|
'''خرید عصبی''' {{به انگلیسی|Panic buying}} در شرایطی اتفاق می‌افتد که [[مصرف‌کننده|مصرف‌کنندگان]] مقادیر غیرعادی و قابل توجهی از کالاها را بابت ترس از وقوع یک [[فاجعه]]، یا پس از رخ دادن آن یا در نتیجه ترس از کمبود یا افزایش قیمت کالای مذکور خریداری می‌کنند.
خرید عصبی نوعی [[رفتار گله‌ای]] است<ref>Bruce Jones & David Steven, ''The New Politics of Strategic Resources: Energy and Food Security Challenges in the 21st Century'' (eds. David Steven, Emily O'Brien & Bruce D. Jone: Brookings Institution Press, 2015), p. 12.</ref> و در حوزه تئوری [[رفتار مصرف‌کننده]] قرارگنجانده دارد،میشود، طیف گسترده‌ای از مطالعات اقتصادی که پیرامونحول محور «اقدامات جمعی، مانند [[باب روز|مد]] و لباس، رفتار [[بازار سهام|بورس]] [[مواد مصرفی|کالا]]، [[مواد مصرفی|کالاهای مصرفی]]، احتکار و [[بحران‌های بانکداری]]» می‌چرخند.<ref>William M. Strahle & E. H. Bonfield. [https://www.acrwebsite.org/volumes/6964/volumes/v16/NA-16 Understanding Consumer Panic: a Sociological Perspective], ''Advances in Consumer Research'', Volume 16, 1989, eds. Thomas K. Srull, Provo, UT: Association for Consumer Research, pp. 567-573.</ref>
خرید عصبی ممکن است بر پایه [[پیش‌گویی خودمحقق‌کننده]]، بدون در نظر گرفتن اینکه خطر کمبود واقعی باشد صورت گیرد و نهایتاً منجر به کمبودهای واقعی شود.<ref>{{Cite news|title=Toxic leak threat to Chinese city|url=https://www.cantonrep.com/news/20200303/we-need-to-calm-down-coronavirus-fears-spark-lsquopanic-buyingrsquo-of-toilet-paper-hand-sanitizer-and-water|work=The Repository|date=8 March 2020}}</ref>
== نمونه‌ها ==
خرید عصبی در ابتدا، هنگام،هنگام و پس از وقوع این رویدادها صورت گرفته‌است.
* [[قحطی ۱۹۴۳ بنگال|۱۹۴۳ قحطی بنگال]]<ref>{{Cite book|last=Archibald Percival Wavell|authorlink=Archibald Wavell, 1st Earl Wavell|editor-last=Moon|editor-first=Penderel|title=Wavell: The Viceroy's Journal|url=https://archive.org/details/wavellviceroysjo0000wave|date=1973|publisher=Oxford University Press|page=[https://archive.org/details/wavellviceroysjo0000wave/page/34 34]}}</ref>
* [[بحران موشکی کوبا|بحران موشکی کوبا در]] سال ۱۹۶۲ - منجر به خرید عصبی مواد غذایی کنسرو شده در ایالات متحده شد<ref>{{Cite book|last=Alice L. George|title=Awaiting Armageddon: How Americans Faced the Cuban Missile Crisis|date=2003|publisher=The University of North Carolina Press|isbn=0-8078-2828-9|page=78|url=https://books.google.com/books?id=8MmCPgN14msC&pg=PA78}}</ref>
* ۲۰۰۸–۱۳۱۳ کمبود مهمات در ایالات متحده - خرید عصبی مهمات توسط صاحبان اسلحه که از قوانین سختگیرانه [[کنترل اسلحه]] تحت ریاست جمهوری [[باراک اوباما]] می‌ترسیدند یکی از دلایل کمبود مهمات در بازار ایالات متحده شد.<ref>Danielle Kurtzleben, [https://www.vox.com/2014/7/1/5845524/the-ammunition-shortage-is-a-real-thing-heres-why-it-happened Here's why the ammunition shortage went on for years], ''Vox'' (July 1, 2014).</ref><ref>Stephanie Clifford, [https://www.nytimes.com/2012/12/22/nyregion/gun-shop-owners-report-spike-in-sales-as-enthusiasts-fear-possible-new-laws.html Shop Owners Report Rise in Firearm Sales as Buyers Fear Possible New Laws], ''New York Times'' (December 22, 2012).</ref>
* در سپتامبر ۲۰۱۳ در جریان بحران اقتصادی ونزوئلا، دولت ونزوئلا به‌طور موقت امور کارخانه [[دستمال توالت]] شرکت تولید کاغذ آراگوا را به عهده گرفت تا پس از ماه‌ها کمبود کالاهای اساسی - از جمله دستمال توالت و مواد غذایی مانند برنج و روغن- مسائل آن را مدیریت کند. عامل این کمبودها متوجه «سیاست‌های غلط دولت مانند کنترل قیمت کالاهای اساسی و محدودیت‌های شدید در ارزهای خارجی» و وقوع احتکار معرفی شد.<ref>{{Cite news|title=Facing shortages, Venezuela takes over toilet paper factory|work=CNN|first=Marilia|last=Brochetto|first2=Greg|last2=Botelho|accessdate=13 March 2020|date=12 September 2013|url=https://www.cnn.com/2013/09/21/world/americas/venezuela-toilet-paper/}}</ref>
