پرونده دیوان بین‌المللی دادگستری درباره اشغال سرزمین‌های فلسطینی به‌دست اسرائیل

پرونده دیوان بین‌المللی دادگستری دربارهٔ اشغال سرزمین‌های فلسطینی به دست اسرائیل، دادرسی‌ای در دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) است که از قطعنامه‌ای نشأت گرفته که مجمع عمومی سازمان ملل متحد (UNGA) در دسامبر ۲۰۲۲ به تصویب رساند و ازاین دیوان درخواست کرد تا یک نظر مشورتی ارائه کند.

عواقب قانونی پدید آمده از سیاست‌ها و اقدامات اسرائیل در سرزمین اشغالی فلسطین، از جمله بیت‌المقدس شرقی
دادگاهدیوان بین‌المللی دادگستری
نام کامل پروندهعواقب قانونی پدید آمده از سیاست‌ها و اقدامات اسرائیل در سرزمین اشغالی فلسطین، از جمله بیت‌المقدس شرقی (درخواست برای نظر مشورتی)
کلیدواژه‌ها

اسرائیل از سال ۱۹۶۷ سرزمین‌های فلسطینی کرانه باختری و نوار غزه را اشغال کرده است که آن را به طولانی‌ترین اشغال نظامی جهان در تاریخ معاصر تبدیل می‌کند.[۱] در سال ۲۰۰۴، دیوان بین‌المللی دادگستری یک نظر مشورتی در مورد دیوار کرانه باختری اسرائیل ارائه کرد و حکم کرد که این دیوار مغایر با قوانین بین‌المللی است و باید برچیده شود.

در ژانویه ۲۰۲۳، دیوان بین‌المللی دادگستری درخواست شورای امنیت سازمان ملل برای ارائه نظر مشورتی در مورد پیامدهای قانونی ناشی از سیاست‌ها و اقداماتاسرائیل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین، از جمله بیت‌المقدس شرقی را پذیرفت.[۲][۳]

جلسات استماع عمومی در روز دوشنبه ۱۹ فوریه ۲۰۲۴ در لاهه[۴][۵] با شرکت ۵۲ کشور و سه سازمان بین‌المللی آغاز شد که آن را به یکی از پرمخاطب‌ترین جلسات در تاریخ این دیوان تبدیل کرد.[۶][۷] تعدادی از دولت‌ها و سازمان‌ها، از جمله آفریقای جنوبی و عفو بین‌الملل، اشغال اسرائیل را در حد آپارتاید توصیف کرده‌اند.[۸][۹] نظر مشورتی دادگاه در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۴ ارائه شد و مشخص شد که سیاست‌های شهرک سازی و بهره‌برداری اسرائیل از منابع سرزمین‌های فلسطینی ناقض قوانین بین‌المللی است.[۱۰]

زمینه

ویرایش

پیش نویس طرحی که توسط دولت فلسطین تهیه شده بود در ۱۱ نوامبر ۲۰۲۲ توسط کمیته ویژه سیاسی و استعمار زدایی (کمیته چهارم) تصویب شد.[۱۱] این طرح با ۹۸ رأی موافق، ۱۷ رأی مخالف و ۵۲ رأی ممتنع به تصویب رسید و به مجمع عمومی ارسال شد.[۱۲] نیکاراگوئه پیش نویس قطعنامه را ارائه کرد زیرا فلسطین عضو کامل سازمان ملل نیست.[۱۳]

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۲ قطعنامه A/RES/77/247 را با ۸۷ رأی موافق، ۲۶ رأی مخالف و ۵۳ رأی ممتنع به تصویب رساند.[۱۴][۱۵][۱۶]

در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۳، دیوان تأیید کرد «این درخواست از طریق نامه ای که توسط دبیرکل سازمان ملل متحد، آنتونیو گوترش، در ۱۷ ژانویه ارسال شد، به دیوان بین‌المللی دادگستری منتقل شد و این درخواست دیروز پنجشنبه ثبت شد.»[۱۷][۱۸]

دیوان حکم خود را در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۴ صادر کرد.[۱۹] در این حکم نتیجه‌گیری شده که اسرائیل باید به اشغال غیرقانونی سرزمین‌های فلسطینی پایان دهد، از ایجاد شهرک‌های جدید جلوگیری کند، و همه آنهایی که ایجاد شده‌اند را تخلیه کند. همچنین اضافه شده که در جاهایی که فلسطینیان زمین و ملاک از دست داده‌اند اسرائیل باید جبران خسارت بپردازد.[۲۰] در رابطه با ممنوعیت جداسازی نژادی و آپارتاید در معاهده بین‌المللی محو همه اشکال تبعیض نژادی (CERD), دیوان دریافت که قوانین اسرائیل بین فلسطینیان و شهرک نشینان در سرزمین‌های اشغال شده به معنای فیزیکی و حقوقی «یک جدایی پیاده می‌کنند،» که ناقض این معاهده است.[۲۱][۲۲]: ۶۵  همچنین دریافت که همه دولت‌ها، و نهادها نظیر شورای امنیت سازمان ملل متحد و مجمع عمومی سازمان ملل متحد، ملزمند این اشغال‌گری را نه قانونی تلقی کنند نه به حفظ حضور اسرائیل در سرزمین‌های اشغال شده «امداد یا یاری» برسانند.[۲۳][۲۴]

