غالیان: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
این کلمات بی طرفی ویکی پدیا را زیر سوال می برد |
به نسخهٔ 27875890 از InternetArchiveBot (بحث) برگردانده شد (توینکل) برچسب: خنثیسازی |
||
خط ۳۱:
اگرچه میتوان برخی از این روایات را جعلی دانست تا غلو، چنانچه از متن برخی از آنان برمیآید که برآمده از وضعیت سیاسی یا اجتماعی زمان خود بودهاند. اما برخی از علمای شیعه به آنان استناد میکنند، از جمله [[علامه امینی]] که بسیاری از آنان را در جلد یازدهم [[الغدیر]] جمعآوری نمودهاست که در بعضی از آنان، راویان اهل سنت، نسبتهایی از جمله زنده نمودن مردگان، تکلم به خداوند و «مستجابالدعوه» بودن و صفات غالیانهای را به برخی از اصحاب و حتی دربارهٔ روسای مذاهب چهارگانه نقل میکنند.<ref name="غالیان"/>
== در شیعه ==
برخی معتقدند تفکر مافوق بشر بودن [[محمد بن عبدالله]] بلافاصله پس از درگذشت وی آغاز شد اما بهنظر میآید که غلات در زمان [[علی بن ابیطالب]] بهطور آشکار پدید آمدند، آنها صفات فوق بشری و در حد خداوند برای [[علی]] ذکر میکردند و برخی نیز وی را خدا میدانستند.
امروزه نیز برخی غلات معتقدند که پیامبر،علی و یازده تن از نوادگان فاطمه و علی معصومند( هیچ خطا و اشتباهی نداشته اند).
اخباری در دست است که در زمان خلافت علی، افرادی او را خدای خواندند و چون حاضر به توبه نشدند، علی دستور داد آنها را در آتش بسوزانند. ابن ابیالحدید در شرح [[نهجالبلاغه]] مینویسد:
{{گفتاورد بزرگ}}
''اصحاب (معتزلی) ما در کتابهای مقالات خود نقل کردهاند که چون علی آنان را در آتش افکند بانگ برداشتند و خطاب به او گفتند: اکنون برای ما کاملاً روشن شد که تو خود، خدایی زیرا پسر عمویت که او را به رسالت فرستادهای گفت: «با آتش جز خدای آتش، عذاب نمیکند.»''{{پایان گفتاورد بزرگ}}
اگر چه برخی از صاحبنظران در این روایات تردید دارند، چراکه حکم سوزاندن برای چنین افرادی در احکام شرعی وارد نشدهاست.<ref>[[مکتب در فرایند تکامل]]؛ ص ۶۰</ref> اما علی بن ابیطالب در زمان خود، آنان را منع میکرده و در این باره از او نقل شدهاست: «''دو گروه دربارهٔ من به راه خطا میروند و هلاک میشوند، دوستداری که در دوستی غلو کند و دشمنی که در بغض و کینه با من افراط کند.''»<ref>«''یهلک فی رجلان: محب غال و مبغض قال''»</ref>
بسیاری از تواریخ همچون طبری و یعقوبی و همچنین برخی روایات پیدایش غالیان را منسوب به [[عبدالله بن سبا]] میدانند و در فرق شیعه از «سبائیه» نام بردهاند حتی برخی از مخالفان متعصب، [[شیعه]] را نیز ساخته و پرداخته وی میدانند. در برخی روایات، وی بدستور علی سوزانده شد و برخی دیگر اخباری نقل میکنند که وی به شفاعت عدهای از جمله [[عبدالله بن عباس]]، توبه کرد و عفو شد، بشرط آنکه در کوفه نماند. به مدائن رفت و هنگامی که خبر کشته شدن علی به او رسید گفت: ''«به خدا سوگند اگر پارههای مغز او را در هفتاد کیسه کوچک برای ما بیاورند باز هم علم خواهیم داشت که او نمردهاست و نخواهند مرد تا آنکه عرب را با چوبدستی خویش به سوی حقیقت براند.»'' و پس از آن به رواج عقاید خود ادامه داد.
