یاقوت حموی: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌شده][نسخهٔ بررسی‌شده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏سرگذشت: امپراتوری بیزانس
اصلاح جزئی
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
خط ۲۶:
| سال‌های نویسندگی =
|سبک نوشتاری =
|کتاب‌ها = ''[[معجم‌البلدان|مُعجم‌البُلدان]]''، ''[[معجم‌الادبا]]''
|مقاله‌ها =
|دین و مذهب =
خط ۵۱:
'''شهاب‌الدین ابو عبدالله یاقوت بن عبدالله الحموی''' مشهور به '''یاقوت حَمَوی''' (۵۷۴ قمری – ۶۲۶ قمری در [[حلب]]) [[جغرافی‌دان]] و [[تاریخ‌نگاری|تاریخ‌نویس]] [[زبان عربی|عرب‌زبانِ]] [[یونان|یونانی‌الاصل]] [[سده ۶ (قمری)|قرن ششم]] و [[سده ۷ (قمری)|هفتم]] قمری است. وی در بعضی منابع به نام دوران بردگی خود، '''یاقوت رومی''' نیز شناخته می‌شود.
 
یاقوت، در روزگار کودکی و در خلال [[جنگ صلیبی سوم|جنگ‌های صلیبی سوم]] به اسارت مسلمانان درآمد و در [[بغداد]] به عنوان برده به یک تاجر اهل [[استان حماه|حماه]] فروخته شد. ارباب، او را به تحصیل واداشت تا بتواند از کمک او در امر [[تجارت]] استفاده کند. یاقوت پس از فراغت از تحصیل در امور تجاری و سفرهای بازرگانی به کار گمارده شد تا این که به سبب مشاجره، اربابش او را آزاد و با او قطع رابطه کرد. پس از آزادی، یاقوت در بازار بغداد به نسخه‌برداری از کتاب پرداخت تا امرار معاش کند. اما بعد از چند سال، ابتدا به عنوان شریکِ ارباباربابِ سابق (که روابط‌شان دوباره ترمیم شده بود) و پس از درگذشتِ او، به‌صورت مستقل سفرهای تجارتی را از سر گرفت. یاقوت در این سفرها کتاب دادوستد می‌کرد و به این خاطر در سفرهای متعددی که داشت، با بسیاری از بزرگان عصر خود از جمله [[جمال‌الدین قفطی]]، مورخ و [[علم نحو|نحوی]] ساکن حلب ملاقات کرد.
 
یاقوت مدتی نیز در شهرهای مختلف [[خراسان]] از جمله [[مرو]] اقامت گزید و از کتابخانه‌های بزرگ این شهرها برای مطالعات و تحقیقات خود استفاده کرد. او پس از سه سال اقامت در مرو، در پی [[حمله مغول به ایران|هجوم مغولان به ایران]] به [[عراق]] و از آنجا به [[شام (سرزمین)|شام]] گریخت. در سال‌های پایانی عمر، یاقوت به تجارت و مطالعات خود ادامه داد و توانست نگارش برخی از آثار خود را به پایان برساند. او در سال ۶۲۶ قمری در کاروانسرایی در [[حلب]] درگذشت؛ در حالی که وارثی نداشت و [[وصیت‌نامه|وصیت]] کرده‌بود، کتاب‌هایش به مسجدی در بغداد اهدا شود.
 
اگرچه بسیاری از [[شرق شناسی|شرق‌شناسان]]، یاقوت حمویحَمَوی را به واسطهواسطهٔ ''[[معجم‌البلدان|مُعجم‌البُلدان]]'' می‌شناسند و به همین جهت، او را جغرافی‌دان می‌دانند، اما او [[نحو]]، [[تاریخ]] و [[تاریخ ادبیات]] نیز می‌دانست و آثاری در این حوزه‌ها نیز داشته‌است. نوشته‌های نویسنده و همچنین استنادهای نویسندگاننویسندگانِ بعد از او نشان می‌دهد حموی آثار دیگری نیز داشته که در حال حاضر موجود نیستند. نوشته‌های وی نشان می‌دهد که او علاوه بر زبان عربی، با زبان‌های [[زبان فارسی|زبان‌های فارسی]]، [[زبان یونانی|یونانی]] و [[زبان سریانی|سریانیسُریانی]] نیز آشنا بوده است. عمدهٔ شهرت او به خاطر تألیف کتاب ''[[معجم‌البلدان]]'' است. این [[دانشنامه|دانشنامهٔ]] جغرافیایی شش‌جلدی، اطلاعات ارزشمندی در مورد شهرها و نواحی مختلفِ آن روزگار را دربردارد. حموی در نگارش ''معجم البلدانالبُلدان''، علاوه بر بهره‌گیری از منابع مختلف، تجربیات، مشاهدات و شنیده‌های خود را نیز گزارش کرده‌است. ''معجم البلدان'' حموی، هم در بین محققان اسلامی و هم در نظرِ محققان غربی، کتابی معتبر در زمینهٔ جغرافیای جهان در [[سده ۱۲ (میلادی)|قرن دوازدهم]] و [[سده ۱۳ (میلادی)|سیزدهم]] میلادی است و به‌صورت کامل یا بخشی از آن به زبان‌های مختلف اروپایی ترجمه شده‌است. کتاب مشهور دیگر حموی ''[[معجم الأدباء|معجم‌الادبا]]'' نام دارد که شرح حال مفصلی است از ادیبان و شاعران.
 
اگرچه بسیاری از [[شرق شناسی|شرق‌شناسان]]، یاقوت حموی را به واسطه ''[[معجم‌البلدان]]'' می‌شناسند و به همین جهت، او را جغرافی‌دان می‌دانند، اما او [[نحو]]، [[تاریخ]] و [[تاریخ ادبیات]] نیز می‌دانست و آثاری در این حوزه‌ها نیز داشته‌است. نوشته‌های نویسنده و همچنین استنادهای نویسندگان بعد از او نشان می‌دهد حموی آثار دیگری نیز داشته که در حال حاضر موجود نیستند. نوشته‌های وی نشان می‌دهد که او علاوه بر زبان عربی، با [[زبان فارسی|زبان‌های فارسی]]، [[زبان یونانی|یونانی]] و [[زبان سریانی|سریانی]] نیز آشنا بوده است. عمدهٔ شهرت او به خاطر تألیف کتاب ''[[معجم‌البلدان]]'' است. این [[دانشنامه|دانشنامهٔ]] جغرافیایی شش‌جلدی، اطلاعات ارزشمندی در مورد شهرها و نواحی مختلفِ آن روزگار را دربردارد. حموی در نگارش ''معجم البلدان''، علاوه بر بهره‌گیری از منابع مختلف، تجربیات، مشاهدات و شنیده‌های خود را نیز گزارش کرده‌است. ''معجم البلدان'' حموی، هم در بین محققان اسلامی و هم در نظرِ محققان غربی، کتابی معتبر در زمینهٔ جغرافیای جهان در [[سده ۱۲ (میلادی)|قرن دوازدهم]] و [[سده ۱۳ (میلادی)|سیزدهم]] میلادی است و به‌صورت کامل یا بخشی از آن به زبان‌های مختلف اروپایی ترجمه شده‌است. کتاب مشهور دیگر حموی ''[[معجم الأدباء|معجم‌الادبا]]'' نام دارد که شرح حال مفصلی است از ادیبان و شاعران.
== زمانه ==
[[پرونده:KonyeUrgenchMausoleum.jpg|بندانگشتی|200px|آرامگاه [[علاءالدین تکش]] در [[ترکمنستان]].]]