زبیر بن عوام: تفاوت میان نسخه‌ها

'''زبیر بن عوام ''' یکی از مهمترین صحابه‌های [[محمد]] بود و از سوی او ملقب به حواری وی گردید و به روایت [[عشره مبشره]] که در میان اهل سنت شایع است، جزو ۱۰ تنی است که [[محمد]] به آن‌ها [[بهشت]] را وعده داد. وی همچنین جزو شورایی است که [[عمر]] بن خطاب در هنگامی که در بستر مرگ بود تشکیل داد. ریشه نام زبیر از کلمه زبر، طی البئر بالحجاره گرفته شده که به معنای چاه سنگ یا مرد قوی است.<ref name = "EI">{{پک|Hasson|۲۰۰۲|ف=al-Zubayr b. al-ʿAwwām|ج=۱۱|ص=۵۴۹–۵۱|زبان=en}}</ref>

مادرش صفیه دختر [[عبدالمطلب]] عمه محمد و علی بود. یعنی زبیر پسرعمه محمد و علی بوده‌است. چون عوام پدر زبیر برادر [[خدیجه|خدیجه بنت خویلد]] همسر پیامبر بود، زبیر ابن عوام پسردایی [[فاطمه زهرا|فاطمه]] دختر محمد است. (از جهت همسری خدیجه، محمد شوهر عمهٔ او نیز بوده‌است) مادرش او را به کنیه برادرش زبیر بن عبدالمطلب (اباطاهر) صدا می‌کرد.

زبیر از نخستین [[اسلام]] آورندگان و به قولی چهارمین یا پنجمین مردی بود که مسلمان شد. منابع بر روی سنش هنگام مسلمان شدن متفق‌القول نیستند ولی مشهورترین سن وی را می‌توان ۱۶ سال به حساب آورد. بنا به روایت [[ابن اسحاق]]، [[ابوبکر|خلیفه اوّل]]، وی و چهار نفر دیگری که بعدها عضو شورا شدند را ترغیب به مسلمان شدن نمود. روایاتی وجود دارند که به وسیله [[آل زبیر]] نقل شده‌اند و حاکی از آن است که وی در ۸ سالگی مسلمان شده و در ۱۲ سالگی برای حفظ جان محمد شمشیر کشید و وی را اولین کسی نام می‌برند که در راه خدا شمشیر کشید. [[دانشنامه اسلام]] بر این باور است که برای اینکه جایگاه زبیر در برخی روایات بالا برده شود، مسلمان شدن وی را هم‌زمان با [[علی بن ابی‌طالب|علی]] می‌دانند در صورتیکه چنین نبوده و همچنین معتقد است که تناقض‌ها در روایات ناشی از بحث‌ها و مناقشاتی است که بین مسلمانان در مورد این موضوع به منظور برتری جستن از این جایگاه صورت گرفته‌است.<ref name="EI"/>

پس از قتل عثمان، جمعیت زیادی که [[طلحه]] و زبیر نیز در میان آنان بودند، به خانه علی هجوم برده و گفتند ما آمده‌ایم تا با شما به خلافت بیعت کنیم. پس از اصرار زیاد، علی پذیرفت.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مفید، الجمل، ١٤١٣ق، ص١٣٠.}}</ref> زبیر در این واقعه به همراهی طلحه، بیعت مهاجران را تضمین کرد<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=یعقوبی، تاریخ، دار صادر، ج٢، ص١٦٧.}}</ref> اما دیری نپایید که از نظر خود برگشت و به مخالفت با خلافت علی برخاست.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=یعقوبی، تاریخ، دار صادر، ج٢، ص١٦٩.}}</ref> زبیر به همراه طلحه وقتی شنید عایشه نیز در مکه نسبت به انتخاب علی به خلافت ناخشنود است، به بهانه عمره از مدینه بیرون آمدند.^{[''نیازمند منبع'']}

زبیر، [[عایشه]] را نیز با خود همراه کرد و به قصد خروج علیه علی با تشکیل سپاهی عظیمی عازم بصره شد. آنان پس از مصادره اموال یمنیان که توسط یعلی بن منبه برای علی فرستاده می‌شد، به‌طور رسمی و علنی مخالفت خود را اظهار نمودند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ابن قتیببه دینوری، الامانه و السیاسه، ١٤١٠ق، ج١، ص٦٣.}}</ref>

زبیر را می‌توان یکی از سه ضلع مثلث [[جنگ جمل]] دانست. وی در سال ۳۶ قمری با همکاری طلحه، عایشه را نیز با خود همراه کرده و به بصره کشاند. آنان وارد بصره شده و عثمان بن حنیف استاندار علی را مورد ضرب و شتم قرار دادند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ابن عبدالبر، الاستیعاب، ١٤١٢ق، ج١، ص٣٦٦-٣٦٩؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ١٤٠٩ق، ج١، ص٢٥١.}}</ref> علی با سپاه، خود را به حوالی بصره رساند و پس از کش و قوس‌هایی، جنگ به نفع علی تمام شد.^{[''نیازمند منبع'']}

او روابط نزدیکی با محمد و علی داشت اما در ادامه پس از مرگدرگذشت محمد به دلیل تأثیر پذیرفتن از دیدگاه‌های پسرش عبدالله، روابط او با علی تیره شده و در جنگ جمل شرکت کرد. او در همان جنگ کشته شد.

یکی از زنان وی، [[اسماء]] دختر [[ابوبکر]] و خواهر بزرگ ناتنی عایشه است که ملقب به ذات النطاقین (دارای دو کمربند) است.<ref name="EI"/>