آتیلا: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آتیلاآتیلاخان''' (۴۰۵ تا ۴۵۳ [[گاه‌شماری میلادی|میلادی]] [[قفقاز بزرگ|قفقاز]]): رهبر قوم [[هون]] که در زمان حیاتش بزرگ‌ترین امپراتوری را در اروپا،اروپا از [[رود اورال]] تا [[دانوب]] داشت. در زمان فرمانروایی‌اشفرمان‌روائی وی یکی از مخوف‌ترین دشمنان امپراتوری‌های روم غربی و شرقی بود. رومیان به او لقب ''تازیانه خداوندتازیانه‌خداوند'' داده بودند<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Attila the Hun Timeline and History|نشانی=https://www.thoughtco.com/timeline-attila-the-hun-195739|وبگاه=ThoughtCo|بازبینی=2019-07-17|کد زبان=en|نام=Kallie Szczepanski Kallie Szczepanski has a Ph D. in|نام خانوادگی=history|نام۲=Has Taught at the|نام خانوادگی۲=College|نام۳=high school level in both the|نام خانوادگی۳=U.S|نام خانوادگی۴=Korea.}}</ref> و به او باج می‌دادند تا کاری به کاربا رم نداشته باشد. <!-- درباره‌اش نوشته‌اند: خدا او را برای تکان دادن تاریخ آفریده بود.{{مدرک}} -->

آتیلا''آتیلاخان'' در آغازپی به [[ایران]] حمله کرد و با شکست مواجه شد. حمله‌ای که اوپیروزی در سال ۴۴۱ میلادی بهبرابر [[امپراتوری روم شرقی|امپراتوری بیزانس]]، کردعزم باعثدر شد تاحملاتی تصمیم به حملات بیشتریبیش‌تر به سوی غرب بگیرد.گرفت اما وی در اروپا شهرهای بسیاری را نابود و غارت کرد.<ref>[http://www.newadvent.org/cathen/02061b.htm Catholic Encyclopedia, Attila]، بازدید: نوامبر ۲۰۰۸.</ref> سرانجام، در [[نبرد شالون|نبرد دشت کاتالانی‌ها]]، در مقابل [[فلاویوس آییتیوس]] اولین شکست خورد.خویش را تجربه کرد که در این جنگ،جنگ رومی‌ها ورومی‌ها، [[الانان|آلانی‌ها]] و سایرین به مصاف با هون‌ها رفتند.<ref>{{یادکرد دانشنامه | نام خانوادگی =Abaev| نام =V. I | پیوند نویسنده =واسیلی آبایف | نام خانوادگی۲ =Bailey| نام۲ =H. W| پیوند نویسنده۲ =هرلد والتر بیلی | مقاله =ALANS| دانشنامه =Encyclopædia Iranica| نشانی =http://www.iranicaonline.org/articles/alans-an-ancient-iranian-tribe-of-the-northern-scythian-saka-sarmatian-massagete-group-known-to-classical-writers-from |بازبینی=۱۰/۱۰/۲۰۱۳| نشانی بایگانی =| تاریخ بایگانی = | تاریخ بازبینی = | جلد =۱| سال =۱۹۸۵| ناشر =Bibliotheca Persica Press | مکان =New York | زبان =en| صفحه =۸۰۱–۸۰۳}}</ref> هون‌ها که در ناحیهناحیه‌ای در بینپهنه رود وُلگا و دشت‌های [[مجارستان]] می‌زیستند، از آغاز سدهٔ پنجم به تاخت و تازهای فراوان و پُرسودی در حوالی رود دانوب دست زدند، بنابراین،بنابراین در حدود ۴۴۵ تا ۴۴۰ میلادی،میلادی دربار آتیلا''آتیلاخان'' به تجمل و زیبائی آراسته بود،بود. شمارهٔشمار اسیرانیاسیران کهبسیار می‌گرفتندبود بسیارو بود،در هرکنار زبان بومی هون‌ها دو زبان یونانی و [[زبان لاتین|لاتین]] نیز در دربار تکلم می‌شد،می‌شد و دبیرانِ رومی‌تبار رویدادهایروی‌دادهای خارجی را هموارههم‌واره به آگاهی خان''آتیلاخان'' می‌رساندند،می‌رساندند. آتیلا،''آتیلاخان'' زردچهره‌ای رنگتربه مراتب روشن‌تر از بیشتردیگر افراد قومش بود،داشت، ساده می‌زیست و بیکه رحمیبی‌رحمی و خشونت نژادشذاتی‌اش را با ذوق دیپلوماسی، نازک کاریهاینازک‌کاری‌های حقوقی و حتیالبته آدابآداب‌دانی دانیدر درمی‌آمیخت،می‌آمیخت. وی بی‌گمان راضیبی‌میل بودنبود کهتا با همسایگانش پیوندهای نیکو داشته باشد تا آزادانه بتواند خواربار و ساز و برگش را از منابع امپراتوری فراهم آوَرد،آورد. در ۴۴۰ میلادی معاهده‌ای با [[قسطنطنیه]] برای تحویل دام بسته شد و آتیلا''آتیلاخان'' عنوان شهروند رومی گرفت ولیاما پرداخت وجه دامهادام‌ها آن‌قدرآن‌چنان عقببه تعویق افتاد کهتا در ۴۴۸ میلادی آتیلا''آتیلاخان'' به ناچار از دانوب گذشت، فیلیپولیس را گرفت و رهسپارره‌سپار پایتخت شد که امپراتور با وعدهٌوعده غرامت و حقوق اومضاعف وی را از پیشرویپیش‌روی بیشتربیش‌تر بازداشت،بازداشت. سال بعد تمامی این شرط‌ها نقض شد و ناممکن نیستچرا که آتیلا''آتیلاخان'' را تشویق کردنددر کهروی‌نهادن روبیش‌تر و بیش‌تر به غرب نمایدکردند.<ref>تاریخ لاروس، کتاب یکم، قرون وسطی، صفحهٔ ۲۹۳</ref>

Imageپرونده:MorThanFeastofAttila.jpg|جشن آتیلا-اثر Mór Than

Imageپرونده:Checa-HunCharge.jpg| حمله هونها به ایتالیا تحت رهبری آتیلا

Imageپرونده:Nuremberg chronicles - Atilla, King of the Huns (CXXXVII).jpg| آتیلا در کتاب تاریخ نورنبرگ

Imageپرونده:Leoattila-Raphael.jpg| دیدار پاپ لئو کبیر و آتیلا

Imageپرونده:Attila-PopeLeo-ChroniconPictum.jpg| دیدار پاپ لئو کبیر و آتیلا

Imageپرونده:Buda es Attila.JPG| آتیلا و برادرش بلدا در حال دعا