کرمانشاه: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌نشده] | [نسخهٔ بررسی‌شده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
نجات ۸ منبع و علامت‌زدن ۰ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0 |
||
خط ۱۰۸:
=== دوره اسلامی ===
در سال [[۶۴۰ (میلادی)|۶۴۰ م]] در پی [[حمله اعراب به ایران]] «سعد جریر» به شهر دینور تاخت و از فتح آن ناکام ماند و سپس راهی کرمانشاه شد و بدون نبرد این شهر بدست اعراب افتاد<ref>بلاذری(۱۹۸۸)، ص. ۴۲۶</ref> با این وجود اعراب شهر کرمانشاه را به کلی ویران کردند؛ و از جمعیت آن کاسته شد و در پی آن ساکنان این شهر به شهر دینور مهاجرت کردند.<ref name="shahrdari2">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.kermanshahcity.ir/index.aspx?siteid=1&pageid=178| عنوان = دربارهٔ شهر| تاریخ بازدید = ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۰| نویسنده = شهرداری کرمانشاه| نشانی نویسنده = | نویسندگان دیگر = | تاریخ = | سال = | ماه = | قالب = | اثر = | ناشر = وبگاه شهرداری کرمانشاه| صفحه = | زبان = فارسی| نشانی بایگانی = | تاریخ بایگانی = | نقل قول =}}</ref> و پس از آن از اویل قرن دوم [[هجری قمری]] مردم کرمانشاه شهر را در حاشیه [[رود قره‌سو (کرمانشاه)|رود قره‌سو]] احداث کردند<ref name="shahrdari2" /> و در دوران [[عباسیان]] به دلیل موقعیت استراتژیک خود یکی از چهار شهر مهم [[عراق عجم]] به حساب می‌آمده‌است.<ref name="loghatnameh.com">{{یادکرد وب| نشانی = http://loghatnameh.com/dehkhodaworddetail-b74cadf482984106a78023a6254f956b-fa.html| عنوان = عراق عجم| تاریخ بازدید = ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۰| نویسنده = | نشانی نویسنده = | نویسندگان دیگر = | تاریخ = | سال = | ماه = | قالب = | اثر = لغت‌نامه دهخدا| ناشر = | صفحه = | زبان = فارسی| نشانی بایگانی = https://web.archive.org/web/20110128005526/http://www.loghatnameh.com/dehkhodaworddetail-b74cadf482984106a78023a6254f956b-fa.html| تاریخ بایگانی = ۲۸ ژانویه ۲۰۱۱| نقل قول = | dead-url = yes}}</ref><ref name="moj">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.mojnews.com/fa/Miscellaneous/ViewContents.aspx?Contract=cms_Contents_I_News&r=474570| عنوان = کرمانشاه، نگین تاریخی و طبیعی غرب ایران| تاریخ بازدید = ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۰| نویسنده = | نشانی نویسنده = | نویسندگان دیگر = | تاریخ = ۲۰ اسفند ۱۳۸۸| سال = | ماه = | قالب = | اثر = | ناشر = مؤسسه مرور وقایع جهان | صفحه = | زبان = فارسی| نشانی بایگانی = | تاریخ بایگانی = | نقل قول =}}</ref><ref name="meisami.com">http://www.meisami.com/Cheshm/Special/Kordestan02/11.htm گفته‌ها و ناگفته‌های تحولات سیاسی کردستان ایران</ref>
در دوره [[سلجوقیان]]، کرمانشاه به عنوان شهر ارشد ولایت کردستان بوده‌است.<ref name="britannica" /> کرمانشاه در سال [[۱۲۲۰ (میلادی)|۱۲۲۰ م]] پس از حمله مغول به ایران بار دیگر ویران شد و آسیب‌های بسیاری دید.<ref>Boulanger, Robert(1966),p.812</ref> سپاه [[هلاکو خان]] که برای فتح [[بغداد]] می‌رفت کرمانشاه را نیز ویرانه کرد. در قرن هشتم سپاه امیر [[تیمور]] به کرمانشاه یورش آورد. در توصیف شرایط آن زمان [[حمدالله مستوفی]] در کتاب [[نزهةالقلوب]] (نوشته‌شده به سال [[۷۴۰ قمری]] برابر با [[۱۳۳۹ میلادی]])، شهر کرمانشاه را در شمار شهرهای [[کردستان]] آورده و نوشته‌است:
