ایرانشهر (سیستان و بلوچستان): تفاوت میان نسخه‌ها

|نام‌های‌دیگر= پهره، پوراپورا، ، فهره ،فهره، فهلفهره یا فهرج مکران

|ره‌آورد=سوزن دوزیدوزی، ،خرما، خرماخربزه، ، خربزه ، طالبی ،طالبی، هندوانه

|پانویس= جمله یجملهٔ خوش آمد به زبان بلوچی:

'''ایرانشهر''' ({{lang-bal|'''اڃرانشهر'''}}) یکی از شهرهای [[استان سیستان و بلوچستان]] است که نام پیشین آن '''پهره''' بوده استبوده‌است. این شهر در مرکز [[بلوچستان ایران]] قرار دارد.

شهرستان ایرانشهر با مساحتی بالغ بر ۳۰۲۰۰ کیلومتر مربع و با ارتفاع متوسط۵۹۱ متر از سطح دریا در فاصله ۳۴۵ کیلومتری مرکز استان سیستان و بلوچستان واقع و ۱۵ درصد وسعت استان را به خود اختصاص داده‌است و آب و هوای گرم و خشک دارد، همچنین سومین شهر پرجمعیت استان می باشد؛بوده؛ و از جمله شهرهای ایران است که دارای [[فرمانداری ویژه]] می‌باشداست.

== تاریخچه ==

[[پرونده:Poura cities location on achaemenid empire's map.jpeg|بندانگشتی|240px|وسط|موقعیت پورا در [[هخامنشیان|امپراطوری هخامنشیان]](۵۰۰ پ. م)]]

کهن ترینکهن‌ترین منابعی که از [[ایرانشهر]] نامی به میان آورده اندآورده‌اند منابع تاریخی یونانی و لاتین می باشندمی‌باشند که در آنها از شهر [[ایرانشهر (شهر)|پورا]] (Poura) به عنوان پایتخت ساتراپی اصلی [[گدروزی]] نام برده اندبرده‌اند.

[[فهرست ساتراپی‌های هخامنشیان|ساتراپی]] نامیست که یونانیان به طوربه‌طور کلی

به شهربانی هایشهربانی‌های مختلف [[هخامنشیان|شاهنشاهی هخامنشیان]] اطلاق کرده اندکرده‌اند.

از دیگر نام هایینام‌هایی که در تاریخ به این شهر از [[بلوچستان]] اطلاق میمی‌شده‌است شده است می توانمی‌توان پره، پهره و معرب آن فهره را نام برد. در این منطقه می‌توان آثاری از اولین سکونتگاه هایسکونتگاه‌های بشر را یافت. سایت‌های باستانی مانند [[بمپور]] و خوراب و اسپیدژ و غیره، از جمله این مکان‌ها هستند. همچنین، وجود قلعه‌های متعدد در این شهر نشان از رونق و اهمیت آن در ادوار گوناگون میمی‌دهد، دهد،بنایبنای قلعه بمپور به دوره ساسانیان باز می‌گرددبازمی‌گردد و قلعه ناصری در عهد قاجاریان ساخته شده استشده‌است. شهر بمپور از زمان افشاریان تا زمان قاجار به عنوان مرکز حکمفرمایی بلوچستان جنوبی شناخته می‌شده است،می‌شده‌است، اما پس از دوره قاجار و مرکزیت یافتن ایرانشهر، بمپور اقتدار خود را از دست داد.

مردم این منطقه از کشاورزی، دامداری، صیادی، صنایع دستی و تجارت امرار معاش می‌کنند. مردم این منطقه اکثرااکثراً درونگرا بوده اما فرهنگ عشیره ای، آن‌ها را به هم متعهد و همبسته می‌کند. همچنین، درصد بالایی از جمعیت مناطق روستایی ایرانشهر را عشایر تشکیل می‌دهند که عموماعموماً در سیاه چادرها و کپرهای ساخته شده از شاخ و برگ نخل خرما زندگی می‌کنند و همچنین عده زیادی از جمعیت ساکن در این شهر از استان کرمان و شهر بم و جیرفت هستندهستند؛ .و عمده معیشت این قشر از طریق نگه داری دام به خصوص بز انجام می‌شود.

اولین محققی که لهجه‌های بلوچی را بیشتر به‌طور سیستماتیک مورد مطالعه قرارداد ویلهلم گایگر <nowiki>Wilhelm Geiger</nowiki> بود. او بلوچی را به دو لهجه اصلی تقسیم کرده و بلوچی شمالی (سرحدی) و بلوچی جنوبی (مکرانی) نامید. وی همچنین بلوچی جنوبی را به گروه‌های شرقی و غربی و بلوچی شمالی را به گروه‌های شمالی و جنوبی که به ترتیب توسط طوایف لغاری<ref>Leghلri</ref> و مری<ref>Mari</ref> نمایندگی می‌شدند تقسیم کرد. گیگر برای نشان دادن تفاوت لغوی لهجه‌ها به این واقعیت اشاره می‌کند که بلوچی شمالی به میزان بالایی از زبانهای هندی همسایه لغت اقتباس می‌کند در حالیکه بلوچی جنوبی بیشتر دارای لغات اقتباس شده با ریشه فارسی می‌باشداست.<nowiki>ترجمه و نقل از جهانی (۸۹)</nowiki>

یکی دیگر از محققین لهجه‌های بلوچی «سر جرج گریرسون»<ref>Sir George Grierson</ref> می‌باشد. او لهجه‌های بلوچی را به شرقی و غربی تقسیم کرد. وی معتقد بود که بلوچی غربی در محدوده حکومتی بریتانیا دارای سه لهجه می‌باشداست و آنهاراآن‌ها را بر اساس منطقه عمده‌ای که در آن صحبت می‌شوند، لهجه کراچی،<ref>karلči</ref> کیچی<ref>kیči</ref> و پنجگوری<ref>panjguri</ref> نامید.

=== صنایع دستی ===

بدون تردید مهم ترینمهم‌ترین و مشهور ترینمشهورترین صنایع دستی ایرانشهر [[سوزن دوزی]] است که دارای شهرت جهانی می باشدمی‌باشد. شهرستان ایرانشهر واقع در [[بلوچستان]] در سال ۱۳۹۷ به عنوان شهر ملی سوزن دوزی ثبت شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ثبت شهر ملی سوزن دوزی حاصل هنر زنان است|نشانی=http://www.irna.ir/fa/News/83027763/|وبگاه=خبرگزاری جمهوری اسلامی|بازبینی=2019-04-07}}</ref>

اما از صنایع ظریفه دیگر رایج و مشهور در این شهرستان می توانمی‌توان [[گلیم بافی]] ، [[حصیر بافی]] ،[[پولک دوزی]] و [[سکه دوزی]] را نام برد.

== جاذبه‌های گردشگری ==

== مراکز مهم شهری ==

* کوشکوک

* -کلینک حسن خانی

* -کلینک اعظم خانی

* -کشکوریان

* -گراباد (زیباشهر)