حجاز (مقام موسیقی): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز تمیزکاری پانویس‌های کوتاه (وظیفه ۲۱)
خط ۱:
[[پرونده:Hejaz Pardeh.tif|بندانگشتی|298x298پیکسل|محل صداهای مقام حجاز بر روی پرده‌های سازهایی مثل تار، سه‌تار و عود که با فاصلهٔ چهارم درست کوک شده‌اند]]
'''حجاز''' یا '''حجازی''' یکی از [[مقام (موسیقی)|مقام]]‌های [[موسیقی]] است. حجاز در موسیقی قدیم ایران جزء دوازده مقام اصلی بوده‌است.<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۶}}</ref> در [[موسیقی ترکی]] هم حجاز جزء مقام‌های سیزده‌گانهٔ اصلی است<ref name="signell33" dir=ltr>{{پک|Signell|2008|ک=Makam|ص=p. 33|زبان=en}}</ref> و در [[موسیقی عربی]] هم حجاز جزء نه خانوادهٔ اصلی مقام‌ها شمرده می‌شود.<ref name="families" dir=ltr>{{cite web|url=http://www.maqamworld.com/maqamindex.html|title=Arabic Maqams|publisher = Maqam World|accessdate = 2016-12-31}}</ref>
 
نویسندهٔ رسالهٔ ''[[کنز التحف]]'' در این رساله گفته که بهتر است این مقام را در مجلس عوام‌الناس نواخت. در همین رساله از قول [[ابن سینا]] گفته می‌شود که بهترین زمان برای نواختن این مقام، بین‌الصلوتین است که البته [[امیرحسین پورجوادی|پورجوادی]] انتساب این جملات به ابن سینا را رد می‌کند.<ref>{{پک|پورجوادی|۱۳۷۴|ک=رسالهٔ محمد نیشابوری|ص=۳۵}}</ref> همچنین در ''کنز التحف'' گفته شده که صفی‌الدین ارموی، این مقام را مقام فروتنی ({{متن عربی|''شدّ التواضع''}}) می‌دانسته‌است.<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۱۱۰ و ۱۱۱}}</ref>
خط ۷:
در گذشته، در اینکه حجاز جزء مقام‌های اصلی است یا جزء شعباتِ مقام‌هایِ اصلی، اختلاف نظر بوده‌است اما پس از اینکه [[صفی‌الدین ارموی]] مقام حجاز را جزء مقام‌های اصلی قرار داد، دیگران نیز از این روش ارموی پیروی کردند و این سنت را ادامه دادند.<ref>{{پک|پورجوادی|۱۳۷۴|ک=رسالهٔ محمد نیشابوری|ص=۵۱ و ۵۲}}</ref> هم‌اکنون در [[تحول مقام به دستگاه|موسیقی دستگاهی ایران]]، [[گوشه (موسیقی)|گوشه‌ای]] با نام حجاز در [[ابوعطا|آواز ابوعطا]] وجود دارد، که از مهم‌ترین گوشه‌های این آواز است و می‌توان آن را اوج نیز نامید.<ref>{{پک|دورینگ|۱۳۸۹|ک=ردیف میرزا عبدالله|ص=۳۹}}</ref>
 
[[پرونده:Maqam-hejaz.svg|وسط|بندانگشتی|600x600پیکسل|درجات مقام حجاز بر اساس رسالهٔ شرفیهٔ [[صفی‌الدین ارموی]]<ref name="page47">{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۷}}</ref>]]
 
== موسیقی ترکی ==
در موسیقی ترکی حجاز هم نام یک [[گام (موسیقی)|گام]] است و هم نام یک [[دانگ (موسیقی)|دانگ]]. گام حجاز، از ترکیب یک دانگ حجاز با یک دانگ [[راست (مقام موسیقی)#دانگ|راست]] به دست می‌آید.<ref dir=ltr>{{پک|Signell|2008|ک=Makam|ص=p. 36|زبان=en}}</ref>
 
[[پرونده:Turkish-maqam-hicaz.svg|وسط|بندانگشتی|600x600پیکسل|درجات گام حجاز بر اساس تعریف ارائه شده توسط [[حسین سعدالدین آرل]]<ref name="signell33" dir=ltr>{{پک|Signell|2008|ک=Makam|ص=p. 33|زبان=en}}</ref>]]
 
== پانویس ==