* ''Dakazo''[[داکازو]] - در بحبوحه "کاهش حمایت‌گرانه" پیش از [[انتخابات شهرداری ونزوئلا در سال ۲۰۱۳]]، رئیس‌جمهور ونزوئلا، [[نیکلاس مادورو|نیکولاس مادورو]]، از اشغال نظامی فروشگاه هادر ۸ نوامبر ۲۰۱۳ خبر داد و بیان کرد "هیچ چیز را در قفسه‌ها نگذارید!"<ref name="ETnov2014">{{Cite news|last=Lezama Aranguren|first=Erick|url=http://eltiempo.com.ve/venezuela/situacion/la-resaca-del-dakazo-un-ano-despues/161509|title=La resaca del "dakazo", un año después|date=9 November 2014|accessdate=12 November 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141112122704/http://eltiempo.com.ve/venezuela/situacion/la-resaca-del-dakazo-un-ano-despues/161509|archivedate=12 November 2014|agency=[[El Tiempo (Anzoátegui)|El Tiempo]]}}</ref> اعلام قیمت‌های پایین باعث غارتگری در سراسر ونزوئلا شد.<ref name="EUROnov2013">{{Cite news|url=http://www.euronews.com/2013/11/12/watch-looting-in-venezuela-after-government-launches-attack-on-bourgeois-paras/|title=Watch: Looting in Venezuela after government launches attack on ‘bourgeois parasites’|date=12 November 2013|accessdate=12 November 2014|agency=EuroNews}}</ref> با پایان [[داکازو]]،داکازو، بسیاری از فروشگاه‌های ونزوئلا از خالی از هرگونه کالایی شده بودند.<ref name="ETnov20142">{{Cite news|last=Lezama Aranguren|first=Erick|url=http://eltiempo.com.ve/venezuela/situacion/la-resaca-del-dakazo-un-ano-despues/161509|title=La resaca del "dakazo", un año después|date=9 November 2014|accessdate=12 November 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141112122704/http://eltiempo.com.ve/venezuela/situacion/la-resaca-del-dakazo-un-ano-despues/161509|archivedate=12 November 2014|agency=[[El Tiempo (Anzoátegui)|El Tiempo]]}}</ref> یک سال بعد در نوامبر ۲۰۱۴، برخی از فروشگاه‌ها همچنان در پی داکازو خالی مانده بودند.<ref name="ETnov20143">{{Cite news|last=Lezama Aranguren|first=Erick|url=http://eltiempo.com.ve/venezuela/situacion/la-resaca-del-dakazo-un-ano-despues/161509|title=La resaca del "dakazo", un año después|date=9 November 2014|accessdate=12 November 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141112122704/http://eltiempo.com.ve/venezuela/situacion/la-resaca-del-dakazo-un-ano-despues/161509|archivedate=12 November 2014|agency=[[El Tiempo (Anzoátegui)|El Tiempo]]}}</ref>
* [[دنیاگیری ۲۰–۲۰۱۹ کروناویروس|همهدنیاگیری گیر کرونویروسکروناویروس ۲۰۱۹–۲۰]] - کمبود ماسک، مواد غذایی، دستمال توالت، ضد عفونی کننده دست و الکل.<ref>{{Cite web|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-02-24/virus-outbreak-drives-italians-to-panic-buying-of-masks-and-food|title=Virus Outbreak Drives Italians to Panic-Buying of Masks and Food|last=Sirletti|first=Sonia|last2=Remondini|first2=Chiara|date=2020-02-24|website=Bloomberg|archiveurl=|archivedate=|accessdate=2020-02-29|last3=Lepido|first3=Daniele}}</ref> در تاریخ ۵ فوریه ئو در پی بحران کاغذ توالت، اکانت‌هایی در توییتر اعلام کردند که بر اساس "شایعات آنلاین " در [[وان چای،چای]]، [[هنگ کنگ]]، "احتکار عصبی" روی داده‌است.<ref>{{Cite web|title=Troubling online rumours caused a sudden surge in demand for toilet paper|url=https://twitter.com/alvinllum/status/1225020622226350080|website=Twitter|accessdate=2020-03-13}}</ref><ref>{{Cite web|title=The economics of the toilet paper panic—and why more stockpiling is inevitable - Macleans.ca|accessdate=2020-03-13|url=https://www.macleans.ca/economy/economicanalysis/the-toilet-paper-panic-and-why-more-stockpiling-is-inevitable/}}</ref> تا ۳ مارس، در استرالیا جیره‌بندی دستمال توالت در دستورکار قرار گرفت.<ref>{{Cite web|title=Virus panic buying prompts toilet paper rationing in Australia|website=CTVNews|accessdate=2020-03-13|date=2020-03-04|url=https://www.ctvnews.ca/world/virus-panic-buying-prompts-toilet-paper-rationing-in-australia-1.4837956}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.smh.com.au/business/companies/coles-limits-toilet-paper-purchases-to-one-pack-per-person-20200308-p547xb.html|title=Coles and Woolworths further limit toilet paper purchases as supply sells out in an hour|publisher=[[smh.com.au]]|date=2020-03-08|accessdate=2020-03-11}}</ref> در تاریخ ۶ مارس، سی ان ان گزارش داد که پدیده خرید عصبی کاغذ توالت جهانی است.<ref>{{Cite web|title='It's crazy': Panic buying forces stores to limit purchases of toilet paper and masks - CNN|accessdate=2020-03-13|url=https://www.cnn.com/2020/03/06/business/coronavirus-global-panic-buying-toilet-paper/index.html}}</ref>
== منابع ==
| 