زبان فارسی در هند: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ابزار پیوندساز: افزودن پیوند چاپ سنگی به متن |
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
||
خط ۱۰:
== وضعیت امروزی آموزش زبان فارسی در هند ==
زبان فارسی درهند حدود یک هزار سال سابقه دارد که
درحال حاضر در بیش از ۵۰ دانشگاه هند زبان و ادبیات فارسی تدریس می‌شود و در چندین دانشگاه این کشور نیز بخش مستقل زبان فارسی وجود دارد.
دانشگاه‌های علیگر، دهلی، جواهر لعل نهرو، جامعه ملی اسلامی، کشمیر، لکهنو، بنارس، پاتنا، بوپال، عثمانیه، بمبئی، گوهاتی، بی آرامبیدکر ([[مظفرنگر]]) و مگد، از دانشگاه‌هایی هستند که گروه مستقل فارسی دارند.
خط ۲۳:
همانندی‌های فراوان میان زبان [[اوستا]] و [[سانسکریت]] هم نشانه دیگری از پیوند دیرینهٔ ایران و شبه قاره دارد. در دوران [[اشکانیان]] (۲۲۶–۲۴۹ ق. م) این روابط رو به گسترش نهاد تا اینکه در زمان [[ساسانیان]] (۲۲۶ ق. م - ۶۵۲ م) با وجود ترجمهٔ کتاب‌های مهم هندی مانند «[[کلیله و دمنه]]» در عصر [[انوشیروان]]، پیوستگی‌های فرهنگی قوت گرفت.<ref>تأثیر زبان فارسی بر زبان و ادبیات شبه قاره هند [http://www.hozehonari.com/PrintListItem.aspx?id=22896] حوزه هنری دکتر عجم</ref>
پس از حمله [[سلطان محمود غزنوی]] به [[هندوستان]] دراوایل سدهٔ پنجم هجری زبان [[فارسی]] با آمدن سپاهیان محمود در شبه قاره گسترش می‌یابد. البته نباید سهم صوفیان را که مبلغان اصلی اسلام و زبان فارسی بودند، فراموش کرد. بزرگ صوفیانی چون [[هجویری]]، خواجه[[معین‌الدین چشتی]]، شیخ بهاءالدین زکریا مولتانی، [[سیداشرف جهانگیر سمنانی]]، [[سیدعلی همدانی]] و… که با گفتار و کردارشان بر خیل مسلمانان و [[فارسی زبانان]] افزودند. حکومت پادشاهان مسلمان، به ویژه [[پادشاهان پارسی گوی هندوستان]] در سراسر شبه قاره را هم نباید از یاد برد، زیرا آنان با حمایت و پشتیبانیِ فراوان خود از علماء، دانشمندان، سرایندگان، ادیبان، هنرمندان و سایر فرهیختگان موجب شکوفایی و ارتقای زبان فارسی شدند و در این باره منابع و مآخذ فراوان است.
رسمیت یافتن زبان فارسی به عنوان زبان دین، سیاست، ادب و هنر در شبه قاره موجب شد که علاوه بر پدید آمدن آثار فراوان [[فارسی]] در آن سرزمین توسط اهالی شبه قاره یا ایرانیان و دیگر مهاجران، به ویژه در زمینه‌های تاریخ، فرهنگ، دستور، یادنامه (تذکره) و انشاء آثار بزرگان شعر و ادب و عرفان [[ایران زمین]] مورد پروا و پذیرش دانشوران و متفکران قرار گیرد و دربارهٔ آن‌ها پژوهش شود یا به زبان‌های گوناگون بومی سرزمین هند و پاکستان ترجمه گردد.
زبان فارسی هشت قرن پیش وارد هند شد، ۷۰۰ سال بر تارک اندیشه، روابط، سیاست، اقتصاد و فرهنگ مردم هند حاکمیت داشت. به گونه‌ای که کلیه آثار مهم فرهنگی، مذهبی، سیاسی، ادبی، مکاتبات، اسناد شخصی و دولتی و احکام قضایی هند به زبان فارسی نوشته می‌شد. هم‌اکنون آثار و نسخ خطی بسیار ارزنده موجود در هند حکایت از این واقعیت دارد. در سراسر هند بیش از پنجاه بخش زبان فارسی در دانشگاه‌ها و کالج‌ها به فعالیت اشتغال دارند. بیش از یکصد مدرسه و دبیرستان فعالانه به تدریس زبان فارسی می‌پردازند. در اکثر قریب به اتفاق مدارس سنتی اسلامی، زبان فارسی در متون درسی وجود دارد و همه علما و مدرسین با
زبان [[فارسی]] از آن رو که قرن‌ها زبان رسمی سلاطین [[گورکانیان|گورکانی]] درهند بود، علاوه بر آن تکلم گونه‌ای از زبان پارسی توسط اقلیت [[پارسیان هند]]، تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر [[زبان]]های رایج در شبه قاره به‌ویژه [[زبان اردو]] داشته‌است.<ref>تأثیر زبان فارسی بر زبان و ادبیات شبه قاره هند دکتر عجم [http://www.aftabir.com/articles/view/art_culture/literature_verse/c5_1316857075p1.php/تاثیر-زبان-فارسی-بر-زبان-و-ادبیات-شبه-قاره-هند] آفتاب</ref>
خط ۷۲:
در قرن یازدهم و دوازدهم هفده فرهنگ در هند تألیف گردید. از آنجمله است:
# [[برهان قاطع]] تألیف محمد حسین متخلص ببرهان که سال پایان تألیفش ۱۰۶۲ می‌باشد و به ترتیب حروف تهجی تنظیم گردیده. هزارها لغت و معنی زائد بر
# [[فرهنگ رشیدی]] تألیف عبد الرشید الحسینی از مردم سند است که تحقیقات مفیدی در لغات فارسی کرده و حرف اول و دوم به ترتیب حروف تهجی است و بسال ۱۲۹۲ در کلکته چاپ‌سر بی خورده‌است.
