گزنده‌تباران یا مَرجانیان یا کیسه تنان یا نیداریا (به انگلیسی: Cnidaria) شاخه‌ای از جانوران هستند، دارای تقارن شعاعی ساده که اندامک‌های نیش‌زننده‌ای به نام نخ‌کیسه (nematocyst) دارند؛ دولایه‌ای هستند و روپوست و شکم‌پوست (gastroderm) آنها را ماده‌ای به نام میان‌چسب (mesogloea) از هم جدا می‌کند.[۱]

گزنده‌تباران
محدودهٔ زمانی: ۵۸۰ تا ۰ میلیون سال پیش
ادیاکاران–امروز
رده‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
زیرفرمانرو: هوپس‌زیان
شاخه: گزنده‌تباران
کیسه‌های دریایی

مرجانیان را در طبقه‌بندی‌های قدیمی کیسه‌تنان می‌نامیدند ولی از آنجا که کیسه‌داران به جز مرجانیان، شانه‌داران را هم شامل می‌شد این طبقه‌بندی را رها کردند.

گزنده‌داران بیشتر دریازی هستند. بعضی در آب شیرین به سر می‌برند. بازوهایی به صورت شعاعی به اطراف می‌فرستند که کنیدوبلاستهای محتوی نماتوسیست دارند. بدن کیسه مانند است و این کیسه با مجرایی به خارج باز می‌شود که هم به منزله دهان و هم مخرج است. چند شکلی دارند و شامل مدوز یا پولیپ می‌شوند. لارو پلانولا دارند. ۱۰ هزار گونه دارند. شامل رده‌های زیر است:

جانوران

اسفنج شیشه‌ای

چنداسفنجی

اسفنج‌های آهکی

هوپس‌زیان

شانه‌داران

Planulozoa
Cnidaria

گل‌سان‌زیان

عروس دریایی

آب‌سان‌زیان
(هیدرا, لوله‌داران و غیره)

جعبه‌زیان

عروس ساقدار دریایی

فنجان‌زیان

تخت‌زیان

دوسوئیان

مخاط‌زیان

Other Bilateria (more complex)

منابع

ویرایش
  1. واژه‌های مصوّب فرهنگستان تا پایان دفتر یازدهم فرهنگ واژه‌های مصوّب
  • D. T. Anderson: Invertebrate Zoology. Oxford Univ. Press, Oxford ۲۰۰۱ (2nd ed.), ch. 3, p. ۳۱. ISBN 0-19-551368-1