کردستان ترکیه: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
خنثی‌سازی ویرایش 28944226 از 45.135.229.48 (بحث)، ابرابزار برچسب: خنثی‌سازی |
||
خط ۴:
| pop = ۲۰ میلیون نفر<ref name=ToolAutoGenRef1>http://www.institutkurde.org/en/info/the-kurdish-population-1232551004</ref> تا ۲۵ میلیون نفر (تخمین ۲۰۱۷)
| languages = [[زبان کردی]]، [[زبان‌های ترکی‌تبار]]
| religions = '''[[اسلام]]''' اکثریت سنی، و اقلیتی از[[علویان (ترکیه)|علوی]] ([[اهل حق
| related = [[مردمان ایرانی|گروه‌های قومی ایرانی]]
}}
[[پرونده:Kurdistan of Turkey (CIA).png|بندانگشتی|350px|نقشهٔ مناطق کردنشین ترکیه در سال ۱۹۹۲ میلادی (بر اساس نقشهٔ سیا)]]
[[پرونده:Kurdish population by region (KONDA 2010).svg|بندانگشتی|300px|رنگ قرمز درصد جمعیت کرد نسبت به باقی جمعیت ترکیه در مناطق است (قرمز کمرنگ نشان‌گر درصد جمعیت پایین‌تر می‌باشد)]]
'''کردستان ترکیه''' (به کردی: باکووری کوردستان، به ترکی استانبولی :Türkiye Kürdistanı) نام غیررسمی بخش شرقی [[ترکیه]] است که بیشتر ساکنان آن [[کرد]] هستند. این منطقه با مساحتی حدود ۲۳۰ هزار کیلومتر مربع<ref name=ToolAutoGenRef1
در برآورد ۲۰۱۲ مؤسسه آمار '''ترک استات (The Turkish Statistical Institute (TurkStat))'''، جمعیت [[کرد]]های ترکیه بیش از ۲۲ میلیون نفر (۲۲٬۶۹۱٬۸۲۴) و بیش از سی درصد از جمعیت ۷۴٬۷۰۰٬۰۰۰ نفری ترکیه را تشکیل می‌دهد.<ref>http://ekurd.net/mismas/articles/misc2012/9/turkey4166.htm</ref> بر طبق منابع سازمان سیا در سال ۲۰۰۸ میلادی، بافت قومیتی ترکیه، شامل ۷۰٪-۷۵٪ ترک، ۱۸٪ کرد و سایر گروه‌های قومی ۷٪-۱۲٪ می‌باشند.<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tu.html#People cia worldfact book]</ref> منابعی دیگر حدود ۷۰٪ مردم ترکیه [[ترک‌های استانبولی|ترک]] و ۲۵٪ [[کرد]] را در ترکیه برآورد می‌کنند.<ref>Juvenile Nonfiction, “ The Handbook of Middle East ”, Publisher: 21st Century, 2002. pg ۱۴۴:”About 20 percent of Turkey ’s population is Kurdish. ”</ref><ref>Sandra Mackey , “The reckoning: Iraq and the legacy of Saddam”, W.W. Norton and Company, 2002. Excerpt from pg ۳۵۰: “As much as 25% of Turkey is Kurdish. ”</ref><ref name="Beverley">“Beverley Milton-Edwards, “Contemporary politics in the Middle East” Polity, 2006. pg ۲۳۱: “They form a population in all four states, making 23 percent in Turkey, 23 percent in Iraq, 10 percent in Iran and 8 percent in Syria (Mcdowell, 2003, p ۳–۴). ”</ref>
بسیاری از [[شهر]]های [[کردستان]] ترکیه طی سال‌های اخیر به علت نارضایتی مردم کرد از وضعیت موجود صحنه آشوب و درگیری بوده‌است. احزابی مانند [[پ‌ک‌ک]] خواهان خودمختاری مناطق کردنشین در ترکیه می‌باشند. بسیاری از کردهای ترکیه به [[استانبول]] مهاجرت کرده‌اند بگونه‌ای که استانبول به بزرگترین شهر کردنشین ترکیه مبدل گشته‌است.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.csr.ir/departments.aspx?lng=fa&abtid=06&depid=44&semid=1219 |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۱۹ آوریل ۲۰۱۳ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131017054032/http://www.csr.ir/departments.aspx?lng=fa&abtid=06&depid=44&semid=1219 |archivedate=۱۷ اکتبر ۲۰۱۳ |dead-url=yes
