|نورین]]
|style="background:{{Period color|Norian}}"| ~{{Period start|norian}}
|-
خط ۳۰۲:
|rowspan="7" style="background:{{Period color|Devonian}}"| [[دوونین]]
|rowspan="2" style="background:{{Period color|Late Devonian}}"| [[دوونین]]
|style="background:{{Period color|Famennian}}"| [[فامنین (زمین‌شناسی)|فامنین]]
|rowspan="7"| First [[Lycopodiopsida|clubmoss]]es, [[رده دم‌اسبی]]s and [[سرخس (گیاه)]]s appear, as do the first [[بذر]]-bearing plants ([[progymnosperm]]s), first trees (the progymnosperm ''[[Archaeopteris]]''), and first (wingless) [[حشره]]s. [[Strophomenida|Strophomenid]] and [[Atrypida|atrypid]] [[بازوپایان]]s, [[مرجان شیپوری]] and [[مرجان تخته‌ای]] corals, and [[زنبق دریایی]]s are all abundant in the oceans. [[شاخ‌قوچی گوشه‌دار]] [[شاخ‌قوچی]] are plentiful, while squid-like [[نیام‌داران]] arise. Trilobites and armoured agnaths decline, while jawed fishes ([[تخته‌پوستان]]s, [[گوشتی‌بالگان]] and [[ماهیان استخوانی]] fish, and early [[غضروف‌ماهیان]]) rule the seas. First [[دوزیستان]]s still aquatic. "Old Red Continent" of [[Euramerica]]. Beginning of [[Acadian Orogeny]] for [[کوه‌های اطلس]] of North Africa, and [[رشته‌کوه آپالاش]] of North America, also the [[Antler Orogeny|Antler]], [[کوه‌زایی واریسکی]], and [[Mayor Island/Tuhua|Tuhua Orogeny]] in New Zealand.
|style="background:{{Period color|Famennian}}"| {{Period start|famennian}} ± 1.6<sup>*</sup>
خط ۳۳۸:
|style="background:{{Period color|Gorstian}}"| {{Period start|gorstian}} ± 0.5<sup>*</sup>
|-
|rowspan="2" style="background:{{Period color|Wenlock}}"| [[ونلاک (سیلورین)|ونلاک]]
|style="background:{{Period color|Homerian}}"| [[Homerian]]
|style="background:{{Period color|Homerian}}"| {{Period start|homerian}} ± 0.7<sup>*</sup>
خط ۳۸۴:
|rowspan="3" style="background:{{Period color|Furongian}}"| [[فورونجین]]
|style="background:{{Period color|Stage 10}}"| [[اشکوب ۱۰ کامبرین]]
|rowspan="10"| Major diversification of life in the [[انفجار کامبرین]]. Numerous fossils; most modern [[جانوران]] [[شاخه (زیست‌شناسی)|شاخه]] appear. First [[طنابداران]]s appear, along with a number of extinct, problematic phyla. Reef-building [[کهن‌جامان]] abundant; then vanish. [[تریلوبیت]]s, [[نرینه‌ای‌تباران]] worms, [[اسفنج دریایی]], inarticulate [[بازوپایان]]s (unhinged lampshells), and numerous other animals. [[Anomalocarid]]s are giant predators, while many Ediacaran fauna die out. [[پروکاریوت]]s, [[آغازیان]]s (e.g., [[روزن‌داران]]s), [[قارچ]] and [[جلبک]] continue to present day. [[گوندوانا]] emerges. [[Petermann Orogeny]] on the [[استرالیا (قاره)]] tapers off (550–535 [[سال]]). Ross Orogeny in Antarctica. [[Adelaide Geosyncline|Adelaide Geosyncline (Delamerian Orogeny)]], majority of orogenic activity from 514–500 [[سال]]. [[Lachlan Orogeny]] on [[استرالیا (قاره)]], c. 540–440 [[سال]]. [[جو زمین]] CO<sub>2</sub> content roughly 15 times present-day ([[هولوسن]]) levels (6000 ppmv compared to today's 400 ppmv)
|style="background:{{Period color|Stage 10}}"| ~489.5
|-
خط ۴۱۷:
|style="background:{{Period color|Fortunian}}"| ~{{Period start|fortunian}} ± 1.0<sup>*</sup>
|-
|rowspan="18" style="background:{{Period color|Precambrian}}"| [[پرکامبرین]]{{Efn|name="aka-cryptozoic"|
|rowspan="10" style="background:{{Period color|Proterozoic}}"| [[پیشین‌زیستی]]{{Efn|name="Precambrian-Time"|The [[پیشین‌زیستی]], [[نخست‌زیستی]] and [[پیشازیستی]] are often collectively referred to as the [[پرکامبرین]] or sometimes, also the Cryptozoic.}}
|rowspan="3" style="background:{{Period color|Neoproterozoic}}"| [[پیشین‌زیستی نو]]{{Efn|name="Precambrian-Time"}}
خط ۴۹۶:
|style="background:{{Period color|Hadean}}"| {{Period start|hadean}}
|}
== نوشتارهای وابسته ==
* [[تاریخ زمین‌شناختی زمین]]
| |||