{{نقل قول|کرمانشاه، آن را در کتب ''قرماسین'' نوشته‌اند، از اقلیم چهارم است … شهری وسط بوده‌است، اکنون دیهی است و صفه شبدیز در آن حدود است و خسروپرویز ساخته و در صحرای آن باغ انداخته دو فرسنگ در دو فرسنگ، و …<ref>مستوفی، حمدالله، ''نزهةالقلوب''، تهران: دنیای کتاب، به اهتمام و تصحیح گای لیسترانج، چاپ یکم، ۱۳۶۲، ص۱۰۸.</ref>}}
خط ۱۱۴:
==== صفویه ====
با تشکیل حکومت [[صفویان]]، کرمانشاه همچون دیگر [[شهرهای ایران]] تحت تسلط این حکومت درآمد. در سال‌های آغازین حکومت صفوی به دلیل جنگ و ستیز این حکومت با [[عثمانی]]، کرمانشاه گاه تحت تسلط صفویه و گاه تحت تسلط عثمانی بود. از عصر شاه صفی به بعد، با ورود خاندان [[ایل زنگنه|زنگنه]] به وادی قدرت که تیولداران کرمانشاه بودند و بنای شهر کرمانشاه در این دوره در میان [[پل کهنه]] و [[قلعه کهنه]] امروز قرار داشته‌است.<ref name="shahrdari2" /> با پایان یافتن جنگ‌های میان ایران و عثمانی با انعقاد عهدنامه ذهاب در سال ۱۰۱۸ سبب شد تا کرمانشاه از عصر [[شاه صفی]] تا پایان دوره صفویه دورانی از آرامش همراه با ترقی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی طی کند.
در زمان حکومت [[شاه اسماعیل صفوی]]، کرمانشاه به اشغال سپاهیان سلطان مراد [[آق قویونلو]] درآمد اما شاه اسماعیل با دوازده هزار قزلباش به جنگ وی رفت و موفق به بازپس‌گیری کرمانشاه شد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=
==== افشاریه ====
خط ۱۳۹:
به نوشته دانشنامه ایرانیکا کرمانشاه به‌طور فعال در [[انقلاب مشروطه]] درگیر بود.<ref name="ایرانیکا">[http://www.iranicaonline.org/articles/kermanshah-04-history-to-1953 دانشنامه ایرانیکا: ''تاریخ کرمانشاه از غلبه عرب‌ها تا ۱۹۵۳ میلادی'']، نوشتهٔ [[جان کالمارد]]، نوشته‌شده در ١١ مارس ۲۰۱۵؛ بازدید در ۱۶ فوریه ۲۰۱۶.</ref> به نوشته دائرةالمعارف الاسلامیه نقش اندکی در [[انقلاب مشروطه]] داشت. در سال ۱۹۱۱، [[سالار الدوله]] به نام [[محمد علی شاه]]، شاه سابق، وارد کرمانشاه شد. یک سال بعد، او با نیرویی متشکل از کلهرها، سنجابی‌ها و دیگر [[عشایر کرد]] به سوی تهران پیشروی کرد. او در نزدیکی همدان شکست خورد و سربازان دولتی کرمانشاه را بازپس گرفتند. عملیات تا پاییز ادامه یافت و در این حین کرمانشاه چند بار دست به دست شد.<ref name="EI" />
کرمانشاه در [[جنگ جهانی اول]] برای مدتی محل تشکیل [[دولت موقتی مهاجرین]] مشروطه خواه بود. این دولت که با مهاجرت نمایندگان مجلس شورای ملی به کرمانشاه به ریاست [[نظام السلطنه مافی]] تشکیل شده بود، مناطق غربی ایران را زیر نفوذ خود داشت و توانست ۹ ماه پایدار بماند. با ورود نیروهای [[روسیه تزاری|روسیهٔ تزاری]] در [[۲۵ فوریه]] [[۱۹۱۶ (میلادی)|۱۹۱۶]] اعضای این دولت به [[قصر شیرین]] و از آنجا به عثمانی مهاجرت کردند. همچنین با وقوع [[انقلاب فوریه|انقلاب فوریه ۱۹۱۷]] در روسیه، نیروهای روسیه تزاری از کرمانشاه خارج شدند و ارتش عثمانی توانست کرمانشاه را اشغال نماید.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=جنگ_جهانی_اول_در_استان_کرمانشاه| عنوان = جنگ جهانی اول در استان کرمانشاه| تاریخ بازدید = ۲ دسامبر ۲۰۱۴| نویسنده = | نشانی نویسنده = | نویسندگان دیگر = | تاریخ = | سال = | ماه = | قالب = | اثر = | ناشر = دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم| صفحه = | زبان = فارسی| نشانی بایگانی = https://web.archive.org/web/20160304203257/http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D9%88%D9%84_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87| تاریخ بایگانی = ۴ مارس ۲۰۱۶| نقل قول = | dead-url = yes}}</ref>
کرمانشاه همچنین در [[جنگ جهانی دوم]] به تصرف نیروهای بریتانیا درآمد و تا پایان جنگ در اشغال ماند.