از سال ۱۹۹۰ مهاجرت اجباری از جنوب شرقی ترکیه، میلیون‌ها کرد را به شهرهایی مانند [[استانبول]]، [[آنکارا]] و [[ازمیر]] آورد.<ref name="education">"[http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2014/09/turkey-krg-iraq-kurds-anti-kurdish-discourse-hdp.html Kurdish identity becomes more acceptable in Turkish society]", ''[[Al Monitor]]'', 2014</ref> جمعیت کردها در استانبول بین ۳ تا ۴ میلیون نفر تخمین زده می‌شود (سال ۱۹۹۷).<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.ziryan.ir/NewsDetail.aspx?itemid=2973 |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۱۰ ژوئن ۲۰۱۷ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170921144611/http://www.ziryan.ir/NewsDetail.aspx?itemid=2973 |archivedate=۲۱ سپتامبر ۲۰۱۷ |dead-url=yes
== پیشینه ==
خط ۲۷:
مبارزات کردها در دوره [[عثمانی]] علیه سلطه ترکها برقرار بود یکی از نمونه‌ها شورش و مقاومت [[یزدانشیر امیر بوتان]] بود. با تجزیه [[امپراطوری عثمانی]] و متعاقب آن [[معاهده سور]] (که قراردادی در به رسمیت شناختن حقوق ملی [[کردها]] بود)، ایجاد دولت کردستان در خاک امپراطوری عثمانی سابق منظور شده بود. بعدها [[پیمان لوزان]] جایگزین پیمان سور گردید. به همین دلیل [[کردها]] به رهبری شیخ [[محمود برزنجی]] در مقابل ارتش انگلیس در خاک [[کردستان عراق]] امروزین دست به مقاومت زدند.{{مدرک}}
مصطفی کمال‌پاشا (آتاتورک) که جنگ‌های استقلال ترکیه را فرماندهی می‌کرد، به نقش حساس کردها در این جنگ واقف بود، از این‌رو با دادن وعده‌های زیاد به کردها حمایت آن‌ها را جلب، و در سایه پیروزی‌های چشمگیر مصطفی کمال، براساس معاهده لوزان، دولت نوین ترکیه تحت حاکمیت کمالیسم به رسمیت شناخته شد. اما ممنوع‌شدن مظاهر هویت کردی از جمله زبان و پوشش، تمامی نیروهای ملی و مذهبی را وادار به عکس‌العمل نمود و از سال ۱۹۲۴ تا ۱۹۳۹، در اثر سخت‌گیری‌های دولت ترکیه یک سلسله شورش‌هایی درمیان کردها علیه دولت مرکزی ترکیه به وقوع پیوست. شورش شیخ سعید پیران، قیام آرارات و قیام درسیم از مهمترین شورشهای این دوره هستند. دولت مرکزی ترکیه با واکنش‌های سخت و خشن، کلیه شورشهای صورت گرفته را سرکوب کرد.<ref name="csr.ir"
مهمترین حرکتی که در کردستان ترکیه بوقوع پیوست، تشکیل [[جمهوری آرارات]] در سال ۱۹۲۷ در کردستان ترکیه بود. جمهوری آرارات توسط روشنفکران کرد و خاندان بدرخانیان برپا گشته بود که توسط حکومت ترکیه سرکوب گردید.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.akhbar-rooz.com/article.jsp?essayId=18905 |title=akhbare-rooz (iranian political Bulletin)<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۱۱ ژانویه ۲۰۰۹ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100212111619/http://akhbar-rooz.com/article.jsp?essayId=18905 |archivedate=۱۲ فوریه ۲۰۱۰ |dead-url=yes
در بین سال‌های ۱۹۳۷ تا ۱۹۳۸ در پی [[کشتار درسیم|قیام درسیم]]، ارتش ترکیه به رهبری [[آتاترک]] ۶۵٬۰۰۰ تا ۷۰٬۰۰۰ از کردهای علوی ساکن استان درسیم ([[استان تونج‌ایلی]] امروزی) را قتل‌عام کردند.<ref>{{یادکرد|فصل= |کتاب=Genocide in Kurdistan? The suppression of the Dersim rebellion in Turkey (1937-38) and the chemical war against the Iraqi Kurds (۱۹۸۸)|ناشر=University of Pennsylvania|شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال= |شابک= |نویسنده= Martin van Bruinessen|نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه=in: George J. Andreopoulos (ed), Conceptual and historical dimensions of genocide |زبان=en | عنوان =
[[پرونده:Turkish Kurdistan.png|بندانگشتی|300x300px|مناطقی که با رنگ سبز مشخص شده مناطق با حداکثریت کرد است.]]