# [[بهار عجم]] تألیف «تیک چند» متخلص به [[بهار]] است. در ۱۱۵۲ به اتمام رسیده و شامل الفاظ مرکب و اصطلاحات فارسی است. بقدری پسند ادباء معاصر او واقع شد که تا ۱۲۰۰ که تاریخ وفات مؤلف است هفت بار بچاپ رسید و پس از آن هم چند بار [[چاپ سنگی]] خورده‌است.
از سده سیزدهم یازده [[فرهنگ]] در دست می‌باشد:
# انجمن آراء ناصری تألیف [[رضا قلی هدایت]] از رجال نامی سلطنت [[ناصر الدین شاه]] قاجار و صاحب تألیفات بسیار دیگر است و بسال ۱۲۸۸ پایان یافته و در همان سال هم چاپ سنگی خورده‌است. بعض الفاظ جعلی برهان و
# [[غیاث اللغات]] تألیف محمد غیاث الدین رامپوری که چهارده سال رنج برده و کتاب خود را بسال ۱۲۴۲ بپایان رسانیده‌است. لغات عربی و اصطلاحات علمی بسیاری در آن مضبوط و حرف اول و دوم هر لغت به ترتیب حروف تهجی است.<ref>پژوهشی در تأثیر زبان فارسی بر زبان‌های شبه قاره هندوستان [http://www.irna.ir/NewsShow.aspx?NID=80223154] قطره</ref>
در ابتدای [[قرن چهاردهم]] مفصل‌ترین فرهنگ فارسی بنام
خط ۸۵:
همچنین[[فرهنگ نوبهار]] و کاتوزیان که در ایران چاپ شده‌است.
و علاوه بر
# [[اقنوم عجم]]
# [[شامل اللغات]]
خط ۱۲۱:
== پیشینهٔ چاپ کتاب‌ها و روزنامه‌های فارسی در هند ==
چاپ فارسی در شرق از هندوستان آغاز گردید. در هند نخستین ماشین چاپ برای چاپ فارسی توسط [[چارلز ویلکینز]](Sir Charles Wilkins) که یک دانشمند زبان‌شناس بود ساخته شد. این ماشین با خط نستعلیق کار می‌کرد. نخستین فرهنگ دوزبانهٔ فارسی-انگلیسی در هند به سال ۱۷۸۰ با عنوان A compendious vocabulary English and Persian , نوشته فرانسیس گلادوین با این دستگاه به چاپ رسید<ref>{{یادکرد ژورنال | نویسنده= مجید غلامی جلیسه| عنوان = تحقق رؤیای چاپ فارسی در شرق به دست چارلز ویلکینز | فصلنامه = پیام بهارستان | شماره = ۱۳| سال = ۱۳۹۰| صفحه = ۱۰۲۰–۱۰۲۹ | پیوند = http://www.ensani.ir/storage/Files/20120413184122-8049-222.pdf | تاریخ بازبینی = ۱۳ اسفند ۱۳۹۳}}</ref> و در سال ۱۷۸۱ نخستین کتاب فارسی چاپ شده در هند با عنوان انشای هرکرن با آن چاپ شد. از این دستگاه علاوه بر چاپ کتاب‌های فارسی برای چاپ برخی آگهی‌های فارسی کمپانی هند شرقی نیز استفاده می‌شد. در سال ۱۷۸۸ کتاب لیلی و مجنون [[هاتفی خرجردی]] با کوشش و تصحیح [[ویلیام جونز (فیلسوف)|ویلیام جونز]] به عنوان اولین کتاب ادبی فارسی در هند چاپ شد. نخستین کتاب آموزشی فارسی نیز به سال ۱۷۹۲ با عنوان درس‌های فارسی و انگلیسی (Persian and English works) در کلکته چاپ شد. اوایل سده نوزدهم دوران درخشان چاپ کتاب‌های فارسی در هند است. خاورشناسانی که در کمپانی هند شرقی کار می‌کردند به کشورداران سفارش می‌کردند که چون هندوها و مسلمانان گرایشی به پذیرش فرهنگ نوین غربی ندارند از اینرو بهتر است دست به آراستن و نیروبخشی به مظاهر
روزنامه‌نگاری فارسی در هند قدمتی بیش از روزنامه‌نگاری فارسی در ایران دارد. از سال ۱۸۲۱ چاپ روزنامه‌های فارسی توسط هندی‌ها آغاز گردید. هند مرکز مهم چاپ روزنامه‌هایی بود که توسط آزادی‌خواهان و روشنفکران ایرانی مقیم هند منتشر می‌شد تا آغاز جنگ جهانی اول از مجموع حدود ۴۷ روزنامه‌ای که در خارج از به زبان فارسی منتشر می‌شد هندوستان با ۱۹ روزنامه مقام نخست را داشت. در سال ۱۸۴۶ هم‌زمان ۶ روزنامه فارسی به هواداری از جنبش مشروطیت ایران در هند چاپ می‌شد.<ref>{{یادکرد مجله | نویسنده= عباس سرافرازی | عنوان = نقش روزنامه‌های فارسی چاپ هند در انقلاب مشروطه ایران | مجله = فصلنامه مطالعات شبه قاره | شماره = ۲ | سال = ۱۳۸۹| صفحه = ۵۳–۶۶| پیوند = http://jsr.usb.ac.ir/pdf_382_80183b9e9b1f920811b8071214e07176.html |فرمت = PDF | تاریخ بازبینی = ۱۳ اسفند ۱۳۹۳}}</ref>
| |||