نبرد اسمولنسک: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۱۳۷:
[[پرونده:Bundesarchiv Bild 101I-351-1427-21A, Russland, Panzer IV.jpg|بندانگشتی|نیروهای آلمانی در ویتبسک، ژوئیه ۱۹۴۱]]
 
شنود رادیویی آلمان از ظهر روز ۳ ژوئیه از قصد تهاجم زرهی شوروی به بوریسوف مطلع شده بود. گودریان با دریافت این اطلاعات شخصاً جهت تمهیدات دفاعی لازم از بوریسوف بازدید به عمل آورد و به لشکر هفدهم زرهی در مینسک دستور داد یک گروه‌رزمی خود را به منظور تقویت گذرگاه بوریسوف اعزام کند. این فرمان شب همان روز اجرایی شد. اجرای ضد حمله لشکر یکم موتوریزه شوروی به همراه ترکیبی از تانک‌های سبک و سنگین در شرق بوریسوف علیه مواضع لشکر هجدهم زرهی ورماخت با وجود وارد آوردن تلفات سنگین به دو طرف، به نتیجه‌ای نرسید و کرایزر نیروهای خود را به پشت رود ناشا در غرب اورشا عقب کشید. لشکر هجدهم زرهی پس از کسب این پیروزی، با حضور لشکر هفدهم زرهی در جناح چپ آن، حرکت آهسته اما مداوم خود به سمت اورشا را آغاز کرد. سپاه ۲۴ موتوریزه در جناح راست گروه زرهی ۲ که موفق شده بود در مواجهه با مقاومت ضعیف دشمن،بقایای ارتش چهارم شوروی، روز ۲ ژوئیه{{sfn|Glantz|2010|p=۶۶–۶۷}} از گذرگاه رود برزینا بین بابرویسک و بوریسوف عبور کند، روز ۵ ژوئیه در نزدیکی روگاچف به رود دنیپر رسید. روز بعد جناح راست این سپاه در جنوب روگاچف وادار به گرفتن موضع دفاعی در مقابل حملات ارتش سرخ از جانب شرقی رود دنیپر شد.{{sfn|Klink|1998|p=۵۳۱}} همزمان سپاه ۳۹ موتوریزه نیز شمال اورشا زیر ضد حمله سپاه‌های ۵ و ۷ مکانیزه ارتش سرخ با قریب به ۷۰۰ تانک که به فرمان مارشال تیموشنکو صورت می‌گرفت، قرار داشت. این نیروهای ارتش سرخ بدون حمایت هوایی در تلاش برای رسیدن به شهر [[سنو]]، با لشکرهای هفدهم و هجدهم زرهی از سپاه ۴۷ موتوریزه ورماخت نیز درگیر شده بودند.{{sfn|Tucker-jones|2017|p=۶۲}} در حین مواجهه لشکرهای سپاه ۴۷ موتوریزه در غرب اورشا با این مقاومت قدرتمند، سپاه ۴۶ موتوریزه نیز مختصراً در رود برزینا، در پوگوست و جنوب آن، در طول مسیر موگیلف متوقف گشت. در ادامه با غلبه این سپاه بر مقاومت سرسختانه بقایای لشکرهای ۶۴، ۱۰۰، ۱۰۸ و ۱۶۱ تفنگ‌دار از ارتش سیزدهم و سپاه‌های ۴ هوابرد و ۲۰ مکانیزه شوروی، دو لشکر از آن توانستند تا اواخر روز هفتم ژوئیه خود را به نیمه راه بین رودهای برزینا و دوینا برسانند.{{sfn|Glantz|2010|p=۶۷}} همان روز تلاش مجدد گودریان در گروه زرهی ۲ با [[لشکر هفدهم زرهی (ورماخت)|لشکر هفدهم زرهی]] برای پیشروی از جناح راست توسط نیروهای ارتش سرخ متوقف و زیر ضد حمله دفع شد. در طرف دیگر، گروه زرهی ۳ نیز در جناح چپ خود بین دریسا و پولوتسک حالت تدافعی گرفته و تمام حملاتش را بر ویتبسک در بخش مرکزی متمرکز کرده بود. این شهر نهایتاً به کمک چهار لشکر در نهم ژوئیه به تصرف مهاجمان درآمد.{{sfn|Klink|1998|p=۵۳۲}} در این شرایط سرنیزه زرهی آلمان موفق شد در عرض پنج روز ضربه سختی به دو سپاه مکانیزه شوروی و پیاده‌نظام پشتیبان آن وارد آورد و به پیشروی سریع خود به سمت اورشا ادامه دهد. دو سپاه ۵ و ۷ مکانیزه شوروی با تحمل تلفات سنگین انسانی، در جریان این نبردها در مجموع ۸۳۲ تانک از ۲ هزار تانک خود را از دست دادند و به شکل آشفته‌ای به سمت شرق رود دنیپر عقب نشستند.{{sfn|Glantz|1999|p=۱۳}} در همین هنگام نیاز به لشکر دوازدهم زرهی در محاصره بیاویستوک-مینسک مرتفع شده و این لشکر می‌توانست در پیشروی قوای زرهی ورماخت در عمق اراضی دشمن مشارکت کند.{{sfn|Klink|1998|p=۵۳۲}}
 
