سغدیانه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز Aryzad صفحهٔ سغدیانوس را به سغدیانه منتقل کرد: سغدیانوس شکل یونانی این نام است.
بازنویسی
خط ۱:
{{جعبه اطلاعات حاکم|تصویر=|دوران=۴۲۴ پیش از میلاد (تقریباً هفت ماه)|تاجگذاری=۴۲۴ پیش از میلاد|زادگاه=[[ایران]]|زادروز=|تاریخ درگذشت=۴۲۳ پیش از میلاد|محل درگذشت=[[ایران]]|آرامگاه=|دین=|پس از=[[خشایارشای دوم]]|پیش از=[[داریوش دوم]]|فرزندان=|پدر=[[اردشیر یکم (هخامنشی)|اردشیر یکم]]|مادر=[[آلوگونه]]|دودمان=[[هخامنشیان]]}}'''سغدیانه''' ([[پارسی باستان]]: ''Sogdyậna'') از ۴۲۴ تا ۴۲۳ پیش از میلاد [[فهرست شاهان ایران|شاهنشاه ایران]] بود. درباره دوران فرمانروایی کوتاه او اطلاعات زیادی در دست نیست و تنها در نوشته‌های مورخ یونانی که در دربار هخامنشی حضور داشته است، یعنی [[کتزیاس]]، به او پرداخته شده است. او احتمالا پسر غیر رسمی [[اردشیر یکم]] از یک زن بابلی به نام [[آلوگونه]] بوده است.<ref name=":0">{{Cite journal|date=2019-02-23|title=Sogdianus of Persia|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Sogdianus_of_Persia&oldid=884704615|journal=Wikipedia|language=en}}</ref>
{{جعبه اطلاعات حاکم
|تصویر =
|دوران = ۴۲۴ پیش از میلاد (تقریباً هفت ماه)
|تاجگذاری =۴۲۴ پیش از میلاد
|زادگاه =[[ایران]]
|زادروز =
|تاریخ درگذشت = ۴۲۳ پیش از میلاد
|محل درگذشت =[[ایران]]
|آرامگاه =
|دین =
|پس از = [[خشایارشای دوم]]
|پیش از = [[داریوش دوم]]
|فرزندان =
|پدر = [[اردشیر یکم (هخامنشی)|اردشیر یکم]]
|مادر = [[آلوگونه]]
|دودمان = [[هخامنشیان]]
}}
'''سُغدیانوس''' از شاهزادگان [[هخامنشی]] و هشتمین پادشاه این سلسله و به باور برخی پسر غیر عقدی [[اردشیر یکم (هخامنشی)|اردشیر یکم]] از زنی بابلی به نام [[آلوگونه]] بوده‌است.
 
== نام ==
سغدیانوس با همراهی خواجه‌ای به نام [[فارناسیاس]] و کمک‌های مادرش بر [[خشایارشای دوم]] شورید و برادرش را چند ماه بعد از به سلطنت رسیدن در خوابگاهش هنگامی که مست بود به قتل رساند<ref>پیرنیا، ص ۹۵۵</ref> و خود را شاه اعلام کرد و با دختر برادرش ازدواج کرد تا به پادشاهی خود مشروعیت ببخشد. وی تقریباً به مدت هفت ماه پادشاه هخامنشیان بود اما بزرگان پارسی که از پادشاهی او ناخشنود بودند با یاری کردن برادر دیگر سغدیانوس به نام وهوکه علیه وی شوریدند و به حکومت چند ماههٔ او پایان دادند. پس از آن برادر با نام [[داریوش دوم]] به سلطنت رسید. [[داریوش دوم]] او را به یک اتاق آکنده از خاکستر انداخت و به فرمانروایی هفت ماههٔ او، در خاکستر مرگ پایان داد.<ref>زرین کوب، ص ۱۷۸</ref>
نام او در منابع یونانی به شکل سغدیانوس ضبط شده که از واژه سغدیانه در پارسی باستان گرفته شده است. احتمالا سغدیانه لقب این شاهنشاه بوده است.
 
== منبع‌شناسی ==
{{اصلی|منبع‌شناسی تاریخ ماد و هخامنشی}}منابع کمی به زندگی او پرداخته‌اند که مهم‌ترین آن‌ها نوشته‌های کتزیاس است.
 
== شاهنشاهی ==
باتوجه به اینکه آخرین داده‌‎ موجود که مربوط به دوران [[اردشیر یکم (هخامنشی)|اردشیر یکم هخامنشی]] است، مربوط به ۲۴ دسامبر ۴۲۴ پیش از میلاد است، احتمالا او مدت کوتاهی پس از آن درگذشته است. پس از مرگ وی، هرج و مرج در دربار ایران برقرار شد و دستکم سه تن از پسرانش خودشان را شاهنشاه نامیده‌اند.
 