خط ۲۹۶:
=== مذهب ===
بر مبنای پژوهشی که توسط ''امیر رستگار خالد'' استاد [[دانشگاه شاهد|دانشگاه شاهد تهران]] و ''میثم محمدی'' انجام شده و نتایج آن در شمارهٔ ۵۸ (تابستان ۱۳۹۴) مجلهٔ علمی-پژوهشی ''[[جامعه‌شناسی کاربردی]]'' چاپ [[اصفهان]] منتشر شده‌است، مردم شهر کرمانشاه پس از شهرهای [[رشت]]، [[تهران]] و [[اهواز]] کمترین گرایش را به دین دارند. همچنین بر مبنای این آمار، شهر کرمانشاه در باور به [[سکولاریسم]] پس از شهرهای [[شیراز]]، اهواز، تهران، رشت، [[سنندج]]، [[همدان]]، [[ارومیه]] سکولارترین شهر ایران به‌شمار می‌رود.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://sharghdaily.ir/News/69951/خبر| عنوان = رشد فرد گرایی در شیراز| تاریخ بازدید = ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۵| نویسنده = | نشانی نویسنده = | نویسندگان دیگر = | تاریخ = ۱۴ مرداد ۱۳۹۴| سال = | ماه = | قالب = | اثر = | ناشر = روزنامهٔ شرق، شمارهٔ ۲۳۶۴| صفحه = | archiveurl = https://web.archive.org/web/20150807205001/http://sharghdaily.ir/News/69951/%D8%AE%D8%A8%D8%B1| archivedate = ۷ اوت ۲۰۱۵| dead-url = yes}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://melliun.org/iran/68155| عنوان = مذهبی‌ترین و سکولارترین شهرهای ایران کدامند؟| تاریخ بازدید = ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۵| نویسنده = | نشانی نویسنده = | نویسندگان دیگر = | تاریخ = ۲۷ تیر ۱۳۹۴| سال = | ماه = | قالب = | اثر = | ناشر = میلیون ایران| صفحه =}}</ref>
آمار دقیقی از میزان گرایش مردم کرمانشاه به دین و نیز درصد پیروان دین‌های گوناگون در این شهر وجود ندارد. اما به‌طور کلی بیشتر مردم شهر پیرو یکی از سه مذهب [[تشیع]]، [[تسنن]] و [[یارسان|اهل حق (یارسان)]] هستند. همچنین گروه‌های کوچکتری از اقلیت‌های دینی وجود دارند که در مجموع ۰/۱۷ درصد از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند که مهم‌ترین آن‌ها [[زرتشتیان]] با ۰/۱۲ درصد، [[مسیحیان]] ۰/۰۲ درصد و [[کلیمیان]] ۰/۰۳ درصد از کل جمعیت هستند.<ref name="b" />
خط ۵۸۶:
=== دانشگاه‌ها ===
{{اصلی|فهرست دانشگاه‌های کرمانشاه}}
هم‌اکنون ۴۹ هزار دانشجو در ۹ مرکز دانشگاهی دولتی و خصوصی کرمانشاه در حال تحصیل هستند،<ref name="kermim" /> [[دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه]] اولین دانشگاه در منطقهٔ غرب کشور بود که در سال ۱۳۴۷ مدرسه عالی پرستاری کرمانشاه با پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ناپیوسته (در زیر مجموعه بهداری) و دانشکدهٔ پزشکی (زیر مجموعه دانشگاه رازی) در سال ۱۳۵۵ با پذیرش دانشجو در مقطع دکترای عمومی تأسیس، گردیدند. [[دانشگاه رازی]] پس از [[دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه]]، نخستین دانشگاه در منطقهٔ [[غرب ایران]] است که در سال ۱۳۵۱ خورشیدی تأسیس شده‌است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.kums.ac.ir/aboutus-fa.html| عنوان = دربارهٔ دانشگاه| تاریخ بازدید = ۸ اوت ۲۰۱۰| نویسنده = | نشانی نویسنده = | نویسندگان دیگر = | تاریخ = | سال = | ماه = | قالب = | اثر = | ناشر = دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی کرمانشاه| صفحه = | زبان = فارسی| نشانی بایگانی = https://web.archive.org/web/20130129094807/http://www.kums.ac.ir/aboutus-fa.html| تاریخ بایگانی = ۲۹ ژانویه ۲۰۱۳| نقل قول = | dead-url = yes}}</ref>
