بوکان: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌شده][نسخهٔ بررسی‌شده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏دورهٔ پهلوی: گسترش . با ذکر منبع
خط ۱۱۸:
در [[تقسیمات سیاسی ایران|تقسیمات سیاسی رسمی ایران]] در سال ۱۳۱۶ بوکان به‌عنوان [[بخش (تقسیمات کشوری)|بخش]] به مدت ۵۲ سال (تا سال ۱۳۶۸) به شهرستان مهاباد ضمیمه شده بود. تعداد خانوارهای آن در سال ۱۳۱۶ بالغ بر ۳۰۰ خانواده و دارای ۲ کاروانسرا، مدرسه دولتی و چند مغازه بود. در سال ۱۹۴۸ میلادی / ۱۳۲۷ خ در بوکان شهرداری تأسیس شد و از تاریخ ۲ اسفند ۱۳۳۹ خورشیدی تاکنون یک کرسی نمایندگی به صورت مستقل در ادوار مختلف [[مجلس شورای ملی]] و [[مجلس شورای اسلامی]] به این شهر تعلق گرفته‌است. بوکان در زمانی که تنها یک بخش محسوب می‌شد، همهٔ شرایط را برای ارتقاء به شهرستان داشت و [[سلیمان انوشیروانی]] نماینده دوره بیست و سوم مجلس شورای ملی، بارها موضوع تبدیل بوکان را به شهرستان مطرح کرد اما بی‌نتیجه ماند.<ref group="یادداشت">نطق سلیمان انوشیروانی: یکی از تقاضاهائی که مردم بوکان داشتند این بود که بخش بوکان تبدیل به شهرستان به شود و من چهار سال در اینباره تلاش کردم و زحمت کشیدم اما اینکار انجام نشد گناه وزارت کشور نبود بلکه علت دایره تقسیمات کشوری بود که مرتب نوسان داشت و از این وزارتخانه به آن وزارتخانه می‌رفت؛ ولی به هرحال وعده کردند که در اولین فرصت بوکان شهرستان به شود.</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=https://mashruteh.org/wiki/index.php?title=مذاکرات_مجلس_شورای_ملی_۲۹_تیر_۱۳۵۴_نشست_۲۳۴ |عنوان=مذاکرات مجلس شورای ملی دوره بیست و سوم نشست ۲۳۴ | ناشر =کتابخانه مشروطه تا مجلس شورای ملی |تاریخ =۲۹ تیر ۱۳۵۴ |تاریخ بازبینی=۱۹ آذر ۱۳۹۵}}</ref>
 
; اقلیت‌های قومی و مذهبی
; یهودیان
 
{{هم‌چنین ببینید|یهودیان بوکان}}
خط ۱۳۴:
|زبان=en}}
{{پایان چپ‌چین}}</ref> از دورهٔ قاجار تا دورهٔ پهلوی دوازده هزار یهودی به صورت پراکنده در [[کردستان ایران]] ساکن بوده‌اند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.ical.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=11736:بررسی-وضعیت-و-مسائل-آموزشی-اقلیت‌های-دینی-در-دوره-مظفرالدین-شاه1314-1324-ق/-جمیل-اخجسته،-مظهر-ادوای&Itemid=9 |عنوان=بررسی وضعیت و مسائل آموزشی اقلیت‌های دینی در دوره مظفرالدین شاه| ناشر =مجلس شورای اسلامی|تاریخ =۱۵ بهمن ١٣٩١ |تاریخ بازبینی=۱۱ بهمن ۱۳۹۲}}</ref> قوم یهود ایران بیشتر در [[تهران]]، [[اصفهان]]، [[همدان]]، [[شیراز]]، [[مشهد]] و در [[کردستان]] عمدتاً در شهرهای بوکان و [[بانه]] زندگی می‌کردند.<ref>{{پک|محمد رئوف توکلی||ک=جغرافیا و تاریخ بانه- کردستان|ص=۲۷۴}}</ref><ref>{{پک|ساوینا|۱۳۸۰|ک=نام اقوام در جغرافیای ایران|ص=۱۷۴}}</ref> کلیمی‌ها تا سال ۱۳۳۸ (۱۹۶۰ میلادی) تعداد بسیار کمی از آن‌ها در بوکان مانده بودند.
 
; جمهوری مهاباد
با اعلام جمهوری مهاباد در بهمن سال ۱۳۲۴ برخی از سران این جمهوری همچون [[حاج باباشیخ]] بعنوان نخست وزیر از اهالی بوکان بودند. قاضی محمد به دلیل ارتباط خانوادگی با خان‌های [[فیض‌الله بیگی]] در بوکان و تقسیم قدرت و خنثی کردن رفتار برخی از مالکان و خان‌های این منطقه، بیشتر وزرا و سران این جمهوری را از اهالی مهاباد و بوکان انتخاب کرده بود.
 
برخی از رئیس قبایل و خان‌های منطقه از آنجایی که جمهوری مهاباد را دست نشانده شوروی می‌دانستند و برخی دیگر خواستار بهم خوردن رابطه با [[تهران]] (حکومت مرکزی) نبودند با آن مخالفت کردند. در شهر بوکان پرچم حزبی (جمهوری مهاباد) که در [[قلعه ی سردار]] نصب شده بود، به وسیله‌ی خاندان ایلخانی‌زاده و به ویژه قاسم آقا به پایین آورده شد و بعدها در روستای یکشوه (یک‌ شبه) نصب گردید. دستاورد جمهوری مهاباد در بوکان، راه‌اندازی یک چاپخانه در این شهر و انتشار مجله سیاسی فرهنگی هلاله بود.
در ۲۴ آذر ۱۳۲۵ با خروج ارتش شوروی از آن مناطق و ورود ارتش ایران و همچنین فرار سران این جمهوری به جز قاضی محمد چندتن از خانواده‌اش و حاج باباشیخ به کشور [[عراق]] و سایر نقاط منجر به سقوط جمهوری مهاباد شد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.iranboom.ir/tarikh/tarikhemoaser/11537-nagofte-zohor-shekast-yek-jomhori.html |عنوان=ناگفته‌های «ظهور و شکست یک جمهوری» - پاسخ به مقالۀ رادیو زمانه در بارۀ دولت قاضی محمد | ناشر =ایران بوم |تاریخ =۷ بهمن ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۱۲ مهر ۱۳۹۹ }}</ref>
 
; شورش مردم شهر و دهقانان فیض الله بیگی