صادق رضازاده شفق: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱۵:
| مدفن =
| نام دیگر =
| پیشه = [[پژوهش]]
| سال‌های نویسندگی =
| همسر =
خط ۲۴:
}}
'''صادق رضازاده شفق''' (زاده ۱۲۷۴ در [[تبریز]] – درگذشته {{تاریخ مرگ|۱۳۵۰|۶|۷|گاه‌شمار=خورشیدی}} در [[تهران]])
== زندگی‌نامه ==
[[پرونده:Tqizadeh, Shafaq.jpg|بندانگشتی|[[سید حسن تقی‌زاده]] (چپ)، در کنار رضازاده شفق (راست).]]
[[پرونده:Fowje Nejat.jpg|بندانگشتی|گروه «[[فوج نجات]]». نفر سوم ایستاده از سمت چپ، صادق رضازاده شفق.]]
آغاز کنش سیاسی
'''صادق رضازادهٔ شفق''' در ۱۲۷۱ [[گاه‌شماری خورشیدی|خورشیدی]] در [[تبریز]] متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه پرورش تبریز و تحصیلات متوسطه را در [[مدرسه مموریال]] (مدرسهٔ آمریکایی) در تبریز به پایان رساند. مقارن واقعهٔ [[به‌توپ‌بستن مجلس|به توپ بستن مجلس]] توسط [[محمدعلی شاه]] در سال ۱۲۸۷ صادق رضازاده شفق با عده‌ای از همدرسان و همفکران به رهبری معلم جوان آمریکایی خود [[هوارد باسکرویل]] دسته‌ای به نام [[فوج نجات]] تشکیل دادند و به مجاهدان مشروطه پیوستند تا آنکه در یکی از شبیخون‌ها در ۳ فروردین ۱۲۸۸ باسکرویل هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد. پس از فتح تهران توسط مشروطه‌خواهان و برقراری حکومت مشروطه، صادق رضازاده که هنوز محصل مدرسهٔ آمریکایی بود با چند تن از آزادیخواهان انجمنی به نام جمعیت وطن‌خواهان تشکیل دادند و روزنامهٔ [[شفق]] را به مدیریت آقا رضازاده پدر صادق از شهریور ۱۲۸۹ منتشر کردند که هفته‌ای یک بار منتشر می‌شد و مقالات عمده را صادق رضازاده می‌نوشت و چنین بود که کلمهٔ شفق به نام خانوادگی او افزوده شد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.hafteh.ca/articles/culture/4111-fa-812.html |title=نگاهی گذرا به زندگی یک انسان ماندگار: دکتر صادق رضازاده شفق، یکی از منادیان وحدت ملی ایران |accessdate=۲ مارس ۲۰۱۲ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140328094751/http://www.hafteh.ca/articles/culture/4111-fa-812.html |archivedate=۲۸ مارس ۲۰۱۴ |dead-url=yes }}</ref>▼
▲
از سال ۱۲۹۵ که در بحبوحهٔ جنگ جهانی اول عده‌ای از نمایندگان مجلس شورای ملی و آزادیخواهان و از جمله عارف قزوینی به استانبول مهاجرت کردند، صادق رضازاده با آنان مراوده یافت. درهمین دوران با عده‌ای از رجال ایرانی چون [[تقی‌زاده]]، [[محمد قزوینی]] و [[پورداود]] که در برلین مستقر بودند همکاری فکری و قلمی داشت. در سال ۱۳۰۱ به [[برلین]] رفت و در دانشگاه برلین به ادامهٔ تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۰۷ به اخذ دانشنامهٔ دکتری در فلسفه از دانشگاه برلین نایل شد. طی همین دوره بود که به تنظیم دیوان اشعار [[عارف قزوینی]] پرداخت که در ۱۳۰۴ در برلین انتشار یافت.▼
