پرواز ۴۹۷۸ رایان‌ایر

پرواز ۴۹۷۸ رایان‌ایر (به انگلیسی: Ryanair Flight 4978) یک پرواز مسافرتی بین‌المللی بود که در تاریخ ۲۳ مه ۲۰۲۱ از فرودگاه بین‌المللی آتن یونان به فرودگاه ویلنیوس لیتوانی صورت گرفت و در حالی که در حریم هوایی بلاروس بود، توسط دولت بلاروس به فرودگاه ملی مینسک هدایت شد که در آنجا دو نفر از مسافران آن، فعال مخالف و روزنامه‌نگار، رومان پروتاسویچ و دوست دخترش سوفیا ساپگا توسط مقامات دستگیر شدند. این پرواز به بهانه تهدید به بمب‌گذاری به دستور رئیس‌جمهور الکساندر لوکاشنکو توسط جنگنده بلاروسی به سمت مینسک هدایت شد. رویداد فوق توسط مقامات هواپیمایی کشوری و دولت‌های متعدد به‌طور گسترده‌ای محکوم شد.

پرواز ۴۹۷۸ رایان‌ایر
اس پی-اس‌آرام، هواپیمای درگیر رویداد، عکس بر می‌گردد به 2019
رخداد
تاریخ۲۳ مه ۲۰۲۱ (۲۰۲۱-05-۲۳)
محل حادثهفرودگاه بین‌المللی مینسک
هواگرد
نوعبوئینگ ۷۳۷ نسل بعدی
شرکت هواپیماییرایان ایر
شماره دمSP-RSM
مبدا پروازفرودگاه بین‌المللی آتن
مقصدفرودگاه بین‌المللی ویلنیوس
مسافرین121
خدمه6

حادثه

ویرایش
 
Approximate route of the flight, showing its diversion toward Minsk.
 
یک جت رهگیری میگ -۲۹ بلاروسی، که مشابه آن برای نشاندن هواپیما استفاده شد.

در ۲۳ مه ۲۰۲۱، پرواز ۴۹۷۸ رایان‌ایر (آتن به ویلنیوس) پس از اعلام تهدید بمب‌گذاری به سمت فرودگاه بین‌المللی مینسک منحرف گردید، در حالی که هواپیما ۴۵ مایل دریایی (۸۳ کیلومتر؛ ۵۲ مایل) در جنوب ویلنیوس و ۹۰ مایل دریایی (۱۷۰ کیلومتر؛ ۱۰۰ مایل) در غرب مینسک پرواز می‌کرد در حریم هوایی بلاروس قرار داشت.[۱][۲][۳] به گفته این شرکت هواپیمایی، خلبانان از طرف «مقامات بلاروسی» از «تهدید امنیتی بالقوه در هواپیما» مطلع شده و دستور فرود هواپیما در مینسک را دریافت کردند.[۴][۵]

این هواپیما ۶ خدمه و ۱۲۶ مسافر را در خود جای داده‌بود.[۲] در فرودگاه مینسک، رومن پروتاسویچ، فعال مخالف بلاروسی، به اتهام فعالیت‌های «تروریستی» از هواپیما پایین آورده و دستگیر شد.[۱][۶] دوست دختر او، سوفیا ساپگا، نیز توسط مقامات بلاروس از هواپیما خارج و بازداشت شد.[۷] هیچ توضیحی برای دستگیری وی توسط مقامات بلاروس ارائه نشده‌است. ساپگا، شهروند روسی و دانشجوی دانشگاه علوم انسانی اروپا در ویلنیوس، توسط دانشگاه تأیید شد که بازداشت شده‌است.[۸] به گفته سرویس‌های مطبوعاتی، علی‌رغم نزدیک بودن هواپیما به حریم ویلنیوس، رئیس‌جمهور بلاروس شخصاً دستور داد پرواز به مینسک هدایت شود و یک هواپیمای جنگنده میگ -۲۹ نیروی هوایی بلاروس را برای اسکورت آن فرستاد.[۹][۱۰] آژانس خبری دولت بلاروس، بلتا، گفت که خلبانان درخواست فرود در مینسک را دادند.[۱۱][۱۲] هم رایان‌ایر و هم نیروی انتظامی بلاروس گفتند که هیچ بمبی در هواپیما پیدا نشده‌است.[۴][۵]