خط ۶۲:
به گفته [[کمیته حمایت از روزنامه‌نگاران]]، ۷۰ درصد از روزنامه‌نگارانی که در سال ۲۰۱۲ در ترکیه زندانی شده‌اند، کرد هستند و در این سال ترکیه بزرگترین زندان روزنامه‌نگاران در جهان بوده‌است.<ref>'''[http://www.bbc.co.uk/persian/world/2012/10/121022_l31_turkey_journalist_jail.shtml ترکیه به 'سرکوب' آزادی مطبوعات متهم شد]''' بی‌بی‌سی، 01 آبان 1391</ref>
[[نلسون ماندلا]]، قهرمان مبارزه با نژادپرستی، در سال ۱۹۹۲ از پذیرش «جایزه صلح آتاتورک» سرباز زد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.anc.org.za/show.php?id=8472 |title=Statement on the Ataturk Award given to Nelson Mandela; AFRICAN NATIONAL CONGRESS |accessdate=۱۷ دسامبر ۲۰۱۲ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131209064052/http://www.anc.org.za/show.php?id=8472 |archivedate=۹ دسامبر ۲۰۱۳ |dead-url=yes
در تلاشی برای انکار هویت کردها دولت ترکیه تا سال ۱۹۹۱ کردها را جزو ''ترک‌های کوهستانی'' رده‌بندی می‌کرد.<ref>[http://countrystudies.us/turkey/26.htm Turkey - Linguistic and Ethnic Groups - U.S. Library of Congress]</ref><ref>Bartkus, Viva Ona, ''The Dynamic of Secession'', (Cambridge University Press, 1999), 90-91.</ref>
خط ۷۰:
== استان‌ها ==
سرزمین‌های کردنشین در ترکیه در تقسیمات کشوری ترکیه در گذشته ۱۱ استان (به ترکی: ایل) بودند.<ref>[http://countrystudies.us/turkey/28.htm Turkey - Kurds<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> و بعدتر بر اثر تقسیمات کشوری مجدد، همان سرزمین‌ها را این بار به ۱۷ استان تقسیم کردند.<ref name="Turkey 1987">The Encyclopaedia of Islam describes Turkish Kurdistan as covering at least 17 provinces of Turkey: Erzincan, Erzurum, Kars, Malatya, Tunceli, Elazığ, Bingöl, Muş, Ağrı, Adıyaman, Diyarbakır, Siirt, Bitlis, Van, Şanlıurfa aka Urfa, Mardin and Hakkâri, stressing at the same time that "the imprecise limits of the frontiers of Kurdistan hardly allow an exact appreciation of the area." Since 1987, four new provinces - Şırnak, Batman, Iğdır and Ardahan - have been created inside the Turkish administrative system out of the territory of some of these provinces.</ref>
و دیرتر در آغاز دهه ۹۰ بر اثر تقسیمات کشوری جدیدتر، همان سرزمین‌ها را این بار به ۲۱ استان تقسیم کردند.<ref name="Turkey 1987"
کشور [[ترکیه]] دارای ۸۱ [[استان]] است که کردها در ۱۷ استان (بعلاوه ۴ استان تازه تأسیس که در کل می‌شود ۲۱ استان) ساکن هستند:
خط ۹۲:
* [[استان ارزنجان|ارزنجان]] Erzincan
||
* [[استان ارزروم|ارزروم]] Erzurum
* [[استان قارص|قارص]] Kars
* [[استان ملاطیه|ملاطیه]] Malatya
* [[استان شانلی‌اورفه|شانلی‌اورفه]] Şanlıurfa
* [[استان شرناق|شرناق]] Şırnak
* [[استان ایگدیر|ایگدیر]] Iğdır
* [[استان اردهان|اردهان]] Ardahan
||
|}
== جستارهای وابسته ==
سطر ۱۱۳ ⟵ ۱۱۹:
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
* {{یادکرد وب | نشانی = http://www.i00inews.com/article.php5?id=1359 | عنوان = ۳۰۰ قتل ناموسی در ترکیه | نویسنده =
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/ cia worldfact book]
* [[:en:Turkish Kurdistan|Turkish Kurdistan]] بازدید در ۲۷ دسامبر ۲۰۰۸
| |||