=== فرار از ایران ===
صادق رضازادهٔ شفق در سال ۱۳۰۷ به تهران بازگشت و با تأسیس [[دارالمعلمین عالی]] در همان سال برای تدریس تاریخ و کلیات فلسفه به استخدام دارالمعلمین عالی درآمد. پس از تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ علاوه بر تاریخ و کلیات فلسفه، تدریس تاریخ ادبیات ایران از آغاز تا اسلام را نیز به عهده گرفت. از ابتدای تأسیس فرهنگستان ایران در سال ۱۳۱۴ رضازادهٔ شفق از اعضای مؤسس و پیوستهٔ فرهنگستان بود.▼
▲پس از [[اشغال تبریز بدست قوای روس در ۱۲۹۰]] صادق رضازادهٔ شفق به ناچار پنهان شد و سپس در ۱۲۹۱ مخفیانه به [[امپراتوری عثمانی]] رفت. در آنجا در دبستان ایرانیان [[استانبول]] به آموزگاری [[زبان فارسی]] و تاریخ پرداخت. در ۱۲۹۳ وارد مدرسهٔ عالی شبانه‌روزی آمریکایی در استانبول به نام رابرت کالج شد و در ۱۲۹۷ با دریافت درجهٔ [[کارشناسی]]، فارغ‌التحصیل شد. او بلافاصله به آموزگاری همان کالج انتخاب شد و تا دو سال به این کار اشتغال داشت. از سال ۱۲۹۵ که در
=== بازگشت به کشور ===
▲صادق رضازادهٔ شفق در سال ۱۳۰۷ به تهران بازگشت و با تأسیس دارالمعلمین عالی ([[
در فروردین ۱۳۲۴ جزو هیئت اعزامی ایران به [[کنفرانس سانفرانسیسکو|سانفرانسیسکو]] رفت و در تهیه و تصویب [[منشور ملل متحد|منشور]] [[سازمان ملل متحد]] شرکت داشت. در بهمن ۱۳۲۴ عضو هیئت همراه نخست‌وزیر [[احمد قوام]] در سفر به مسکو برای مذاکره با استالین در موضوع اختلافات ایران و روسیه بود. پس از خروج نیروهای شوروی از ایران و ختم غائلهٔ آذربایجان در سال ۱۳۲۵ در انتخابات دورهٔ پانزدهم مجلس شورای ملی رضازادهٔ شفق مجدداً به نمایندگی انتخاب شد. در این دورهٔ مجلس وی از طرح [[محمد مصدق]] مبنی بر ابطال موافق‌نامهٔ مربوط به ایجاد شرکت مختلط ایران و شوروی و استیفای حقوق ملت ایران در نفت جنوب با فصاحت و شهامت دفاع کرد تا آنکه در ۳۰ مهر ۱۳۲۶ طرح مزبور به تصویب رسید و مبنای سیاست دولت در مورد نفت قرار گرفت.▼
=== کنش بین‌المللی ===
▲در سال ۱۳۲۲ صادق رضازادهٔ شفق به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب شد و با نطق‌های پرشوری که ایراد می‌کرد از نمایندگان مؤثر مجلس بود. در [[فروردین ۱۳۲۴]] جزو هیئت اعزامی ایران به [[کنفرانس سانفرانسیسکو
با توجه به پیشینه‌ای که دکتر شفق در
صادق رضازادهٔ شفق در شهریور ۱۳۳۰ برای شرکت در کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد به آمریکا رفت و سپس به استادی در دانشگاه‌های [[دانشگاه کلمبیا|کلمبیا]] و [[دانشگاه میشیگان|میشیگان]] و [[دانشگاه مک‌گیل|مک‌گیل]] پرداخت. در آذر ۱۳۳۲ به ایران بازگشت و به کار استادری در دانشگاه تهران ادامه داد. او در سال ۱۳۴۲ با رتبهٔ استاد ممتاز از دانشگاه تهران [[بازنشستگی|بازنشسته]] شد.
== درگذشت ==
صادق رضازادهٔ شفق در ۱۷ شهریور ۱۳۵۰ در تهران درگذشت.
| |||