گور اوزلی
سِر گور اوزلی، نخستین بارونت (به انگلیسی: Sir Gore Ouseley, 1st Baronet) (زاده ۶ دسامبر ۱۷۷۰ - درگذشته ۱۸ نوامبر ۱۸۴۴) بازرگان، زبان‌شناس، دیپلمات بریتانیایی و پس از دادمور کاتن نخستین سفیر بریتانیا در ایران بود.[۱]
گور اوزلی سِر گور اوزلی | |
|---|---|
 پُرتره نقاشی‌شده گور اوزلی که مدال‌های سلطنتی‌اش را بر سینه‌اش نشان می‌دهد | |
| زادهٔ | ۶ دسامبر ۱۷۷۰ |
| درگذشت | ۱۸ نوامبر ۱۸۴۴ (۷۳ سال) |
| پیشه(ها) | تاجر، دیپلمات، زبان‌شناس |
| آثار برجسته | نخستین سفیر دولت پادشاهی بریتانیا در ایران (۱۸۱۴–۱۸۱۰) |
| همسر | Harriet Georgina Whitelocke |
گلستان سعدی زیر نظارت گور اوزلی در لندن به چاپ رسید و چیرگی وی به زبان فارسی به آن حد بود که می‌توانست ادبیات و شعرای فارسی زبان را مورد نقد و ارزیابی قرار دهد.
گور اوزلی سفیر بریتانیا در ایران به علت در خطر بودن منافع بریتانیا در هندوستان دستور داشت به گونه‌ای ایران را در برابر سلطه امپراتوری روسیه مصون نگه دارد تا ایران بتواند به صورت حائلی بین هندوستان مستعمره بریتانیا و امپراتوری روسیه قرار گیرد.
خطر تسلط روسیه زیاد بود و گور اوزلی می‌بایست راهی برای پایان جنگ بیابد تا جلوی پیشرفت امپراتوری روسیه به سمت ایران گرفته شود. او دیپلماتی کارکشته بود و توانست مقدمات مصالحه بین دو کشور را فراهم کند.
پس از آنکه سر گور اوزلی معاهده گلستان را بین ایران و روس واسطه شد و از راه روسیه به انگلستان بازگشت گزارشی بدولت انگلیس در باب ایران داد. در آنجا می‌گوید: «حال که خطر ناپلئون بر طرف شد و سرحدات هندوستان از تجاوز مصون ماند در این صورت باید ملت ایران را گذاشت در همین توحش و بربریت باقی بمانند.»[۲]
یکی از دلائلی که باعث شد فتحعلی‌شاه به امضای قرارداد «عهدنامه گلستان» رضا دهد، اصرار و ابرام گور اوزلی بود. در تنظیم قرارداد صلح، عهدنامه گلستان، وی به عنوان میانجی حضور داشت.
در ۲۴ اکتبر ۱۸۱۳ میلادی، و در زمان سلطنت فتحعلی‌شاه قاجار، معاهده‌ای صلحی در در قریه گلستان بین ایران و امپراتوری روسیه منعقد شد که در پی آن عهدنامه، مناطقی از خاک ایران جدا شده و به خاک روسیه ضمیمه شد.
نوشتن این عهدنامه بر عهده گور اوزلی بود.[۱]
منابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Britain and Iran's fraught history, BBC News
- ↑ محمود، محمود (۱۳۲۸). تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس در قرن نوزدهم میلادی. ج. ۱. تهران: اقبال. ص. ص٫ ۲۵۳.
- همنشین بهار: عهدنامه گلستان و کارچاق‌کن آن «گور اوزلی» Гюлистанский договор
- متن کامل عهدنامه گلستان
- «OUSELEY, Gore – Encyclopaedia Iranica».
| پیشین: سر هارفورد جونز |
نمایندهٔ بریتانیا در ایران ۱۸۱۰–۱۸۱۴ |
پسین: جیمز موریه |
 | این یک مقالهٔ خرد مرتبط با یک دیپلمات است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |