فروکافت

فرایند شیمیایی
(تغییرمسیر از کاتالیز)

فروکافت یا کاتالیز (به انگلیسی: Catalysis)، تغییر در سینتیک یک واکنش شیمیایی با بهره‌جویی از یک کاتالیزگر است. بیشتر هدف از کاتالیز، تهییج مرحلهٔ آغازین واکنش است؛ به عبارت دیگر، کاتالیزگر نقش یک آغازگر را بازی می‌نماید.

یک فیلتر هوا که با استفاده از یک کاتالیست اکسایش دما-پایین، در دمای اتاق مونوکسیدکربن را که بسیار سمی و کشنده است به دی‌اکسید کربن تبدیل می‌کند. همچنین می‌تواند فرمالدئید را از هوا حذف کند.

به واکنشی که در آن کاتالیز صورت پذیرد، واکنش کاتالیتیک یا فروکافته گفته می‌شود.

انواع کاتالیز

ویرایش
 
سازوکار کاتالیتیک در واکنش SHOP

سازوکارها

ویرایش

شناس‌ترین سازوکارهای واکنش‌های کاتالیتیک در زیر آمده‌اند:

سازوکارهای کاتالیز ناهمگن

ویرایش

سازوکار لنگمویر-هینشلوود

ویرایش

سازوکار لنگمویر-هینشلوود[۱]از مراحل جذب، انتشار در سطح و واجذب تشکیل شده‌است. سپس واکنش‌دهنده‌های A و B از فاز گازی بر سطح کاتالیزگر ،جذب سطحی بشوند:[۲]

 

 

گونه‌های جذب‌شده بر سطح کاتالیزگر جذب شده و با C واکنش می‌دهند:

 

در مرحلهٔ آخر C واجذب می‌شود:

 

سازوکار الی-ریدیل

ویرایش

 

 

 

سازوکار مارس فن‌کرولن

ویرایش

 

 

 

 

سازوکارهای کاتالیز همگن

ویرایش
 
 
 

کاتالیز فلزهای واسطه

ویرایش

کاتالیز فلزهای واسطه نیز از کاتالیزهای همگن به‌شمار می‌رود.

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. IUPAC, Compendium of Chemical Terminology, 2nd ed. (the "Gold Book") (1997). Online corrected version:  (2006–) "{{{title}}}".
  2. "Surface Science: Foundations of Catalysis and Nanoscience, von Kurt W. Kolasinski". books.google.de. Retrieved 2009-12-03.