نخست [[خشایارشای دوم]]، پسر رسمی اردشیر یکم از شهبانوی هخامنشی [[داماسپیا]]، خود را شاه خواند. او که پیش از مرگ پدرش به عنوان ولیعهد برگزیده شده بود، تنها در [[پارس]] به رسمیت شناخته شد. دوم سغدیانوس بود که تنها [[عیلامی|عیلامیان]] او را به عنوان شاهنشاه هخامنشی پذیرفتند و سومین نفر [[داریوش دوم|اوخوس]] بود. اوخوس که از مادری بابلی متولد شده بود، همچنین باخواهر ناتنی هر سه برادر، یعنی [[پروشات]] نیز ازدواج کرده بود. قدیمی‌ترین نوشته‌ای که از اوخوس به عنوان داریوش دوم نام برده است، مربوط است به دهم ژانویه ۴۲۳ پیش از میلاد. به نظر می‌رسد که [[ماد|مادها]]، [[تمدن بابل|بابلی‌ها]] و [[دودمان بیست و هفتم مصر|مصری‌ها]] او را به عنوان جانشین اردشیر یکم به رسمیت شناخته‌اند.
 
با این حال، این بحران چندان طولانی نشد. تنها پس از چهل و پنج روز از زمانی که خشایارشای دوم خودش را شاهنشاه نامیده بود، در زمان مستی به دستور سغدیانه کشته شد. احتمالا طرفداران خشایارشا پس از این اتفاق سغدیانه را به عنوان شاهنشاه خود قبول کرده‌اند. شش ماه و پانزده روز بعد، سغدیانه توسط برادر ناتنی‌اش، اوخوس دستگیر شد.
 
اوخوس که حالا با نام داریوش دوم شناخته میشد، دستور داد تا سغدیانه را به وسیله خفگی در خاکستر اعدام کنند، زیرا او چندی پیش به برادرش وعده داده بود که با شمشیر، سم و گرسنگی کشته نخواهد شد. داریوش دوم تا سال ۴۰۴ پیش از میلاد بر [[شاهنشاهی هخامنشی|شاهنشاهی ایران]] حکومت کرد.<ref>{{cite book|last=Kitto|first=J|url=https://books.google.com/books?id=wd0-AAAAcAAJ&pg=PR98-IA43|title=Palestine: the Bible History of the holy land|publisher=Clarendon Press|year=1841|page=657}}</ref><ref>[http://www.livius.org/x/xerxes/xerxes_ii.html A more detailed profile of Sogdianus]</ref><ref name=":0" />
 
== منبع‌شناسی برای زندگانی سغدیانوس ==
{{اصلی|منبع‌شناسی تاریخ ماد و هخامنشی}}
== جستارهای وابسته ==
{{جعبه درگاه|تاریخ|هخامنشیان|زندگی‌نامه|ایران}}
 
* [[فهرست شاهان هخامنشی]]
* [[خشایارشا دوم]]
 
|پیش از =* [[داریوش دوم]]
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
== منابع ==
<references group=""></references>
* {{یادکرد|نویسنده=زرین کوب، عبدالحسین|کتاب=تاریخ مردم ایران، پیش از اسلام|ترجمه=|سال=۱۳۶۴|ناشر=مؤسسهٔ انتشارات امیرکبیر|شهر=تهران|شابک=}}
{| cellpadding="2" align="center" border="2"
* {{یادکرد|نویسنده=پیرنیا، حسن|کتاب=تاریخ ایران باستان، پیش از اسلام|ترجمه=|سال=۱۳۶۹|ناشر=دنیای کتاب|شهر=تهران|شابک=}}
| widthalign="30%center" alignwidth="center30%" | جانشینپیشین:{{سخ}}'''[[داریوشخشایارشای دوم]]'''
 
| width="40%" align="center" stylewidth="background: #DE3163; color: white;40%" |'''سغدیانوس'''{{سخ}}'''[[فهرست شاهان ایران|شاهنشاه ایران]]'''
{| align="center" cellpadding="2" border="2"
|تاجگذاری =۴۲۴ تا ۴۲۳ پیش از میلاد
|-
| widthalign="30%center" alignwidth="center30%" | پادشاهان پیشینجانشین:{{سخ}}'''[[خشایارشایداریوش دوم]]'''
| width="40%" align="center" style="background: #DE3163; color: white;" |'''سغدیانوس'''{{سخ}}'''[[فهرست شاهان ایران|شاهنشاه ایران]]'''
۴۲۴ تا ۴۲۳ پیش از میلاد.
| width="30%" align="center" | جانشین:{{سخ}}'''[[داریوش دوم]]'''
|}
 
{{شاهان هخامنشی}}
 
[[رده:اهالی ایران در سده ۵ (پیش از میلاد)]]
[[رده:پادشاهان ایرانی کشته‌شده]]
سطر ۵۱ ⟵ ۴۰:
[[رده:دودمان بیست و هفتم مصر]]
[[رده:زادگان سده ۵ (پیش از میلاد)]]
[[رده:شاهان ایران]]
[[رده:شاهان مقتول]]
[[رده:شاهان مقتول سده ۵ (پیش از میلاد)]]
[[رده:شاهان هخامنشی]]
[[رده:فرعون‌های دودمان هخامنشی در مصر]]
<br />
[[رده:شاهان ایران]]