محمدرضا پهلوی: تفاوت میان نسخه‌ها

| dipstyle= «اعلی‌حضرت همایون شاهنشاه»<ref group="یادداشت">صورت قسم‌نامه [[قانون اساسی مشروطه]]</ref>

| offstyle= «اعلی‌حضرت همایونی» و «آریامهر»

'''محمدرضا پهلوی''' (۴ آبان ۱۲۹۸ در [[تهران]] – ۵ مرداد ۱۳۵۹ در [[قاهره]]) که به '''محمدرضاشاه پهلوی''' نیز شهرت دارد و تا پیش از انقلاب ۵۷ با عنوان رسمی '''اعلی‌حضرت همایونی، شاهنشاه آریامهر''' خطاب می‌شد،<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran-50192918 چرا شاه تمام نمی‌شود؟]، ''بی‌بی‌سی فارسی''</ref> دومین و آخرین پادشاه [[دودمان پهلوی]] و آخرین [[پادشاه ایران]] از ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ بود. محمدرضاشاه در پی استعفای پدرش رضاشاه پهلوی و با رای مجلس شورای ملی به پیشنهاد محمدعلی فروغی برای جلوگیری از از بین رفتن تمامیت ارضی [[ایران]] بر اثر هجوم متفقین به پادشاهی رسید و با [[انقلاب ۱۳۵۷]] برکنار شد.

 

پس از بازگشت به قدرت، شاه مصمم شد تا از تکرار شرایطی مانند زمان مصدق جلوگیری کند. این کار با گذاشتن پا در جای پای پدر و نادیده گرفتن کارکردهای اساسی قانون اساسی مشروطهٔ سال ۱۳۸۵ قمری/۱۹۰۷–۱۹۰۶ میلادی همراه بود. در این قانون اساسی، هیئت دولتی پاسخگو به یک نهاد پارلمانی برآمده از یک انتخابات آزاد بود و قدرتی محدود برای شاه پیش‌بینی شده‌بود و از [[آزادی بیان]] و [[آزادی مطبوعات|مطبوعات]] جز در موارد محدودی حمایت می‌شد.<ref>{{پک|زبان=en|Keddie|۲۰۰6|ک=Modern Iran|ص=135}}</ref> در سال ۱۹۵۴ انتخابات مجلس هجدهم به صورت کنترل شده‌ای و با کاندیداهایی دست‌چین شده برگزار شد. در این مجلس، به مانند مجلس‌های بعدی، تنها وفاداران به شاه توانستند به مجلس راه یابند. در سال ۱۹۵۵، [[فضل‌الله زاهدی]] از نخست‌وزیری کناره گرفته و شاه، [[حسین علا]] را به نخست‌وزیری منصوب کرد.<ref>{{پک|زبان=en|Keddie|۲۰۰6|ک=Modern Iran|ص=135}}</ref> برنامه اول توسعه اقتصاد سال ۱۹۴۹ به علت نبود درآمدهای نفتی در دوران ملی شدن نفت عقیم ماند. اما در طی برنامه دوم توسعه اقتصادی بین سال‌های ۱۹۵۶ تا ۱۹۶۲ میلادی پروژه‌های متعدد برق-آبی به اجرا درآمد که بخشی از این موفقیت بخاطر کشف میدان‌های جدید نفتی در حوالی [[قم]] در سال ۱۹۵۶ بود.<ref>{{پک|زبان=en|Roger Savory |۱۹۹۳|صص=۴۴۷–۴۴۸}}</ref> از سال ۱۹۵۷ ایران اولین سری قراردادهای نفتی برپایه مشارکت را با شرکت‌های خارجی منعقد کرد. این نوع قراردادها از نظر روانی برای ایرانیان راضی‌کننده‌تر بود تا قراردادهای قبلی با شرکت نفت ایران-انگلیس که براساس درصد از سود<ref group="یادداشت">Royalties</ref> بود.<ref>{{پک|زبان=en|Roger Savory |۱۹۹۳|صص=۴۴۷–۴۴۸}}</ref>

 

 

زمستان ۱۳۳۳، [[دانشگاه کلمبیا]] در [[نیویورک (شهر)|نیویورک]] به محمدرضا پهلوی [[مدرک افتخاری|دکترای افتخاری]] [[علم حقوق|حقوق]] داد.<ref>{{پک|زبان=en|Edward S. Herman|۲۰۰۷}}</ref> شاه متقاعد شده بود که از دید مردم ایران او رهبری قدرتمند و محبوب است. او خود را رهبری عادل می‌دانست که ۹۹٪ مردم ایران پشتیبان برنامه‌های او برای توسعه ایران هستند.<ref>{{پک|زبان=en|Saikal|۲۰۰۸|ک=Irnian Foreign Policy|ص=۳}}</ref> با این‌حال سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) تحت فرمان شاه تشکیل شد و وظیفه امنیت داخلی را به‌عهده گرفت<ref>{{پک|زبان=en|Roger Savory |۱۹۹۳|صص=۴۴۷–۴۴۸}}</ref> و در عمل به سرکوب مخالفان داخلی پرداخت.<ref>{{پک|زبان=en|Jonathan White|۲۰۱۲|ص=۲۸۱}}</ref>