بوکان: تفاوت میان نسخهها
[نسخهٔ بررسیشده] | [نسخهٔ بررسیشده] |
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
ویرایش بهوسیلهٔ ابرابزار: |
|||
خط ۳۷:
از دههٔ ۱۳۶۰ بوکان مرکز جذب مهاجران زیادی از شمالغرب ایران و خصوصاً بخشهای کردنشین بودهاست.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://boukan.ir/DesktopModules/News/NewsView.aspx?TabID=1&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR&ItemID=3195&mid=13977&wVersion=Staging|عنوان=هفتمین نشست ستاد ملی بازآفرینی پایدار محدودهها و محلهها برگزار شد | ناشر =شهرداری بوکان |تاریخ =۱۴ آبان ۱۳۹۴ |تاریخ بازبینی=۲۰ آبان ۱۳۹۴ | پیوند بایگانی =http://web.archive.org/web/20151111083259/http://boukan.ir/DesktopModules/News/NewsView.aspx?TabID=1&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR&ItemID=3195&mid=13977&wVersion=Staging | تاریخ بایگانی =۲۰ آبان ۱۳۹۴}}</ref> در زمان [[ناصرالدین شاه|ناصرالدّین شاه]] قاجار، جمعیّت بوکان در سال ۱۸۵۲ میلادی/ ۱۲۳۱ [[خورشیدی]] تحت تملک [[عزیزخان مکری]] تنها یکصد نفر بودهاست. تا پیش از [[دورهٔ قاجار]] نامی از بوکان در منابع تاریخی و جغرافیایی دیده نشدهاست.
مردم بوکان عمدتاً مسلمان و پیرو [[مذهب]] [[سنی]] [[شافعی]] هستند. [[شیعیان]] و اقلیتی از پیروان سایر ادیان نیز در سطح شهر سکونت دارند. اکثر ساکنان بوکان را کُردها تشکیل میدهند و زبان محاوره میان مردم بوکان زبان [[کردی سورانی]] با [[لهجهٔ بوکانی]] است. روایات زیادی در مورد ریشهٔ نام این شهر وجود دارد، در زبان کُردی (همه لهجهها) واژه بوک به معنی «عروس» و عبارت بوک بوکانی به معنی «عروس عروسها» است که به احتمال زیاد نام این شهر بر همین اساس گرفته
از لحاظ [[گردشگری]]، قدمت بیشتر بناهای تاریخی داخل شهر به [[دوره قاجار]] و دوره [[تاریخ معاصر ایران|معاصر]] بازمیگردد. از مهمترین صنایع دستی شهر، [[قالی بافی]] و [[فرش]] است که فرش بوکان از شهرت جهانی برخورد دار است و ۸۵ درصد فرش تولیدی آن به خارج از کشور صادر و مابقی آن در داخل ایران مورد استفاده قرار میگیرد.
بوکان بزرگترین شهر مهاجرپذیر [[ایران]]،<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/08/25/1241687/بوکان-همچنان-بزرگ-ترین-شهر-مهاجر-پذیر-کشور-است|عنوان=بوکان همچنان بزرگترین شهرمهاجرپذیر ایران است| ناشر =خبرگزاری تسنیم |تاریخ =۲۵ آبان ۱۳۹۵ |تاریخ بازبینی=۲۷ آذر ۱۳۹۵}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده =محمدقسیم عثمانی |نشانی=http://www.icana.ir/Fa/News-Print/279441|عنوان=بوکان بهعنوان سومین شهر مهاجرپذیر کشور | ناشر =خبرگزاری خانهٔ ملت |تاریخ =۲۷ خرداد ۱۳۹۴ |تاریخ بازبینی=۲۷ خرداد ۱۳۹۴ | پیوند بایگانی =http://web.archive.org/web/20150914183959/http://www.icana.ir/Fa/News-Print/279441 | تاریخ بایگانی =۲۲ شهریور ۱۳۹۴}}</ref> اَمنترین شهر استان آذربایجان غربی<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.tasnimnews.com/Home/Single/824573 |عنوان=بوکان امنترین شهر آذربایجانغربی است | ناشر =خبرگزاری تسنیم |تاریخ =۱۸ مرداد ۱۳۹۴ |تاریخ بازبینی=۱۹ مرداد ۱۳۹۴ | پیوند بایگانی =http://web.archive.org/web/20150914183248/http://www.tasnimnews.com/Home/Single/824573 | تاریخ بایگانی =۲۲ شهریور ۱۳۹۴}}</ref> و دومین شهر پس از [[ارومیه]] از نظر سطح [[باسوادی