دیوان اعمالی چون از جمله بیرون راندن اجباری، ویران‌سازی فراگیر خانه‌ها و گستراندن قانون اسرائیل به کرانه باختری، اعمال محدودیت بر رفت‌وآمد فلسطینیان، انتقال و حفظ شهرک نشینان به اورشلیم شرقی و کرانه باختری، و ناکامی در حفاظت از فلسطینیان در برابر خشونت شهرک‌نشینان اسرائیلی، اعمال محدودیت بر دسترسی به آب، و استثمار منابع در مناطق اشغال شده را از نقض‌های قوانین بین‌الملل شناسایی کرد.[۲۵] با وجود برجسته سازی سیاست جداسازی اسرائیل، دیوان با ذکر تفاوت بین جداسازی نژادی و آپارتاید، تا مرز آپارتاید شناختن این سیاست بر اساس قوانین بین‌الملل پیش رفت ولی حکم نکرد که این سیاست آپارتاید است. گمانه زنی شده بود که این ممکن است ناشی از دغدغه‌ها برای دستیابی به اجماع حداکثری بزرگ بین قضات رئیس دیوان بوده است.[۲۶]

در این حکم نوشته شده است:[۲۷]

دیوان بر این باور است که نقض ممنوعیت تصرف اراضی با زور توسط اسرائیل و حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین تأثیر مستقیمی بر قانونی بودن ادامه حضور اسرائیل به عنوان یک قدرت اشغالگر در سرزمین اشغالی فلسطین دارد. سوء استفاده مداوم اسرائیل از موقعیت خود به عنوان یک قدرت اشغالگر، از طریق الحاق و اعمال کنترل دائمی بر سرزمین اشغالی فلسطین و ادامه نارضایتی از حق مردم فلسطین برای تعیین سرنوشت خود، ناقض اصول اساسی حقوق بین‌الملل است و حضور اسرائیل در اراضی اشغالی فلسطین غیرقانونی می‌کند.

دیوان اظهار داشت که فرایند صلح اسرائیل و فلسطین از اعمال قوانین بین‌الملل به این وضعیت جلوگیری نمی‌کند.[۲۸] دیوان بین‌المللی دادگستری اظهار داشت که مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای امنیت سازمان ملل متحد ملزمند شیوه پایان دادن به حضور غیرقانونی اسرائیل در سرزمین‌های اشغال شده را تعیین کنند و همه دولت‌ها ملزم به همکاری با عدم به رسمیت‌شناسی اشغال سرزمین‌های اشغال شده به دست اسرائیل هستند.[۲۹]

