پناهندگان افغانستانی

پناهندگان افغانستانی (به انگلیسی: Afghan refugees) شهروندان افغانستان هستند که در نتیجه ترس از آزار و اذیت و جنگ‌های عمده مانند تهاجم شوروی به افغانستان در سال ۱۹۷۹ که باعث شد، در اولین موج جابجایی پناهندگان در داخل کشور و کشورهای همجوار مانند پاکستان و ایران آغاز شود و آن‌ها سرپناهی برای پناهندگان افغانستانی تأمین کنند. در ۱۹۸۹ که جنگ شوروی در افغانستان به پایان رسید.

آغاز یک جنگ دیگر داخلی ویرایش

با به پایان رسیدن جنگ شوروی در افغانستان پناهندگان افغانستانی شروع به بازگشت به میهن خود کردند. اما در آوریل ۱۹۹۲ هنگامی‌که مجاهدین کنترل کابل و چند شهر اصلی دیگر را به دست گرفتند یک جنگ طاقت فرسای دیگر داخلی آغاز شد و باعث گردید تا دوباره شهروندان افغانستانی به سمت کشورهای همسایه فرار کنند.

در مجموع ۶ میلیون پناهنده افغانستانی در ایران و پاکستان ساکن هستند، این کمیت بالای پناهنده افغانستان را به بزرگ‌ترین تولیدکننده پناهنده طی ۳۲ سال گذشته تبدیل کرده‌است.^[۱]افغان‌ها در حال حاضر دومین گروه بزرگ پناهندگان بعد از پناهندگان سوری می‌باشند. اکثریت پناهندگان افغانستانی (۹۵٪) در ایران و پاکستان به سر می‌برند. برخی از کشورهایی که جزو پیمان نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت هستند(ISAF) تعداد کمی پناهنده افغانستانی را که با همین نیروها کار می‌کنند پذیرفته‌اند. اقلیت‌های قومی مثل سیک‌ها و هندوها اغلب به هند فرار کرده‌اند.

آوارگان افغانستانی در داخل کشور ویرایش

بیش از یک میلیون آواره داخلی در داخل افغانستان وجود دارد. هرچند بلایای طبیعی هم وجود دارد اما اکثریت این آوارگان داخلی نتیجه مستقیم یا غیرمستقیم خشونت و درگیری بوده‌است. تهاجم ۱۹۷۹ شوروی باعث جابجایی قریب به ۲ میلیون افغانستانی در خاک این کشور شد که از مناطق شهری به روستاها پناه آوردند. جنگ داخلی (۱۹۹۶–۱۹۹۲) نیز باعث موج جدیدی از جابجایی در داخل خاک افغانستان شد و بسیاری از افغان‌ها برای خروج از مناطق تحت سیطره طالبان به سمت شهرهای شمالی کوچ کردند، اما افغانستان همچنان درگیر منازعات و ناآرامی‌ها است که باعث جابجایی بیشتری در داخل افغانستان شده‌است.^[۲]

کشورهای میزبان پناهندگان ویرایش

زن افغان در حال خیاطی در کمپ پناهندگان مهمانشهر تربت جام

براساس گزارش کمیساریای عالی ملل متحد برای پناهندگان UNHCR، حدود ۲٫۶ میلیون پناهنده افغانستانی در۷۰ کشور در سراسر جهان ثبت شده‌است، که قریب به۹۵ درصد این آمار در ایران^[۳] و پاکستان به سر می‌برند. از هر چهار افغانستانی سه نفر در طول زندگی خود درگیر جابجایی در داخل یا به خارج افغانستان یا هردو شده‌اند.^[۴]

بازگشت به افغانستان از سال ۲۰۰۲ ویرایش

در اواخر ۲۰۰۱، پس از کنار رفتن رژیم طالبان بیش از ۵ میلیون افغانستانی توسط کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان از پاکستان و افغانستان به میهن خود بازگشتند. در ۲۰۱۵ تقریباً ۱٫۳ میلیون پناهندگان افغانستانی ثبت نام شده در پاکستان به سر می‌برند. در همین سال، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل گزارش داد که ۱۴۲٫۹۵۱ نفر افغانستانی پناهنده در ایران زندگی می‌کنند. اکثر این پناهندگان در سه دهه گذشته در پاکستان و ایران متولد شده‌اند و همچنان شهروند افغانستانی به‌شمار می‌روند.^[۵]^[۶]

کمک‌های بین‌المللی ویرایش

با توجه به درگیری‌های مداوم، ناامنی، بیکاری و فقر در افغانستان، دولت افغانستان با هجوم بازگشت جمعیت آواره مشکلات سختی برای حل سریع مسائل تازه واردان و تأمین مایحتاجشان داشته‌است. سازمان ملل متحد برای پاسخگویی به هزینه‌های بازگشت پناهجویان در برنامه انطباق بشردوستانه خود در۲۰۱۷، از جامعه بین‌المللی ۲۴۰ میلیون دلار برای کمک‌های بشردوستانه درخواست کمک کرده‌است.^[۷]

آمار ویرایش

همان‌طور که در جدول زیر نشان داده شده‌است، پناهندگان از چهار موج جنگ و جنگ داخلی فرار کردند:

جنگ شوروی در افغانستان (۱۹۷۹–۱۹۸۹)
جنگ داخلی افغانستان (۱۹۹۲–۱۹۹۶)
قانون طالبان (۱۹۹۶–۲۰۰۱)
جنگ در افغانستان (۲۰۰۱–۲۰۱۴)

کشور/منطقه	جنگ شوروی در افغانستان(۱۹۷۹–۸۹)	جنگ داخلی (۱۹۹۲–۹۶)	حکومت طالبان(۱۹۹۶–۲۰۰۱)	جنگ در افغانستان(۲۰۰۱–تاکنون) - تاکنون
پاکستان	۳٬۱۰۰٬۰۰۰^[۸]			۱٬۳۰۰٬۰۰۰–۲٬۵۰۰٬۰۰۰	^[۹]^[۱۰]
ایران	۳٬۱۰۰٬۰۰۰^[۱۱]			۹۵۱٬۱۴۲–۲٬۴۰۰٬۰۰۰	^[۱۲]^[۱۳]^[۱۴]
امارات				۳۰۰٬۰۰۰	^[۱۵]^{[A ۱]}
آلمان				۱۲۶٬۳۳۴	^[۱۶]^{[A ۲]}
انگلستان				۵۶٬۰۰۰	^[۱۷]^{[A ۳]}
هلند				۴۴٬۰۰۰	^[۱۸]
اتریش				۲۰٬۳۴۹	^[۱۹]
دانمارک				۱۵٬۸۵۴	^[۲۰]^{[A ۴]}
هند				۱۸٬۰۰۰	^[۲۱]^{[A ۵]}
سوئد				۶٬۹۰۴	^[۲۲]^{[A ۶]}
تاجیکستان		۱۱۶۱^[۲۳]	۱۵٬۳۳۶^[۲۳]	۳٬۴۲۷	^[۲۳]^{[A ۷]}
قطر				۳٬۵۰۰	^[۲۴]
سوریه				۱٬۷۵۰	^[۲۵]^{[A ۸]}
ترکیه				۴٬۱۵۰	^[۲۶]^{[A ۹]}