جزیره قشم: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی ویرایش 26670651 توسط 37.129.68.123 (بحث) برچسب: خنثی‌سازی |
جز ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار: |
||
خط ۵۵:
| demonym =
| population =
| population as of =
| density km2 = ۷۸٫۹۸
| density footnotes =
خط ۶۸:
جزیره قشم در دوران [[شاهنشاهی ساسانی|ساسانیان]] ابرکاوان (Abarkāvān) خوانده می‌شده‌است.<ref>Martin Hinds. ''The First Arab Conquests in Fārs, Iran'', Vol. 22, (1984), pp. 39-53. Published by: British Institute of Persian Studies. [http://www.jstor.org/stable/4299735]</ref> در واقع واژهٔ «کاوان»، که در [[زبان پارسی میانه]] به معنای «از تبار کاوه» است، به صورت یک اسم شخص در منابع یافته می‌شود. ممکن است که این نام به شکل درگاهان / درگوان، که به [[درگهان|روستایی]] در کرانهٔ شمالی جزیرهٔ قشم، سیزده مایلی غرب شهر قشم اطلاق شده‌است، برجای مانده باشد. به نوشتهٔ [[اصطخری]] و [[ابن حوقل]]، ابرکاوان جزئی از [[اردشیرخوره|کورهٔ اردشیر]] خرهٔ استان فارس بود.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=منطقه آزاد قشم|نشانی=http://www.tourism.qeshm.ir/fa/جزيره-قشم-در-عصر-ساسانی|عنوان=جزیره قشم در عصر ساسانی}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=خبرگزاری مهر|نشانی=http://www.mehrnews.com/news/1585393/کشف-بندرگاههای-دوره-های-هخامنشی-اشکانیان-و-ساسانیان-در-قشم|عنوان=کشف بندرگاههای دوره‌های هخامنشی، اشکانیان و ساسانیان در قشم}}</ref>
در ۲۳ ق. / ۴۴–۶۴۳ م. فرمان‌دار عرب [[بحرین]] و [[عمان]]، عثمان بن ابوالعاصی ثقفی، سپاهی را برای تسخیر این جزیره گسیل داشت؛ جمعیت این جزیره بیشتر از قبیلهٔ عبدالقیس ترکیب یافته بود. مرزبان کرمان در آن جا استحکاماتی را به همراه نیرویی کوچک نهاده بود اما در پی درگیری با اعراب به قتل رسید. آن گاه مسلمانان تهاجمات خود را به سوی جنوب ایران پیش بردند و در تَوّاج فرود آمدند.<ref name=":0"
ابرکاوان در اوایل عصر اسلامی، سرزمینی شکوفا و پررونق و برخوردار از شهری آباد و روستاهایی بسیار با کشتزارهایی پربار، درختان خرما و دیگر درختان میوه بود. شهر یک مرکز فعال دریانوردی – تجاری (و منبع آب شیرین برای کشتی‌ها) بود. مسجدی که فاتحان عرب بنا کرده بودند در ۳۳۳ ق. / ۴۵–۹۴۴ م. هنوز پا بر جا بوده‌است (حدود العالم؛ مروج الذهب).<ref name=":0"
نزدیک به اواخر [[امویان|عصر اموی]]، این جزیره به پناهگاه خارجیان مبدل شده بود. در عصر [[یاقوت حموی]] (درگذشتهٔ ۱۲۲۹ م) جزیرهٔ ابرکاوان شکوه و آوازهٔ پیشین خود را به گستردگی از دست داده بود به‌طوری‌که هیچ‌کس نتوانسته بود به او جایگاه و موقعیت درست و دقیق جزیره را بگوید.<ref name=":0"
== موقعیت جغرافیایی ==
این جزیره از شمال به شهر [[بندرعباس]]، مرکز بخش [[خمیر]] و قسمتی از شهرستان [[بندر لنگه|بندرلنگه]]، از شمال‌شرقی به [[جزیره هرمز|جزیرهٔ هرمز]]، از شرق به [[جزیره لارک]]، از جنوب به [[جزیره هنگام]] و از جنوب‌غربی به جزایر [[تنب بزرگ]] و [[تنب کوچک|کوچک]] و [[جزیره ابوموسی|بوموسی]] محدود می‌گردد.<ref name=":1">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=منطقه آزاد قشم|نشانی=http://www.tourism.qeshm.ir/fa/موقعیت-جزیره-ی-قشم|عنوان=موقعیت جزیره قشم}}</ref>
نزدیک‌ترین بندر در ساحل اصلی کشور به جزیرهٔ قشم، بندرعباس است که فاصله آن تا محل سربندر قشم ۸/۱۰ مایل دریایی (۲۰کیلومتر) است. نزدیک‌ترین فاصله این جزیره به ساحل اصلی کشور، در دماغهٔ شمالی جزیره، در محل بندر [[لافت]] (در جزیرهٔ قشم) تا [[بندر پل]]، در [[شهرستان خمیر]] (در ساحل اصلی کشور) که فاصله آن در حدود یک مایل دریایی (۱۸۰۰ متر) بوده و محل احداث [[پل خلیج فارس|پل خلیج‌فارس]] خواهد بود.<ref name=":1"
=== مساحت جزیره ===
مساحت جزیره ۱۴۹۱ کیلومترمربع، حدود ۲/۵ برابر دومین جزیره بزرگ خلیج‌فارس یعنی [[بحرین]] است.<ref name=":1"
با این وجود، عرض متوسط جزیره قشم را ۱۱ کیلومتر می‌توان در نظر گرفت.