{|class="wikitable"
خط ۶۵۱:
{{اصلی|سنگ‌نبشته بیستون}}
[[پرونده:Darius I the Great's inscription.jpg|بندانگشتی|[[سنگ‌نبشته بیستون]]]]
[[سنگ‌نبشته بیستون]] یا کتیبه بیستون، از آثار دوره [[هخامنشیان]] واقع در سی کیلومتری شهر کرمانشاه در دامنه [[کوه بیستون]] است.<ref>[http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID=46097&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091111090705/http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID%3D46097%26URL_DO%3DDO_TOPIC%26URL_SECTION%3D201.html |date=۱۱ نوامبر ۲۰۰۹ }} '''(انگلیسی)''' بازدید در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۰</ref> سنگ‌نبشته بیستون یکی از مهم‌ترین و مشهورترین سندهای [[تاریخ جهان]] و مهم‌ترین متن تاریخی در زمان [[هخامنشیان]] است<ref>[http://www.chn.ir/news/?section=2&id=32630 خبرگزاری میراث فرهنگی] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100124152430/http://www.chn.ir/news/?section=2&id=32630 |date=۲۴ ژانویه ۲۰۱۰ }} بازدید در ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۰</ref> که شرح پیروزی [[داریوش بزرگ]] را بر [[گوماته مغ]] و به بند کشیدن یاغیان را نشان می‌دهد. این اثر از سال [[۲۰۰۶ (میلادی)|۲۰۰۶]] یکی از آثار ثبت شدهٔ [[ایران]] در [[میراث جهانی یونسکو]] است.
=== آثار تاریخی دورهٔ قاجار ===
خط ۷۴۲:
|[[پرونده:Flag of Italy.svg|20px]]||[[سیسیل]]||[[ایتالیا]]||۲۰۱۰<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.pana.ir/showNews.aspx?CID=0000501332.html| عنوان = مدال صلح به شهرداری کرمانشاه اهدا شد| تاریخ بازدید = ۱ سپتامبر ۲۰۱۰| نویسنده = <nowiki>[بی نا]</nowiki>| نشانی نویسنده = | نویسندگان دیگر = | تاریخ = ۲۱ آذر ۱۳۸۸| سال = | ماه = | قالب = | اثر = | ناشر =خبرگزاری پانا| صفحه = | زبان = فارسی| نشانی بایگانی = | تاریخ بایگانی = | نقل قول =}}</ref>
|-style="background: #FFFFFF; color:#000000"
|[[پرونده:Flag of Turkey.svg|20px]]||[[غازی عینتاب]]||[[ترکیه]]||۲۰۱۰<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی =http://www.khorasannews.com/News.aspx?type=1&year=1389&month=9&day=11&id=122055 |عنوان =امضای تفاهم نامه همکاری استان‌های کرمانشاه و قاضی آنتپ ترکیه
|-style="background: #FFFFFF; color:#000000"
|[[پرونده:Flag of Croatia.svg|20px]]||[[اشپلیت]]||[[کرواسی]]||۲۰۱۱<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.asriran.com/fa/news/171014/کرمانشاه-و-اسپیلیت-خواهر-خوانده-می-شوند |عنوان =کرمانشاه و اسپیلیت خواهر خوانده می‌شوند | ناشر =عصر ایران |تاریخ = ۱۱ تیر ۱۳۹۰ |تاریخ بازدید =۱۳ اوت ۲۰۱۱}}</ref>
| |||