اتریش
مختصات: ۴۸°۱۲′ شمالی ۱۶°۲۱′ شرقی / ۴۸.۲۰۰°شمالی ۱۶.۳۵۰°شرقی
اتریش (به آلمانی: Österreich) یکی از کشورهای اروپای مرکزی است. پایتخت آن وین است. این کشور از شمال با آلمان و جمهوری چک، از شرق با اسلوواکی و مجارستان، از جنوب با ایتالیا و اسلوونی و از غرب با سوئیس و لیختنشتاین هم‌مرز است.
محتویات
نام اتریش در زبان فارسیویرایش
اتریش تلفظ فرانسوی (به فرانسوی: Autriche) نام این کشور است. نام آلمانی آن یعنی اؤستغایش برگرفته از دو واژه اؤستر (شرق) و رَیش (قلمرو و پادشاهی) است که در مجموع این نام به معنی پادشاهی شرقی است.
پیشتر در سرزمینهای اسلامی، از جمله ایران، نام این کشور را نَمْسا (و در ایران گاه نَمْسه) می‌گفتند. در اسناد دوره قاجار و پیش از آن، واژهٔ نَمسا یا نَمسه به کشور اتریش اشاره دارد؛ حتی زبان آلمانی را نیز زبان نَمْسَوی یا نَمْساوی می‌خواندند،[۱] چراکه در آن دوره که هنوز کشور امپراتوری آلمان یکپارچه بوجود نیامده بود، امپراتوری‌های نمسا و پروس (و به‌ویژه نمسا) پرقدرت‌ترین و نام‌آورترین کشورهای آلمانی‌زبان، و درنتیجه، نماد این مردمان بودند. اصل واژهٔ نمسا روسی (و یا شاید به بیان دقیقتر اسلاوی) است و به معنای گنگ. روس‌ها خارجی‌ها را با این نام می‌خواندند و به تدریج صرفاً در مورد مردم آلمانی‌زبان و بالاخره در اشاره به مردم مهمترین کشور آلمانی‌زبان آن دوران —اتریش — به‌کار رفت. اکنون هم در زبان‌های اسلاوی (برای نمونه: به روسی неме́цкий، بلغاری немски، چکی němčina، لهستانی niemiecki، اسلواکی nemčina، اسلونیایی nemščina، اوکراینی німецька) و حتی زبان‌های غیر اسلاوی اروپای شرقی (مانند مجاری német، رومانیایی nemţeşte)، این واژه یا شبیه آن به‌کار می‌رود. واژهٔ نمسا در زبان‌های عربی و ترکی و فارسی هم برگرفته از نام روسی آن است.[۲] هنوز هم در زبان عربی به‌جای اتریش یا همانندهای آن، از واژهٔ نَمسا استفاده می‌شود.
تاریخویرایش
پیش از سده‌های میانه، رومیان، اتریش کنونی را نوریکوم می‌نامیدند. نام اتریش از دوره شارلمانی باقی‌ماند. اتریش تا سالیان درازی هویت سیاسی مستقلی نداشت و در سده‌های میانه بخشی از شاهنشاهی روم به‌شمار می‌آمد.
در پایان سدهٔ ۱۳ رودلف هابسبورگ بر اتریش کنونی چیره شد و دودمان هابسبورگ از آن پس تا سده بیستم میلادی بر اتریش فرمان راندند. پس از فروپاشی امپراتوری مقدس روم در سال ۱۸۰۶، امپراتوری اتریش تشکیل شد. در ۱۸۶۷ امپراتوری دوگانه اتریش-مجارستان شکل گرفت که بعد از شکست دولت‌های محور در جنگ اول جهانی به چند بخش تقسیم شد.
در ۱۹۳۳ انگلبرت دولفوس حکومتی با گرایش‌های فاشیستی برپا کرد. در ۱۹۳۸ هیتلر کشور اتریش را به آلمان منضم کرد. بعد از پایان جنگ دوم جهانی اتریش به اشغال متفقین درآمد و از ۱۹۵۵ به صورت جمهوری فعلی درآمد.
سیاستویرایش
اتریش بعد از اتمام جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ تاکنون یک جمهوری فدرال است. صدر اعظم و رئیس‌جمهور این کشور توسط مردم انتخاب می‌شود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ (۱۹۷۹م)، اتریش جزو نخستین کشورهایی بود که دولت موقت ایران را به رسمیت شناخت. در این زمان روابط ایران و اتریش به علّت روشن نبودن برخی از مسائل دیپلماتیک و وجود جوّ انقلابی، در حد معمول ادامه داشت. سفیر اتریش در تهران به عنوان سفیر اتریش در قاهره تعیین گردید. وی که دکتر کریستوف کورنارو (Christoph Cornaro) نام داشت و در دوران انقلاب در تهران بود در گزارشی به وزارت امور خارجه می‌نویسد که مسائل انقلاب تمامی فعالیّت‌های بازرگانی، اقتصادی و سیاسی را تحت‌الشعاع قرار داده‌است.
