'''زبان سِمنانی''' (به سمنانی: ''سِمَنی زِفون'')، یکی از [[زبانهای ایرانی]] است. زبان سمنانی از شاخهٔ [[زبانهای ایرانی شمال غربی|زبانهای کاسپین]] است<ref>منبع: اُرانسکی، یوسیف م. زبانهای ایرانی، ترجمه دکتر علی اشرف صادقی، تهران، انتشارات سخن ۱۳۷۸.</ref> و در عین حال زبان انتقالی میان [[زبانهای ایران مرکزی]] و [[زبانهای کاسپین|کویش های کاسپینی]] به شمار میآید.گروه زبان های کاسپین به دو گروه [[زبان گیلکی|گیلکی]] و [[زبان مازندرانی|مازندرانی]](طبری) تقسیم می شود و همچنین مشتمل است بر [[زبان تالشی]] که در غرب [[دریای کاسپین]] در هر دو سوی مرز [[آذربایجان ایران]] و [[جمهوری آذربایجان]] گویشور دارد و همچنین [[زبان تاتی ایران|زبان تاتی]] که در نواحی جنوب و جنوب غرب قزوین و نواحی از [[آذربایجان ایران]] و [[زبان تاتی قفقاز|زبان تاتی]] [[جمهوری آذربایجان]] و [[داغستان]] گویشور دارد<ref>[https://www.britannica.com/topic/Iranian-languages/Dialects#ref603445 Semnānī, spoken east of Tehrān, forms a transitional stage between the central dialects and the Caspian dialects. The latter are divided into two groups, Gīlakī and Māzandarānī (Tabarī). Also closely related is Tālishī, spoken on the west coast of the Caspian Sea on both sides of the border with Azerbaijan. To this northwestern group belong the so-called southern Tātī dialects spoken south and southwest of Qazvīn, as well as the scarcely known dialects of Harzan and Galinqaya spoken northwest of Tabriz. The name Tātī is usually applied to the dialects spoken in Russian Dagestan and northeastern Azerbaijan.], Ronald Eric Emmerick, “Semnānī language,” The Editors of Encyclopaedia Britannica</ref>.[[ناصر خسرو]] میگوید که سمنانیها فارسی را با «[[زبان دیلمی|لهجه دیلمی]]» تلفظ میکنند<ref>[[کلیفورد ادموند باسورث|BOSWORTH,C.E]]. , [[دانشنامه اسلام|encyclopedia of islam]],2ed ed,vol 9,"SIMNAN",LEIDEN,BRILL,1997,pp 613-614</ref> به اعتقاد [[گیتی شکری]] و [[بهروز محمودیبختیاری]]، زبان سمنانی با [[زبان تاتی]] و [[زبان تالشی]] پیوند دارد<ref>شکری، گیتی، دانشنامه جهان اسلام، جلد ۶، [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3003 مدخل "تات"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120306083525/http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3003 |date=۶ مارس ۲۰۱۲ }}</ref><ref>محمودیبختیاری، بهروز، [[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]، جلد ۱۴، مدخل "تاتی"</ref>
این زبان با برخی واژههای متداول در خانواده زبانهای ایرانی، خود زبانی مستقل و کم وبیش خودکفا میباشد. در گروهبندی زبانهای ایرانی نو، زبان سمنانی متعلق به گروه زبانهای مرکزی ایران است.<ref name="سمنانی">پناهی، ۶</ref> این زبان دارای لهجههای گوناگونی است که هیچکدام کار یک لهجه را یکسره تمام نکردهاند.<ref name="ستوده">ستوده، یک-شانزده.</ref>