حرکت دو گروه زرهی ورماخت در قالب برنامه به محاصره درآوردن مجدد نیروهای دشمن در یک منطقه بزرگ این بار با بستن حلقه محاصره در شرق اسمولنسک و در ادامه پیش‌روی سرنیزه زرهی با هدف مسکو صورت می‌گرفت. جهت اجرای چنین عملیاتی، حفظ اتصال ضروری با گروه زرهی ۳ با توقف پیشروی جناح راست گروه زرهی ۲ و الحاق به گروه زرهی ۳ در جانب چپ لازم به نظر می‌رسید. با این حال با عدم وقوع چنین اتفاقی، گودریان هفتم ژوئیه لشکر هفدهم زرهی را که زیر حملات ارتش سرخ حالت تدافعی گرفته بود، به جانب غربی رود دنیپر عقب کشید تا از آن در حمله به اورشا استفاده کند. او در حال آماده‌سازی گذر از دنیپر در ناحیه بین اورشا و [[ژلوبین]] بود. اطلاع فن کلوگه از این موضوع که نوعی عمل واگرا نسبت به گروه زرهی ۳ به حساب می‌آمد، موجب اختلاف نظر بین این دو تن شد. نهایتاً با استناد گودریان به طرح عملیاتی پیش از جنگ و عدم دریافت دستور الزام‌آور دیگری توسط او، کلوگه نهم ژوئیه با این حرکت موافقت نمود. در همین حال فرماندهی گروه ارتش مرکز که خواهان تقویت گروه زرهی ۳ و موفقیت‌های اولیه آن بود، به فیلدمارشال فن کلوگه توصیه کرد دستور به توقف گروه زرهی ۲ و کاهش فاصله آن در جناح چپ با نیروهای هوت بدهد. با این وجود، فن کلوگه که در دادن چنین دستوری مردد بود، کاملاً بر عکس، فرمان به الحاق لشکر تازه‌فرارسیده دوازدهم زرهی گروه زرهی ۳ به جناح چپ گروه زرهی ۲ که در شرایط حساسی بود، داد. این تصمیمات با عواقبی جدی، موجب تضعیف برنامه آلمانی‌ها در تمرکز حمله بر منطقه شمال اسمولنسک به عنوان مستقیم‌ترین راه به طرف مسکو می‌شد. این درحالی بود که ظاهراً هیچ فرمان مرتبط با یکدیگری برای این دو گروه زرهی صادر نشده بود و آن‌ها با فرض این که تمرکز عملیاتی هر دو همچنان اسمولنسک و ویتبسک است، به اندازه کافی از مقاصد تاکتیکی و راهبردی یکدیگر آگاهی نداشتند. این شرایط از عدم وحدت فرماندهی در گروه ارتش مرکز ناشی می‌شد که بخشی از آن تحت کنترل فن کلوگه در ارتش چهارم زرهی بود و یک پیشروی نیرومندانه را غیرممکن می‌ساخت. به هر صورت تصمیمات فن کلوگه در هماهنگی با اهداف هیتلر، همان‌طور که در هشتم ژوئیه به اطلاع هالدر رسید، پس از رسیدن هر دو گروه زرهی به مقاصدشان بنا بر طرح اولیه، آماده بودن گروه زرهی ۳ جهت حرکت به سمت لنینگراد یا مسکو و چرخش گروه زرهی ۲ در شرق رود دنیپر به سمت جنوب یا جنوب شرقی و همکاری با گروه ارتش جنوب بود. درحالیکه فیلدمارشال فن بوک و فرمانده گروه زرهی ۳ خواهان تمرکز هر دو گروه زرهی بر پل خشکی اسمولنسک به جهت پیشروی به سمت مسکو بودند.{{sfn|Klink|1998|p=۵۳۲–۵۳۳}}