در ایران|باسوادی]] است. به این شهر لقبهای عروس شهرهای ایران،<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.ostan-ag.gov.ir/tabid/807/articleType/ArticleView/articleId/46791/----.aspx |عنوان=جاذبههای گردشگری آذربایجان غربی / بوکان عروس شهرهای ایران | ناشر =استانداری آذربایجان غربی |تاریخ =۱۹ اسفند ۱۳۹۳ |تاریخ بازبینی=۲۵ فروردین ۱۳۹۴ | پیوند بایگانی =http://web.archive.org/web/20150914184238/http://www.ostan-ag.gov.ir/tabid/807/articleType/ArticleView/articleId/46791/----.aspx | تاریخ بایگانی =۲۲ شهریور ۱۳۹۴}}</ref> شهر فرهیختگان،<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://farsnews.com/newstext.php?nn=13921121000427 |عنوان=محوطه باستانی قلایچی بوکان بازمانده تمدن «ماناها» | ناشر =خبرگزاری فارس |تاریخ =۲۳ بهمن ۱۳۹۲|تاریخ بازبینی=۱۳ شهریور ۱۳۹۴ | پیوند بایگانی =http://web.archive.org/web/20150914184958/http://farsnews.com/comments/ws_getcomments.aspx?newsid=1212281 | تاریخ بایگانی =۲۲ شهریور ۱۳۹۴}}</ref> شهر آبها و
== نام ==
خط ۵۲:
براین اساس نام این شهر ابتدا «بکان» یا بگان بوده که از دو بخش تشکیل شدهاست: بگ یا بک +ان بخش اول بهمعنی [[خدا]] و بخش دوم پسوند جمع یا مکان است. برپایهٔ این نظریه، شهر بوکان با تلفظِ صحیح انگلیسی Bukān<ref>{{پک| GEOnet Names Server||ک=Bukān|کد زبان=en}}</ref> به معنی شهر «خداوند بگ» یا مکان خداوند بگ است. براساس تغییر آوایی حروف که در رشته زبانشناسی، صورت عملی و تأیید شده یافته و همچنین با توجه به آثار بهدستآمده از داخل شهر و حومه آن که نشان از وجود [[آتشکده]]های مقدس آن دوران است، میتوان منطقی بودن این تحلیل را تأیید کرد.<ref>{{پک|شورش خالدی، انور سلطانی|۲۰۱۰|ک= نقشهٔ مصور گردشگری و فرهنگی شهر بوکان|ص=صفحه ۱، تاریخچه و موقعیت}}</ref>
* در [[تاریخ رشیدی]] به واژهٔ بوکان که نام یکی از خانهای [[مغول]] بود اشاره شدهاست.<ref>{{پک|شورش خالدی، انور سلطانی|۱۳۹۰|ک= نقشهٔ مصور گردشگری و فرهنگی شهر بوکان|ص=ص ۲، تاریخچه و موقعیت شهر}}</ref>
* در زبان کُردی (همه لهجهها) واژه بوک به معنی «عروس» و عبارت بوک بوکانی (bûkê bûkanî) به معنی «عروس عروسها» است که به احتمال زیاد نام این شهر بر همین اساس گرفته
* در [[لغتنامه دهخدا]] و [[فرهنگ فارسی معین]]، بوکان نعلی است آهنین که درون [[برف]] در پای کنند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.vajehyab.com/dehkhoda/بوکان |عنوان=واژه بوکان | ناشر =لغتنامه دهخدا |تاریخ = |تاریخ بازبینی=۷ خرداد ۱۳۹۳ | پیوند بایگانی =http://web.archive.org/web/20150915194216/http://www.vajehyab.com/dehkhoda/بوکان | تاریخ بایگانی =۲۴ شهریور ۱۳۹۴}}</ref>
* [[رضاقلیخان هدایت]] در کتاب ''[[فرهنگ انجمنآرای ناصری]]'' (تألیف سال ۱۲۵۰ خورشیدی) در مورد ریشهٔ نام این شهر میگوید: بوکان نام قصبهایست در ولایت ساوجبولاق مُکری<ref group="یادداشت">نام پیشین مهاباد و همچنین به مجموع مناطق مهاباد، بوکان و سردشت نیز در دوره قاجاریه ساوجبلاغ مکری میگفتند.</ref> که گویند آب و هوای نیکو دارد، و در ''برهان'' بهمعنی گلزار نیز نوشته، و اگر چنین باشد با کاف عربی خواهد بود و بوکان یعنی «کانُ بوی خوش».<ref>{{یادکرد وب |نویسنده =رضاقلیخان هدایت |نشانی=http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19856/1/194?SearchText=%22بوکان» |عنوان=فرهنگ انجمنآرای ناصری | ناشر =کتابخانهٔ دیجیتال نور |تاریخ =۱۲۸۸ هجری قمری |تاریخ بازبینی=۲۸ آبان ۱۳۹۳ | پیوند بایگانی =http://web.archive.org/web/20150915193950/http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19856/1/194?SearchText | تاریخ بایگانی =۲۴ شهریور ۱۳۹۴}}</ref>