گذشته از پروتاسویچ و دوست دخترش، چهار مسافر دیگر که گمان می‌رود مأموران کی جی بی بلاروس هستند نیز از هواپیما خارج شدند.[۱۳][۱۴] سویاتلانا سیخانوسکایا ، رهبر مخالفان بلاروس خواستار تحقیق در مورد حادثه توسط سازمان هواپیمایی کشوری بین‌المللی (ایکائو) شد.[۱۵]پروتاسویچ سال گذشته به دلیل نقش در تظاهرات ضد دولتی در لیست «افراد درگیر در فعالیت‌های تروریستی» دولت این کشور قرار گرفته بود. تسیخانوسکایا اظهار داشت که پروتاسویچ در بلاروس «با مجازات اعدام روبرو است».[۱۶] هنگام ترک هواپیما، پروتاسویچ به‌طور مستقل به مسافر دیگری گفت که «اینجا مجازات اعدام در انتظار من است».[۱۷] منبع دیگری گفت که پروتاسویچ با پانزده سال زندان روبرو است.[۷]

به گفته منابع نزدیک به تسیخانوسکایا، پروتاسویچ فهمیده بود که در فرودگاه آتن تحت نظر است. وی در پیام‌های خود اظهار داشت که مردی کنار او در صف و ایست بازرسی سعی درگرفتن عکس از اسناد سفرش دارد.[۱۸] علاوه بر این، تادئوس گیسزان، عضوی از کانال تلگرام نکستا که قبلاً توسط پراتاسویچ بروز می‌شد، گفت که افسرانی از کا گ ب در پرواز بوده‌اند که ضمن آغاز «درگیری» با خدمه رایان ایر، اصرار می‌کردند که بمبی در هواپیما کار گذاشته شده‌است.[۱۹][۳] سخنگوی شرکت دولتی فرودگاه‌های لیتوانیایی، لینا بیزینس، به خبرگزاری فرانسه گفت که پرواز «به دلیل درگیری بین یکی از خدمه و مسافران» به سوی مینسک منحرف شده‌است.[۲۰]

مسیر پرواز FR4978 بر فراز بلاروس در ۲۳ مه حتی قبل از چرخش غیر معمول شد. بر اساس داده‌های اولیه فلایت رادار، هواپیما حتی بر فراز بلاروس ارتفاعش را کم نمی‌کرد، که حتی اگر هواپیما بنا داشت که در ویلنیوس بنشیند به‌طور عمومی ضروری بود. یک احتمال این است که مسیر غیرمعمول نشان می‌دهد خلبانان هواپیما سعی کرده‌اند جهت اصلی را حفظ کرده و سریعاً وارد حریم هوایی لیتوانی شوند اما پس از تداخل جنگنده جت بلاروسی مجبور به انحراف شدند.[۲۱][۲۲]

این هواپیما پس از هفت ساعت توقف روی زمین در مینسک مجاز به حرکت شد و با هشت ساعت و نیم تأخیر به ویلنیوس رسید. پروتاسویچ، ساپگا و سه شهروند روسی هنگام نشستن هواپیما در ویلنیوس در هواپیما نبودند.[۲] مسافران اشاره کردند که ۲٫۵ ساعت بدون آب، توالت یا تماس تلفنی منتظر ماندند، در حالی که ۵۰ تا ۶۰ افسر امنیتی بلاروس در فرودگاه مینسک بررسی‌ها را انجام می‌دادند.[۲۳]

