پیش‌نویس:ترک مواد مخدر

ترک مواد مخدر یا رهایی از مصرف مواد که به آن درمان اختلال سوءمصرف مواد(SUD) نیز گفته می شود؛ درمان انواع بیماری اعتیاد در افراد(اغلب مواد مخدر) تعریف شده است. گرچه اعتیاد(به فارسی: خوگیری) و (به انگلیسی: Addiction) فقط وابستگی شدید و میل به مواد مخدر یا نارکوتیک‌ها نیست بلکه می‌توان انواعی از آن را مانند اعتیاد به اینترنت، نوع خاصی از مواد غذایی، جنسی، ولخرجی، بازی ویدئویی و الکلیسم نیز برشمرد. که هرکدام با درمان های دارویی و روان‌درمانی همراه می شود. برای درمان اعتیاد از داروهای ضد مواد افیونی که اتصال اپیوئید به گیرنده های آن را کند یا متوقف می کند مانند قرص بوپرنورفین یا ب۲ و درمان کلی یا درمان نگهدارنده با متادون و تنتور افیون معمولاً استفاده می کنند. گاهی برای کاهش عوارض ترک از کلونیدین هم استفاده می گردد. در کنگره ۶۰ ایران که عبور از منطقه مثبت ۶۰ درجه نیز عنوان می گردد مهندس دژاکام که خود طی سالیانی معتاد بوده است روش درمانی کاهنده با OT یا همان اُپیوم تینکچر که به شربت/تنتور تریاک نیز معروف است را فراگیر کرده است و با این روش تاکنون هزاران نفر موفق به ترک اعتیاد شده‌اند. این روش بدین صورت انجام می گیرد که ابتدا فرد درگیر اعتیاد(اغلب تریاک/شیره) طی مدت یک ماه به هر میزان که می خواهند مواد مصرف می کنند سپس اصل ترک شروع می شود، افراد با تجویز مثلا ۳۰ میلی گرم/سی‌سی شربت تریاک و کاهش روزانه تا هر سه روز به مقدار ۲ سی‌سی میزان مصرف را به صفر می رسانند و این ترک تدریجی طبق گفته کارشناسان ترک مواد بسیار خوبی تلقی می گردد. روش دوم که البته به اشتباه بیشتر از آن، توسط معتادان به خصوص متجاهر انجام می گیرد؛ ترک ناگهانی موسوم به بوقلمون سرد است. همان طور که از نامش آشکاراست فرد معتاد به صورت ناگهانی و بدون کاهش تدریجی که غالباً در کمپ های ترک اعتیاد اجباری درازمدت انجام می گیرد اقدام به ترک خودخواسته یا از روی اجبار و زور می کند. این نوع ترک مواد ممکن است خطراتی از جمله تشنج، سکته قلبی-مغزی و یا حتی اغماء را به همراه داشته باشد. البته در اکثریت کمپ های ترک اعتیاد تا ۳ الی ۶ روز اول بستری، به معتادان اندکی متادون داده می شود تا ترک آسان‌تری داشته باشند، همچنین روزانه یک پاکت سیگار دریافت می کنند. کمپ های ترک اعتیاد اجباری معمولاً بسیار بزرگ و پرظرفیت بوده و در شهرهای بزرگ نظیر تهران، اصفهان و مشهد بیشتر وجود دارند. امکانات کمتری نسبت به کمپ های ترک اعتیاد معمولی دارند، همچنین طبق یک سری تحقیقات نسبتاً گسترده میزان شیوع بیماری های واگیردار به خصوص پوستی مانند قارچ‌های پوستی در آنها بسیار بیشتر بوده است. گروهی از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده علوم رفتاری دانشگاه مشهد با انجام تحقیقی فراگیر از دو کمپ در سطح شهر مشهد، به نام‌های پیروزان(معمولی) و کوثر(اجباری شش ماهه)، به دو نکته مهم دست یافتند! اول، این نکته که کسانی که از کمپ پیروزان به خصوص به شکل خودمعرف و خودخواسته اقدام به ترک کرده اند مدت بسیار بیشتری نسبت به ترک اجباری کوثر پاکی داشته‌اند که اکثراً همیشگی بوده است. در مقابل در کمپ کوثر با وجود ۶ ماه بستری اجباری ترک ها غالباً ناموفق بوده‌اند. به طوری که در یک مورد فردی که مت‌آمفتامین(شیشه) را ترک کرده بود دقیقاً تنها یک شب پس از ترخیص مجدد اقدام به مصرف کرد!!. دومین نکته یک گستره جامع بود. کمپ پیروزان، بسیار پاکیزه‌تر، کم جمعیت‌تر، پرسنل بهتر، نرخ امید به پاکی بالاتر و معتادان خوش اخلاق تری داشت. تشبیه کمپ کوثر به زندان چندان دست کمی نداشت! هرچند در کوثر، به منظور کار معتادان دایره‌ای از کارها مانند خیاطی، نانوایی، سوپرمارکت، آرایشگاه و فروشگاه به دست خود آنها فعالیت می کردند. در مشهد ۲ نوع کمپ ترک اعتیاد کوثر وجود داشت که اوّلی مانند پیروزان غیراجباری و چه بسا بهتر بود زیرا دارای گستره‌ای از امکانات من جمله استخر، سونا و جکوزی و سالن ورزشی بود و کوثر ۲ از نوع اجباری بود که در بالا توضیحاتش ارائه شد.

بستری معتادان در بیمارستان‌های روانی

برخی از افراد معتاد، به منظور امکانات و شایستگی های بیشتر در بیمارستان های روانی برای ترک خودخواسته بستری می شوند. اتفاقاً اکثریت افرادی که در بیمارستانهای روانی مانند ابن سینا و حجازی مشهد، رازی(امین‌آباد سابق) و روزبه تهران و بخش روانپزشکی امام رضا بیرجند به طور میان مدت تخت می گیرند معتادان هستند. البته این معتادان اغلب دارای یک یا چند نوع بیماری روانی به خصوص اختلال دوقطبی یا سایکوز نیز می باشند. این افراد به این دلیل بیمارستان‌های روانی را برمی‌شمرند زیرا دارای کادر درمانی پزشکی/پرستاری آموزش دیده حرفه‌ای، غذای مناسب بیمارستانی، جمعیت کم، ترخیص خودخواسته، تشخیص نوع اعتیاد و بیماری توسط روانپزشک و تجویز داروهای متناسب، و محیط بسیار پاکیزه‌تر با رفتگر ۲۴ ساعته می باشند. همچنین انواع دستگاه های پزشکی نظیر سی‌تی‌اسکن، الکتروآنسفالوگرافی(نوار مغز)، نوار قلب، اتاق احیاء(CPR)، فیدبک/نوروفیدبک، دستگاه تحریک عمقی مغز، اورژانس روانپزشکی، جراحی مغز و اعصاب، سونوگرافی، دستگاه درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور و... در بیشتر بیمارستانها وجود دارند.

کادر درمانی پزشکی و پرستاری

اغلب کارمندان بیمارستان‌های روانی، پرستارانی هستند که کارشناسی ارشد/دکترای پرستاری حمایت و نگهداری از بیماران روان دارند. این پرستاران همچنین غالباً دارای قدی بلند، چهارشانه و هیکل هستند تا در صورت عصبانیت بیماران توان مدیریت شان را داشته باشند. همچنین تقریباً هر روز متخصصین اعصاب و روان با در دست داشتن پرونده بیماران به پرسش از حال و احوال شان و در برخی موارد تعیین دوز مناسب‌تر و یا تغییر داروها می پردازند.