خط ۱۵۲:
در سال ۱۳۶۸ این شهر در [[تقسیمات کشوری در ایران|تقسیمات کشوری ایران]] از بخش به شهرستان ارتقا یافت و در طی ۳۰ سال از یک بخش کوچک کردنشین در جایگاه سومین شهر کردنشین بزرگ ایران قرار گرفت و در بسیاری از شاخصهای اجتماعی، فرهنگی، ورزشی، اقتصادی و سیاسی پیشرفت چشمگیری داشتهاست. به دلایل مختلف همچون موقعیت سیاسی و اجتماعی [[استراتژیک]]، قرارگیری بزرگترین سد مخزنی ([[سد شهید کاظمی]]) شمالغرب کشور در این شهرستان، مسائل فرهنگی و موقعیت جغرافیایی و دسترسی پذیری آسان سایر شهرستانها به آن، بوکان را به دومین شهر مهاجرپذیر ایران تبدیل کردهاست.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.irna.ir/khuzestan/fa/News/82500721/|عنوان=بوکان شهر پایلوت اجرای طرح تحقیقاتی سکونتگاههای غیررسمی انتخاب شد | ناشر =ایرنا |تاریخ =۱ اردیبهشت ۱۳۹۶ |تاریخ بازبینی=۷ اردیبهشت ۱۳۹۶}}</ref>
از دههٔ ۱۳۷۰ بوکان تا به امروز بعنوان یک شهر مهّم برای مرکزیت یک [[استان]] جدید در شمالغرب ایران مطرح
=== نگاه امنیتی به مناطق کردنشین ===
این شهرستان به همانند سایر شهرستانهای کردنشین ایران از قافله توسعه عادلانه بازماندهاست.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://asre-nou.net/php/view_print_version.php?objnr=11606 |عنوان=چرایی وجود رویکرد امنیتی در مناطق کردنشین
و
برای مهاجران
با نگاهی به وضعیت شهرهای غیرکردنشین در ایران، میتوان شهرهایی را بررسی و مشاهده کرد که تنها با جمعیتی کمتر از ۲۰٬۰۰۰ نفر کارهای عمرانی قابل توجهی در راستای توسعه در بسیاری از زمینههای اقتصادی، حمل و نقل و فرهنگی در آنها انجام
بوکان از نظر جغرافیایی در مرز سه استان [[آذربایجان غربی]]، [[آذربایجان شرقی]] و [[استان کردستان]] قرار
== وضعیت طبیعی ==
خط ۴۱۹:
; سینما
[[پرونده:Cinema bukan.jpg|بندانگشتی|چپ|195px|حضور مردم در سینما سعدی در دههٔ ۴۰ خورشیدی]]
[[تاریخ تأسیس]] نخستین سینمای بوکان مربوط به [[دورهٔ پهلوی]] دوم است. در سالهای
شهر بوکان بهعنوان یک شهر با کاربری فرهنگی همواره در هنر و هنرپروری و در عرصهٔ [[هنر نمایش]] در سطح [[استان آذربایجان غربی]] پیشتاز بودهاست، اما بهدلیل نبود امکانات لازم در آن، وضعیت فرهنگی و هنری این شهر را با چالش مواجه کردهاست.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://boukan.ir/DesktopModules/News/NewsView.aspx?TabID=1&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR&ItemID=2513&mid=13977&wVersion=Staging |عنوان=تلنگرهای بیداری بر آوای خفتهٔ سینما وحدت شهرستان بوکان | ناشر =شهرداری بوکان |تاریخ =۲ اردبیشهت ۱۳۹۳ |تاریخ بازبینی=۱ خرداد ۱۳۹۳ | پیوند بایگانی =http://web.archive.org/web/20150916131030/http://boukan.ir/DesktopModules/News/NewsView.aspx?TabID=1&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR&ItemID=2513&mid=13977&wVersion=Staging | تاریخ بایگانی =۲۴ شهریور ۱۳۹۴}}</ref>
سینما وحدت بهدلیل بیتوجهی و اختلافات موجود میان شهرداری و پیمانکار، تعطیل و به حال خود رها شدهاست.
|