عواقب

ویرایش

مواضع دولت بلاروس

ویرایش

به دنبال این حادثه، وزارت حمل و نقل بلاروس اعلام کرد که کمیسیونی را برای تحقیق در مورد فرود اجباری آغاز کرده و اظهار داشت که سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی و انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی را در جریان نتیجه بررسی‌ها خواهد گذاشت.[۲۴][۲۵]

در ۲۴ مه ۲۰۲۱، مدیر گروه هواپیمایی وزارت حمل و نقل بلاروس آرتیم سیکورسکی ایمیل ارسال شده به فرودگاه مینسک را در ۲۳ ماه مه بازخوانی کرد. این پیام حاوی امضای " سربازان حماس " شامل خواسته‌هایی از اسرائیل مبنی بر "درخواست آتش بس در نوار غزه " (نگاه کنید به بحران ۲۰۲۱ اسرائیل و فلسطین) و توقف "حمایت از اسرائیل توسط اتحادیه اروپاً بود. مطابق این نامه، حماس تهدید به منفجر کردن هواپیما بر فراز ویلنیوس کرده بود.[۲۶] صدراعظم آلمان آنگلا مرکل توضیحات بلاروس را «به‌طور کامل غیرقابل قبول» قلمداد کرد.[۲۷] حماس بیان داشت که به هیچ وجه با این حادثه ارتباط نداشته‌است.[۲۸]

تحریم‌ها

ویرایش

در ۲۴ مه، کابینه لیتوانی در مورد ممنوعیت پروازها به/از لیتوانی بر فراز حریم هوایی بلاروس را، از ۲۵ مه ساعت ۰۰:۰۰ به وقت گرینویچ، (۰۳:۰۰ EEST) اعلام داشت.[۲۹] دبیر حمل و نقل انگلیس، گرانت شپس، به اداره هواپیمایی کشوری دستور داد تا از شرکتهای هواپیمایی انگلیس بخواهد از حریم هوایی بلاروس پرهیز کنند. مجوز شرکت هواپیمایی بلویای بلاروس برای فعالیت در حریم هوایی انگلیس به حالت تعلیق درآمد.[۳۰] ولادیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین به دولت دستور داد تا ترافیک هوایی با بلاروس را متوقف کند.[۳۱]

تحریم‌های احتمالی

ویرایش

اتحادیه اروپا قرار است جلسه رهبران را در ۲۴ مه در بروکسل، بلژیک برگزار کند. پیش از این دیدار، رئیس‌جمهور لیتوانی، گیتاناس ناوسودا خواستار اعمال تحریم‌های اقتصادی اتحادیه اروپا علیه بلاروس گردید. هشت کشور درخواست دادند تا پروازها به بلاروس ممنوع شود. پیشنهاد دیگر ممنوعیت ورود ترافیک زمینی از بلاروس به اتحادیه اروپا بود.[۳۲][۳۳] پروازهای بلاویا در آستانه ممنوعیت ورود به اتحادیه اروپا هستند.[۷]

واکنش‌ها

ویرایش

بین‌المللی

ویرایش

کارشناسان حقوقی

ویرایش

آندری هوک، وکیل هواپیمایی اوکراین اظهار داشت که رهگیری توسط هواپیمای نظامی و هدایت مجدد هواپیما به فرودگاهی در دوردست می‌تواند امنیت مسافران و خدمه را به خطر بیندازد. وی همچنین خاطرنشان کرد که پیوست ۲ کنوانسیون شیکاگو رهگیری هواپیماهای غیرنظامی توسط هواپیماهای نظامی را آخرین راه چاره تلقی می‌کند، اما جت نظامی بلاروس بلافاصله بلند شد.[۳۶] دانشیار دانشکده عالی اقتصاد روسیه ، گلب بوگوش، اظهار داشت که صحنه سازی (دراماتیک کردن) تهدید به بمب و رهگیری هواپیما توسط مقامات بلاروس می‌توانست مسافران و خدمه را به خطر بیندازد و هم کنوانسیون شیکاگو و هم کنوانسیون ۱۹۷۱ مونترال باید در ارزیابی حقوقی پرونده مورد استفاده قرار گیرند. وی همچنین پیش‌آمد را «پیشینه ای بسیار خطرناک» خواند.[۳۷]