جمعیتویرایش
جمعیت این کشور در سال ۲۰۰۷ میلادی ۸٫۳۱۵٫۰۰۰ نفر گزارش شد.
جغرافیاویرایش
کشور اتریش با مساحت ۸۳٬۸۵۵ کیلومتر مربع تقریباً هم‌اندازه امارات است و از ۹ ایالت تشکیل یافته‌است. حدود ۶۰٪ این کشور را رشته کوه‌های آلپ شرقی شامل می‌شوند.
شهرهای مهمویرایش
تقسیمات کشوریویرایش
اتریش، که یک جمهوری فدرال است، ۹ ایالت را در بر می‌گیرد:
اقتصادویرایش
اتریش در سال ۲۰۱۵ در رتبه چهاردهم کشورهای ثروتمند جهان بر پایه سرانه تولید ناخالص داخلی، قرار داشت. تا دهه ۱۹۸۰ بسیاری از صنایع بزرگ اتریش ملی شدند. با این حال، در سال‌های اخیر، خصوصی‌سازی باعث کوچک شدن حجم بخش دولتی اتریش در مقایسه با دیگر اقتصادهای اروپایی شده‌است.
جنبش کارگری در اتریش از قدرت زیادی برخوردار بوده و تأثیر زیادی بر حزب‌های کارگری می‌گذارند. گردشگری بین‌المللی مهمترین بخش اقتصاد ملی اتریش است.
به‌طور سنتی کشور آلمان مهمترین شریک تجاری اتریش بوده‌است که این موضوع باعث شده‌است که نسبت به تغییرات سریع در اقتصاد آلمان آسیب‌پذیر شود.[۳]
مردمویرایش
دینویرایش
مطابق با آمارهای منتشر شده در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ میلادی، ۵۹٫۹ درصد از جمعیت اتریش کاتولیک[۴] و ۳٫۵ درصد از آنها ایونجلیست هستند.[۵] این آمار نشان‌دهنده کاهش حدوداً ۱۳ درصدی جمعیت کاتولیک‌ها و کاهش تقریباً یک درصدی جمعیت ایونجلیست‌ها در مقایسه با آمار سال ۲۰۰۱ میلادی است. از سوی دیگر جمعیت مسلمان‌ها در اتریش از حدود ۴٫۲ درصد به حدود ۷ درصد رسیده‌است. هواداران کلیسای ارتدکس شرقی نیز حدود ۶ درصد از جمعیت اتریش را تشکیل می‌دهند. معتقدان به مذاهبی همچون بودائیسم، هندوئیسم و یهودیت در مجموع کمتر از نیم درصد از جامعه اتریش را شکل می‌دهند.
زبانویرایش
زبان رسمی اتریش آلمانی است. ۹۸٪ مردم این کشور به این زبان صحبت می‌کنند. در کنار آلمانی اقلیتی به زبان‌های کروات، اسلوونیای و مجارستانی صحبت می‌کنند.
جستارهای وابستهویرایش
منابعویرایش
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Religion in Austria». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۶ دسامبر ۲۰۱۶.
- ↑ البته گاهی هم این زبان را زبان پروسی می‌خواندند که نباید آن را با زبان پروسی قدیم اشتباه کرد
- ↑ معین، محمد. «جلد ششم، نمسه». در فرهنگ فارسی. چاپ ششم. تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۳. صفحهٔ ۲۱۴۴.
- ↑ [۱][پیوند مرده]
- ↑ "Kirchenaustritte gingen 2012 um elf Prozent zurück" [Leaving church increased by eleven percent in 2012]. derStandard.at (in آلمانی). 8 January 2013. Archived from the original on 20 October 2013.
- ↑ "Zahlen und Fakten" [Numbers and Facts]. Evangelical Church in Austria. 31 December 2010. Retrieved 19 January 2016.
- خیراندیش، رسول - شایان، سیاوش: ریشه یابی نام و پرچم کشورها، تهران ۱۳۷۰.
- علیخانی، مهدی. جغرافیای ایران و جهان (طبیعی و سیاسی). انتشارات پور، تابستان ۱۳۷۸. شابک ۰–۷–۹۰۸۳۱–۹۶۴.