پیمان ماورای جو
پیمان ماوَرای جَوّ[۲] پیمانی بین‌المللی در ۱۷ ماده برای بهره‌برداری از منابع ماورای جو زمین و اولین پایه برای نگارش و تصویب قانون فضا است. این معاهده در ابتدا بین سه کشور آمریکا، بریتانیا و اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی در ۲۷ ژانویه ۱۹۶۷ امضا و در ۱۰ اکتبر ۱۹۶۷ اجرایی شد و تا سپتامبر ۲۰۱۵، ۱۰۴ کشور عضو این پیمان شده و ۴۰ کشور آن را امضا کرده ولی در داخل کشور خود تصویب نکرده‌اند.[۱] اجرای این پیمان زیر نظر کمیته سازمان ملل در امور استفاد صلح‌آمیز از ماورای جو است.
 اعضای رسمی کشورهایی که پیمان را امضا کرده ولی هنوز آن را در داخل کشور خود تصویب نکرده‌اند کشورهای غیر عضو | |
| تاریخ امضا | امضا: ۲۷ ژانویه ۱۹۶۷ |
|---|---|
| مکان امضا |  ایالات متحده آمریکا، واشینگتن بریتانیا، لندن روسیه، مسکو |
| تاریخ اجرا | ۱۰ اکتبر ۱۹۶۷ |
| گروه‌ها | ۱۰۴[۱] |
| ضامن | دولت‌های آمریکا، بریتانیا و اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی |
| زبان‌ها | انگلیسی، فرانسوی، روسی، اسپانیایی، چینی |
 [[wikisource:Outer Space Treaty of 1967}|Outer Space Treaty of 1967}]] در ویکی‌نبشته | |
نکات کلیدی
ویرایشاین پیمان، کشورهای عضو را از استقرار سلاح‌های کشتار جمعی، آزمایش تسلیحاتی یا پایگاه نظامی در فضای بیرونی جو زمین، ماه یا هر جرم آسمانی دیگری منع می‌کند اما محدودیتی برای سلاح‌های متعارف در آن تعریف نشده‌است. همچنین این پیمان می‌گوید که اکتشافات و منابع فضایی متعلق به همه کشورها و تمام کشورها، آزادانه مجاز به اکتشافات فضایی هستند.[۳]
همچنین، هیچ کشوری حق ادعای مالکیت بر هیچ جرم آسمانی و منابع آن را ندارد. اما اگر کشوری، جسمی را به سطح یک جرم آسمانی بنشاند می‌تواند محدوده کوچکی در اطراف آن را کنترل کند.[۴]
از طرف دیگر، کشورهای عضو، مسئول خسارات وارده (از ظرف موسسات دولتی یا خصوصی تحت تابعیت خود) به اجرام آسمانی هستند.[۵] بر این اساس، یک مؤسسه خصوصی، برای نشاندن جسمی بر سطح یک جرم آسمانی، نیاز به اجازه از اعضای عضو پیمان دارد و فعالیت‌های آن تا پایان عملیات، توسط اعضا، پایش می‌شود. اگر یکی از اعضا نسبت به فعالیت‌های عضو دیگری احساس نگرانی کند می‌تواند مراتب اعتراض خود را به شورای ریاست اعلام دارد.[۶][۷]
در سال ۱۹۷۹ در ادامه این معاهده، پیمانی به نام پیمان ماه تصویب شد که تمام فضای خارج از جو و اجرام آسمانی را جزئی از جامعه بین‌المللی فرض کرده و قوانین حاکم بر آن را مطابق منشور ملل متحد می‌داند که با استقبال بسیار کمی از کشورها روبرو شد.[۸]
پانویس
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "Treaty on Principles Governing the Activities of States in the Exploration and Use of Outer Space, including the Moon and Other Celestial Bodies". United Nations Office for Disarmament Affairs. Retrieved 2013-04-18.
- ↑ «سازمان فضایی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ دسامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۸ دسامبر ۲۰۲۱.
- ↑ Jennifer Frakes, (2003) The Common Heritage of Mankind Principle and the Deep Seabed, Outer Space, and Antarctica: Will Developed and Developing Nations Reach a Compromise? Wiscoscin International Law Journal, 21, at 409
- ↑ Wikisource:Outer Space Treaty of 1967#Article VIII
- ↑ Wikisource:Outer Space Treaty of 1967#Article VII
- ↑ Terrill Jr. , Delbert R. (May 1999), Project West Ford بایگانی‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine, "The Air Force Role in Developing International Outer Space Law" (PDF), Air Force History and Museums:63–67
- ↑ Wikisource:Outer Space Treaty of 1967#Article IX
- ↑ Status of international agreements relating to activities in outer space as at 1 January 2008 United Nations Office for Outer Space Affairs, 2008
منابع
ویرایش- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Outer Space Treaty». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۶.