هواپیمای درگیر یک بوئینگ ۷۳۷–۸۰۰ چهار ساله که در لهستان ثبت گردیده بود.[۱۴] این هواپیما در ماه می سال ۲۰۱۷ در رایان ایر وارد سرویس شد.[۳۸]

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ "Belarus opposition says government forced Ryanair plane to land to arrest journalist". Deutsche Welle. 23 May 2021. Retrieved 23 May 2021. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «dw» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Hradecky, Simon (23 May 2021). "Incident: Ryanair Sun B738 near Minsk on May 23rd 2021, Greece calls diversion states hijack". The Aviation Herald. Retrieved 24 May 2021. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «Herald» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ Reevell, Patrick (24 May 2021). "Ryanair flight forced to land in Belarus with top activist on board". ABCNews.go.com. Retrieved 24 May 2021. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «ABC77859336» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ Troianovski, Anton; Nechepurenko, Ivan (23 May 2021). "Belarus Forces Down Plane to Seize Dissident; Europe Sees 'State Hijacking'". The New York Times. Retrieved 24 May 2021. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «nyt_23052021» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ "Ryanair plane: Western powers voice outrage at plane 'hijacking'". BBC News. 24 May 2021. Retrieved 24 May 2021. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «bbc_24052021» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  6. "У аэрапорце Мінска, рэзка змяніўшы курс, прызямліўся самалёт Афіны—Вільня — на борце быў Раман Пратасевіч" [Athens-Vilnius plane landed at Minsk airport, abruptly changing course, Raman Protasevich on board] (به بلاروسی). nn.by. Retrieved 23 May 2021.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ "Belarus Faces Western Outrage Over Airliner 'Hijacking' To Detain Journalist". Radio Free Europe. Retrieved 24 May 2021. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «RFE31270390» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  8. "Vilnius university says its student travelling with Protasevich also detained, demands release". Reuters. 24 May 2021.
  9. "На борту самолета, экстренно посаженного в Минске, был Роман Протасевич" [Roman Protasevich was on board the plane urgently landed in Minsk] (به بلاروسی). People Onliner. 23 May 2021. Retrieved 23 May 2021.
  10. "У аэрапорце "Мінск" затрыманы блогера Раман Пратасевіч" [Blogger Raman Protasevich detained at Minsk airport] (به بلاروسی). Spring 96. Retrieved 23 May 2021.
  11. "Команду принять в Минске "заминированный" самолет Ryanair дал лично Лукашенко" [Lukashenka personally gave the command to receive the "mined" Ryanair plane in Minsk] (به بلاروسی). BelTA. 23 May 2021. Retrieved 23 May 2021.
  12. "Основатель Nexta Протасевич задержан в аэропорту Минска" [Nexta founder Protasevich detained at Minsk airport] (به روسی). Kommersant. 23 May 2021. Retrieved 23 May 2021.
  13. Plikūnė, Dalia; Užusienytė, Jogintė (23 May 2021). "Be opozicionieriaus ir jo draugės į Lietuvą negrįžo ir dar keturi lėktuvo keleiviai: kas jie – kol kas mįslė" [Aside from the oppositionist and his female friend, 4 more passengers haven't returned to Lithuania: It's still unclear, who they were.] (به لیتوانیایی). DELFI. Retrieved 23 May 2021.
  14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ Kaminski-Morrow, David. "Political leaders outraged as Belarus 'forces' Ryanair 737 diversion to Minsk". Flight Global. Retrieved 23 May 2021. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «FlightGlobal143868» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  15. "Belarusian Journalist Arrested After His Flight Diverted To Minsk After False Bomb Threat". Radio Free Europe. Retrieved 23 May 2021.