== جغرافیای سیاسی ==
در سال ۱۳۹۷ بر اساس مصوبه هیئت دولت مبنی بر ایجاد بخش حرا در شهرستان قشم<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ایجاد بخش حرا در تابعیت شهرستان قشم|نشانی=http://cabinetoffice.ir/fa/news/4233|وبگاه=fa|تاریخ=۱۹ آبان
* [[بخش مرکزی شهرستان قشم|بخش مرکزی]]
* [[بخش شهاب]]
سطر ۹۱ ⟵ ۹۰:
شهرستان قشم همچنین دارای ۳ شهر [[قشم (شهر)|قشم]]، [[سوزا]] و [[درگهان]] است.
طبق آخرین تقسیمات کشوری امروزه شهرستان قشم ۶۹ شهر و روستا دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
سطر ۱۶۶ ⟵ ۱۶۵:
شهر قشم در شرقی‌ترین نقطه جزیره واقع شده‌است و به رغم آنکه این شهر نسبت به کل جزیره مرکزیت هندسی ندارد، اما به علت موقعیت مهم استراتژیک آن (دید گسترده به جنوب، شمال و شرق، دید به تنگه هرمز، نزدیکی به بندرعباس و…) از قدیم واجد اهمیّت بوده و عمده‌ترین سکونتگاه جزیره محسوب می‌شده‌است.
انتخاب شهر قشم به عنوان پایگاه اصلی توسعه منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی قشم نیز بر اهمیت این شهر
== بنادر مهم صیادی و تجاری ==
سطر ۱۹۸ ⟵ ۱۹۷:
== زمینشناسی قشم ==
* تاریخچه زمینشناسی و تکتونیک منطقه: بخش شمالی خلیج‌فارس قسمتی از بخش جنوب شرقی زون ساختاری زاگرس را تشکیل می‌دهد که با روند کمربند چین‌خورده - راندگی شمال غربی - جنوب شرقی در اثر آخرین فاز کوه‌زایی آلپین در پلیو - پلیئستوسن چین‌خورده و دگرریخت شده‌است.<ref name=":2">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=منطقه آزاد قشم|نشانی=http://www.tourism.qeshm.ir/fa/زمینشناسی-قشم|عنوان=زمینشناسی قشم}}</ref> سازندهای زمینشناسی این کمربند ممکن است محدوده سنی [[دیرینه‌زیستی]] پیشین تا ترشیری داشته باشند و شامل دیاپیرهای منسوب به پالئوزوئیک پیشین به نام سری هرمز بوده که تا عهد حاضر به طرف سازندهای بالایی و تا روی زمین فعال بوده‌اند.<ref name=":2"
=== لرزه‌خیزی قشم ===
سطر ۲۷۰ ⟵ ۲۶۹:
{{اصلی|قلعه پرتغالی‌ها (قشم)|قلعه لافت}}
{{همچنین ببینید|قلعه هرمز}}
[[File:Portuguese Castle - Qeshm Island - Persian Gulf 2006.jpg|thumb|دژ
آثار دژ (قلعه) پرتغالی‌ها در شهر قشم و دژهای دیگری در خاور لافت، موسوم به [[قلعه لافت|دژهای نادری]] - که با توپ‌های بزرگ آن روزگار مجهز بوده‌است - در قشم دیده می‌شود. این دژ، وظیفه پشتیبانی [[قلعه هرمز]] را بر عهده داشته که شامل تأمین آب شیرین برای قلعه پرتغالی‌ها در هرمز بوده‌است. بنای این قلعه در [[۱۶۲۱ (میلادی)|۱۶۲۱ میلادی]] باعث شد [[شاه عباس بزرگ]] اقدام به جنگ ضد پرتغالی‌ها و اخراج آنان از
=== ژئوپارک قشم ===
سطر ۳۵۶ ⟵ ۳۵۵:
{{ویکی‌گفتاورد}}
{{ویکی‌انبار-رده|Qeshm Island}}
* [http://qeshm.ir/ وب‌سایت سازمان منطقه آزاد قشم]▼
▲* [http://qeshm.ir وب‌سایت سازمان منطقه آزاد قشم]
* [http://www.iranicaonline.org/articles/qeshm-island QESHM ISLAND – Encyclopaedia Iranica]
* [http://www.gooshe.net/جزیره/قشم نقشه چندرسانه‌ای دیدنی‌های قشم]
| |||