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. "Israel must end its occupation of Palestine to stop fuelling apartheid and systematic human rights violations". Amnesty International. 19 February 2024. Retrieved 14 July 2024.
  2. "World Court says it has received U.N. request for opinion on Israel occupation". Reuters. 20 January 2023. Archived from the original on 23 March 2023. Retrieved 27 October 2023.
  3. "Press Release No. 2023/4: The General Assembly of the United Nations requests an advisory opinion from the Court in its resolution A/RES/77/247 on "Israeli practices affecting the human rights of the Palestinian people in the Occupied Palestinian Territory, including East Jerusalem"" (PDF) (Press release). International Court of Justice. 20 January 2023. Retrieved 27 October 2023.
  4. "No. 2023/55: Public hearings to open on Monday 19 February 2024" (PDF) (Press release). International Court of Justice. 23 October 2023. Archived from the original (PDF) on 23 October 2023. Retrieved 28 October 2023.
  5. "World court to hold public hearings over consequences from Israel's occupation". Reuters. 23 October 2023. Archived from the original on 23 October 2023. Retrieved 23 October 2023.
  6. "Legal Consequences Arising from the Policies and Practices of Israel in the OPT (Request for Advisory Opinion) - Public hearings schedule 19 to 26 February 2024 - ICJ Press Release". Archived from the original on 20 April 2024. Retrieved 13 February 2024.
  7. Third Hearing: ICJ on Israeli Policies in Occupied Palestinian Territories | United Nations (به انگلیسی), archived from the original on 22 February 2024, retrieved 22 February 2024
  8. "Israel must end its occupation of Palestine to stop fuelling apartheid and systematic human rights violations". Amnesty International. 19 February 2024. Retrieved 14 July 2024."Israel must end its occupation of Palestine to stop fuelling apartheid and systematic human rights violations". Amnesty International. 19 February 2024. Retrieved 14 July 2024.
  9. Vaessen, Step. "First 10 countries made clear Israel's occupation unlawful, should end immediately". Al Jazeera. Archived from the original on 24 February 2024. Retrieved 24 February 2024.
  10. آسوشیتد پرس، 'Israel’s settlement policies break international law, court finds,' گاردین 19 July 2024.
  11. "Fourth Committee to refer Israel's occupation to ICJ for advisory opinion". WAFA. Archived from the original on 12 November 2022. Retrieved 12 November 2022.
  12. "UN committee approves: ICJ to be asked to provide legal opinion on Israeli 'occupation'". 11 November 2022. Archived from the original on 12 November 2022. Retrieved 12 November 2022.
  13. "UN agrees to ask ICJ opinion on Israel's West Bank occupation". 12 November 2022. Archived from the original on 12 November 2022. Retrieved 12 November 2022.
  14. "UN seeks court opinion on 'violation' of Palestinian rights". ABC News (Australia). 30 December 2022. Archived from the original on 29 October 2023. Retrieved 29 October 2023.
  15. "A.77/PV.56 (Resumption 1): General Assembly Official Records: Seventy-seventh session, 56th plenary meeting, Friday, 30 December 2022, 6 p.m. , New York" (PDF). Archived from the original (PDF) on 9 May 2024. Retrieved 29 October 2023.
  16. Nichols, Michelle (30 December 2022). "U.N.asks World Court to give opinion on Israel's occupation". Reuters.
  17. "ICJ confirms it has received UN request for advisory opinion on Israeli occupation". WAFA. Archived from the original on 20 January 2023. Retrieved 20 January 2023.
  18. International Court of Justice (20 January 2023). "The General Assembly of the United Nations requests an advisory opinion from the Court in its resolution A/RES/77/247 on 'Israeli practices affecting the human rights of the Palestinian people in the Occupied Palestinian Territory, including East Jerusalem'" (PDF). Archived from the original (PDF) on 22 January 2023. Retrieved 22 January 2023.
  19. Legal Consequences Arising from the Policies and Practices of Israel in the Occupied Palestinian Territory, including East Jerusalem دیوان بین‌المللی دادگستری 19 July 2024
  20. Loveday Morris, 'Israel should evacuate settlements, pay reparations, ICJ says,' واشینگتن پست 19 July 2024
  21. ICJ opinion declaring Israel's occupation of Palestinian territories unlawful is historic vindication of Palestinians' rights (به انگلیسی), عفو بین‌الملل, ‏۱۹ ژوئیه ۲۰۲۴‏, Wikidata Q127606223, archived from the original on 19 July 2024 {{citation}}: Check date values in: |publication-date= (help)نگهداری CS1: نقطه‌گذاری اضافه (link)
  22. Legal Consequences arising from the Policies and Practices of Israel in the Occupied Palestinian Territory, including East Jerusalem دیوان بین‌المللی دادگستری No. 2024/57 19 July 2024
  23. Mike Corder, 'Top UN court says Israel's presence in occupied Palestinian territories is illegal,' بایگانی‌شده در ۲۲ ژوئیه ۲۰۲۴ توسط Wayback Machine دی ایج 20 July 2024.
  24. Stephanie van den Berg and Emily Rose,'Top UN court says Israel's occupation of Palestinian territories is illegal,' رویترز 19 July 2024.
  25. Haroon Siddique, UN court orders Israel to end its occupation of Palestinian territories,' بایگانی‌شده در ۲۲ ژوئیه ۲۰۲۴ توسط Wayback Machine گاردین 19 July 2024
  26. Aeyal Gross, 'The ICJ Just Demolished One of Israel's Key Defenses of the Occupation,' بایگانی‌شده در ۲۰ ژوئیه ۲۰۲۴ توسط Wayback Machine هاآرتس 19 July 2024.
  27. Legal Consequences arising from the Policies and Practices of Israel in the Occupied Palestinian Territory, including East Jerusalem دیوان بین‌المللی دادگستری No. 2024/57 19 July 2024
  28. Peter Beaumont (‏۱۹ ژوئیه ۲۰۲۴‏). "Why ICJ ruling against Israel's settlement policies will be hard to ignore". گاردین (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Wikidata Q127606871. Archived from the original on 19 July 2024. {{cite journal}}: Check date values in: |publication-date= (help)نگهداری CS1: نقطه‌گذاری اضافه (link)
  29. Stephanie van den Berg; Emily Rose (‏۱۹ ژوئیه ۲۰۲۴‏), Top UN court says Israel's occupation of Palestinian territories is illegal (به انگلیسی), رویترز, Wikidata Q127606905, archived from the original on 19 July 2024 {{citation}}: Check date values in: |publication-date= (help)نگهداری CS1: نقطه‌گذاری اضافه (link)