  16. "Belarus diverts plane to arrest journalist, says opposition". Deutsche Welle. 23 May 2021.
  17. "Belarus Ryanair flight diverted: Passengers describe panic on board". BBC News. 24 May 2021. Retrieved 24 May 2021.
  18. "Thriller in flight from Athens: Belarus forces plane to land to arrest activist (original: Θρίλερ με πτήση από Αθήνα: Η Λευκορωσία ανάγκασε αεροσκάφος να προσγειωθεί για να συλλάβει ακτιβιστή)". Efimerida Ton Syntakton (به یونانی). 23 May 2021. Retrieved 24 May 2021.
  19. "EU Outrage as Belarus Diverts Flight, Arrests Opposition Activist". The Moscow Times. AFP. 23 May 2021.
  20. "EU Outrage as Belarus Diverts Flight, Arrests Opposition Activist". The Moscow Times. 23 May 2021.
  21. "Экс-главреда телеграм-канала NEXTA Романа Протасевича задержали в Беларуси. Его рейс Афины — Вильнюс экстренно сел в Минске в сопровождении истребителя. Европа грозит Лукашенко расследованием и санкциями. Главное". Новая газета (به روسی). Moscow. 23 May 2021. Retrieved 23 May 2021.
  22. "В Ryanair заявили об указании Беларуси посадить самолет с Протасевичем в Минске" [Ryanair issues instructions to Belarus to land plane with Protasevich in Minsk]. Deutsche Welle (به روسی). 23 May 2021. Retrieved 23 May 2021.
  23. Seputyte, Milda; Dendrinou, Viktoria (23 May 2021). "How Belarus Snatched a Dissident Off a Ryanair Plane From Greece". Retrieved 24 May 2021.
  24. Staff, Reuters (2021-05-24). "Belarus says it has set up commission to probe Ryanair incident - RIA". Reuters (به انگلیسی). Retrieved 2021-05-24.
  25. "Belarus To Notify ICAO, IATA Of Readiness To Investigate Ryanair Incident - Minsk". UrduPoint (به انگلیسی). Retrieved 2021-05-24.
  26. Прокопьева, Дарья Спевак, Ольга (24 May 2021). "Минтранс: сообщение о минировании самолета RyanAir пришло от ХАМАС - Люди Onliner". Onliner.
  27. "Angela Merkel says Belarus' story 'completely implausible'". Deutsche Welle. 24 May 2021.
  28. "Belarus points to Hamas bomb threat in plane diversion, Hamas rejects claim". Haaretz.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-05-24.
  29. "Lithuania bars airport access to carriers flying over Belarus". LRT. 24 May 2021. Retrieved 24 May 2021.
  30. "UK tells airlines to avoid Belarusian airspace after flight diversion led to journalist's arrest". ITV News. Retrieved 24 May 2021.
  31. "Zelensky orders halt to air traffic with Belarus". Unian. 24 May 2021. Retrieved 24 May 2021.
  32. "Western powers voice outrage as Belarus accused of hijacking plane". BBC News. Retrieved 24 May 2021.
  33. Williams, Matthias; Sytas, Andrius; Baczynska, Gabriela. "Europeans threaten to limit Belarus air traffic after 'state piracy'". Reuters. Retrieved 24 May 2021.
  34. Calder, Simon (23 May 2021). "Ryanair 'hijack' to Minsk could have serious consequences for Belarus". The Independent. Retrieved 2021-05-24.
  35. Sytas, Andrius; Ostroukh, Andrey. "Belarus forces airliner to land and arrests opponent, sparking U.S. and European outrage". Reuters. Retrieved 24 May 2021.
  36. "Самолет Ryanair над Беларусью развернули - его сопроводил в Минск истребитель". 23 May 2021.
  37. "В Белоруссии задержан экс-главред Nexta. Самолет, в котором он летел, совершил экстренную посадку в Минске". BFM.ru - деловой портал.
  38. "SP-RSM Boeing 737-8AS - 44791, operated by Ryanair Sun". Jetphotos. Retrieved 24 May 2021.