بنظر میآید، بیشتر روایات مربوط به عبدالله بن سبا در تواریخ است و پنج روایتی که در کتب شیعه، بیشتر در [[بحارالانوار]] و [[وسائل الشیعه]]، نقل شده و نامی از وی و عقاید وی برده، منشأ همه آنها در کتب شیعی از [[رجال کشی]] باشد.<ref name="عسکری">{{یادکرد|کتاب = عبدالله بن سبا|نویسنده= علامه سید مرتضی عسکری|ناشر =|زبان = فارسی}}</ref> درحالیکه در [[کتب اربعه]] شیعه، این احادیث نقل نشدهاست.
== عقاید و مظاهر در شیعیان ==▼
همچنین است نظر عدهای از مستشرقین و محققین معاصر سنی و از علمای شیعه از آنجمله [[سید مرتضی عسکری]]،<ref>۳ جلد مفصل بنام ''عبدالله بن سبا'' و دربارهاش نگاشتهاست.</ref> که «عبدالله بن سبا» را شخصیتی ساختگی و فرضی میدانند. [[طه حسین]] مینویسد:
[[شیخ مفید]] در تصحیح ''الاعتقاد'' در تعریف غلاة گوید: «غلاة که از متظاهرین به [[اسلام]] کسانی هستند که [[علی]] و ائمه دین، فرزندان او، را به [[خدا|خدایی]] و پیغمبری توصیف کردهاند، و آنان را از جهت فضل در دین و دنیا به پایهای ستودهاند که از حد گذشتهاست و طریق افراط پیمودهاند. این گروه در شمار گمراهان و کافرانند »▼
{{گفتاورد بزرگ}}
''ابن سباء موجودی است که دشمنان شیعه او را ساختند و به شیعه نسبت دادند تا در اصل این مذهب، عنصری یهودی را وارد کنند، زیرا شیعه ادعای حکومت داشت. این شخص را در مذهب خوارج وارد نکردند چون ایشان ادعای خلافت نداشتند.''<ref name="غالیان"/>{{پایان گفتاورد بزرگ}}
اگرچه در تواریخ ازجمله تاریخ طبری و کتب مختلف ملل و نحل، عقاید بسیاری را به عبدالله بن سبا نسبت دادهاند که برخی از آنها غالیانهاست و در عین حال برخی دیگر از عقایدی که به او نسبت میدهند، مانند: [[رجعت]]، وصایت و [[امامت]] علی بن ابیطالب پس از پیامبر و [[مهدویت]] از اعتقادات بنیادین شیعهاست.
اما این شخص واقعی باشد یا نباشد، آنچه مسلم است عدهای در زمان علی، با دیدن علم و شجاعت و قدرت علی، وی را از حد خود بالاتر بردهاند و صفات و کراماتی غیرمعمول به او نسبت میدادهاند.<ref name="غالیان"/>
ابن ابیالحدید معتزلی از ریشههای این گزافهگوییها را قدرت فوقالعاده علی ازجمله در جنگ خیبر و خندق، یا برخی اخباری بود که علی از آینده میداد، همچون خبر شکست خوارج و کشته شدن همه جز حدود ۱۰ نفر.
