نیشابور: تفاوت میان نسخه‌ها

عبدالله بن طاهر پس از اخذ تصمیم خود مبنی بر عزیمت به [[خراسان بزرگ|خراسان]]، با شتاب تمام راه [[نیشابور]] را در پیش گرفت. وی سپس در سال ۲۱۵ ه‍.ق/ ۸۳۰ م، به [[مرو]] وارد شد و اقامتی کوتاه در آن شهر داشت، زیرا نیشابور را به عنوان پایتخت خویش برگزیده بود.<ref>{{پک|اکبری|۱۳۸۴|ک=تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام|ص=۸۵-۱۸۴}}{{سخ}}{{پک|خضری|۱۳۸۴|ک=تاریخ خلافت عباسی|ص=۸۱}}{{سخ}}{{پک|زرین‌کوب|۱۳۶۳|ک=تاریخ ایران بعد از اسلام|ص= ۵۰۸}}{{سخ}}{{پک|اقبال|۱۳۹۲|ک=تاریخ ایران از انقراض ساسانیان تا انقراض قاجاریه|ص=۷۴}}{{سخ}}{{پک|Bosworth|1982|ف=ʿABDALLĀH B. ṬĀHER|ک=Encyclopædia Iranica|زبان=en}}</ref> وی نیشابور را به علت مزایایی که آن را مناسب پایتختی قرار داده بود، به عنوان مرکز حکومت خویش برگزید که از آن جمله آب و هوای نیکو را بیان می‌دارند.<ref>{{پک|اکبری|۱۳۸۴|ک=تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام|ص=۱۸۶}}</ref> چنانکه عبدالله بن طاهر در پاسخ به چرایی گزیدن این شهر به پایتختی، هوای قوی، مردم سر به زیر و دارای عمر زیاد را عنوان کرده‌است. همچنین [[ابومنصور عبدالملک ثعالبی|ثعالبی]] نیز از پاکیزگی هوای این شهر در نزد یکی از [[طاهریان]] یاد کرده‌است.<ref>{{پک|اکبری|۱۳۸۴|ک=تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام|ص=۱۸۶}}</ref>

در کنار موارد مذکور می‌توان دلایل دیگری را نیز برای این اقدام عبدالله بیان کرد اما در این میان، ممکن است دلایل سیاسی و نظامی که متأثر از حضور [[خوارج]] است، در اولویت باشند. در زمان تاخت‌وتاز خوارج در [[خراسان]]، [[نیشابور]] در مرکز توجه آنان قرار داشت و در هنگام ورود عبدالله به خراسان نیز کانون این معضل بشمار می‌آمد، چنانکه علی بن طاهر، برادر و نایب عبدالله در حکومت خراسان، سراسر ایام کوتاه حکومتش را در درگیری با خوارج در نیشابور گذراند و سرانجام جان خویش را نیز در این راه از دست داد. دوران زمامداری محمد بن حمید طاهری پیش از عبدالله در خراسان به مرکزیت نیشابور، به ساخت عمارت‌های متعدد و ستیز دایمی با خوارج سپری شد. شابشتی به نامه‌ای از عبدالله به [[مأمون]] اشاره می‌کند که در آن، تعدد اقامتگاه‌های خوارج در اطراف نیشابور و اهمیت این منطقه را به همین سبب، گزارش می‌کند. در نتیجه حضور چشمگیر خوارج پیرامون نیشابور و نبرد حاکمان پیش از عبدالله با آنان، او را به توجه ویژه به این منطقه در راستای سرکوب این گروه واداشت.<ref>{{پک|اکبری|۱۳۸۴|ک=تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام|ص=۸۷-۱۸۶}}</ref>

به روایت [[حمزه اصفهانی|حمزهٔ اصفهانی]]، سرزمین‌های [[طبرستان]] و [[رویان (نور)|رویان]] نیز توسط [[مأمون]] به عبدالله واگذار شدند و امور اینچنینی که گسترش حکومت [[طاهریان]] را در پی داشت، موجب پررنگ شدن نقش [[نیشابور]] به عنوان پایتخت و شهری می‌شد که طاهریان از طریق آن بر سرزمین‌های مختلف اشراف یابند و با دقت به ادارهٔ آن بپردازند. همچنین [[مرو]] به علت بافت قدیمی‌اش و محدودیت‌های متأثر از آن، جاذبهٔ لازم را در برابر نیشابوری که دارای ظرفیت بیشتر برای احداث عمارت‌ها و کاخ‌های جدید بود، برای حاکم مقتدر طاهری دارا نبود. اقدامات عمرانی عبدالله در نیشابور که مشتمل بر ساخت شادیاخ و عمارت‌های تازه بود، نشانگر میزان علاقهٔ او به شهری بود که توانایی آبادی آن به سلیقهٔ خویش را داشت. اقدامات عبدالله آنچنان در آبادانی و گسترش نیشابور تأثیرگذار بود که موجب جذب عدهٔ زیادی از ادیبان و دانشمندان بدان شهر به موجب محاسن آن گشت و آن را در ردیف ثروتمندترین و پرجمعیت‌ترین شهرها قرار داد.<ref>{{پک|اکبری|۱۳۸۴|ک=تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام|ص=۸۸-۱۸۷}}</ref>

در وصف این شهر سخنانی نیز موجود است، چنانکه بنابر نظر [[ابن حوقل]]، در سرتاسر [[خراسان]] شهری را در سلامت هوا، وسعت و تعدد عمارات، همپای [[نیشابور]] نمی‌توان یافت و حاکم نیشابوری نیز نیشابور را اینگونه وصف می‌کند و در ادامه با دیگر شهرها مقایسه می‌نماید : «نیشابورست، هوای او صافی به صحت ابدان وافی، خالی از خطایا و عاری از [[وبا]] و اکثر بلایا... عروس بلدان، خزانه خراسان، دار امارت، لطیف عمارت، موطن ادیبان... در [[سیستان]]، باد آن... [[سند]] و [[هند]] حرارت شدید... [[خوارزم]] و [[ترکستان]] سرمای آن... [[مرو]] و حوالی آن از پشه و امثال آن»، همه موجب آزار و زحمت مردم هستند اما در نیشابور درازی عمر مردم در نتیجه نیرومندی هوای آن است. <ref>{{پک|اکبری|۱۳۸۴|ک=تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام|ص=۱۸۶}}</ref>