{{گفتاورد بزرگ}}
برخی از آن فرق به شبهههای ضعیفی استناد میکردند، از قبیل گفتار [[عمربن خطاب|عمر]] دربارهٔ اینکه [[علی]] چشم کسی را که در منطقه حرم، کژی در دین پدیدآورده بود برکند. عمر گفت: «''چه بگویم در مورد دست خداوند که در حرم خدا چشمی را برکنده است.''» و به این گفتار علی که گفتهاست: «''به خدا سوگند من در خیبر را با نیروی بدنی خود از جای نکندم بلکه آن را به نیروی خداوندی از جای برکند.''» و به این گفتار [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله که در روز فتح مکه گفتهاست: «''خدایی جز خدای یگانه نیست، وعده خویش را صادقانه برآورد و بنده خویش را یاری داد. خود به تنهایی احزاب را شکست داد''»<ref>در برخی تواریخ آمدهاست که محمد در روز فتح مکه، بر بلندی (بر در کعبه) ایستاد و (بیاختیار) این جملات را بر زبان آورد: «''لاالهالاالله؛ انجز وعده، و نصر عبده، و هزم الاحزاب وحده''»</ref>
و حال آنکه کسی که احزاب را شکست داد علی بن ابیطالب بود که عمرو بن عبدود پهلوان و سوار کار ایشان را که از خندق گذشته بود کشت و آنان سحرگاه شب بعد گریختند و بدون اینکه جنگی بکنند روی به هزیمت نهادند جز اینکه سوارکارشان کشته شد.<ref name="ابیالحدید">{{یادکرد |کتاب = شرح نهجالبلاغه ابن ابیالحدید| نویسنده= ابن ابیالحدید معتزلی|ترجمه = محمود مهدوی دامغانی | جلد=۳|زبان = فارسی}}</ref>
{{پایان گفتاورد بزرگ}}
▲[[شیخ مفید]] در تصحیح ''الاعتقاد'' در تعریف غلاة گوید: «غلاة که از متظاهرین به [[اسلام]] کسانی هستند که [[علی]] و ائمه دین، فرزندان او، را به [[خدا|خدایی]] و پیغمبری توصیف کردهاند، و آنان را از جهت فضل در دین و دنیا به پایهای ستودهاند که از حد گذشتهاست و طریق افراط پیمودهاند. این گروه در شمار گمراهان و
[[علامه مجلسی]] مظاهر غلو را در اعتقادات زیر برشمردهاست:
* اعتقاد به الوهیت (خداوندی) پیامبر و امامان.
* پیامبر و امامان [[شیعه]] را در معبودیت یا خالقیت و رازقیت شریک خدا بدانند.
* حلول خداوند در آنها یا اتحاد خداوند با آنان.
* اعتقاد به اینکه پیامبر و ائمه، بدون وحی و الهام الهی، از غیب آگاهند.
* اعتقاد به نبوت دربارهٔ ائمه.
* به [[تناسخ]] معتقدند.<ref>دائرةالمعارف شیعه، تناسخ</ref>
سطر ۶۳ ⟵ ۸۱:
یعنی اگر غالی (غلوکار) غلوش جوری باشد که [[الله|خدا]] یا [[توحید]] (یگانگی خدا و باورهای همراهش) یا پیامبری را انکار کند، گبر و کافر [و نجس] است. اگرنه نیست.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =موسوی خمینی | نام = سید روحالله| پیوند نویسنده =امام خمینی| نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | پیوند نویسنده۲ = | نام ویراستار = | نام خانوادگی ویراستار = | پیوند ویراستار = | فصل =کتاب الطهارة | نشانی فصل = | نویسندگان سایر بخشها = | عنوان = تحریر الوسیلة| ترجمه عنوان = | کوشش = | ترجمه = | دیگران = | نشانی = | نشانی بایگانی = | تاریخ بایگانی = | فرمت = | تاریخ بازبینی = | نوع = | ویرایش = | سری = | جلد = الأول| تاریخ = | سال = | ماه = | سال اصلی = | ناشر = مؤسسهٔ مطبوعات دارالعلم| مکان = قم| زبان = ar| شابک = | oclc = | doi = | id = | صفحه = | صفحات = ۱۱۸ و ۱۱۹| در = | گفتاورد = | ref = | bibcode = | laysummary = | laydate = | جداکننده =، | پینوشت = | lastauthoramp =}}</ref>
=== فرقهها ===
غالیان در طول تاریخ شیعه چند فرقه معروف دارند، از جمله:▼
{{اصلی|فهرست فرقههای شیعه}}
* [[غرابیه]]
* [[خطابیه]]
|