آخن

آخن
آخن
	سراسرنمای آخن، دربرگیرندهٔ دبیرستان کایزر کارلس (جلوی عکس)، شهرداری (عقب مرکز عکس) و کلیسای جامع آخن (عقب سمت راست عکس)
	نشان
	مختصات: ۵۰°۴۶′۳۱″ شمالی ۶°۴′۵۸″ شرقی / ۵۰٫۷۷۵۲۸°شمالی ۶٫۰۸۲۷۸°شرقی
کشور	آلمان
ایالت	نورد-راین وستفالن
منطقه اداری	کلن
ناحیه	آخن
مدیریت
• شهردار	مارسل فیلیپ (CDU)
• احزاب حکومتی	CDU / Greens
مساحت
• کل	۱۶۰٫۸۳ کیلومتر مربع (۶۲٫۱۰ مایل مربع)
بلندی	۲۶۶ متر (۸۷۳ پا)
جمعیت (۲۰۰۸–۰۶–۳۰)
• کل	۲۵۷۹۳۵
• تراکم	۱۶۰۰/کیلومتر مربع (۴۲۰۰/مایل مربع)
منطقه زمانی	CET/CEST (UTC+1/+2)
کدهای پستی	۵۲۰۶۲–۵۲۰۸۰
کدهای شماره‌گیری	۰۲۴۱ / ۰۲۴۰۵ / ۰۲۴۰۷ / ۰۲۴۰۸
پلاک خودرو	AC
وبگاه	www.aachen.de

اکس-لا-شاپل (به فرانسوی: Aix-la-Chapelle) یا آخن ( آوا ^{راهنما·اطلاعات}) (به آلمانی: Aachen) شهری در ایالت نوردراین-وستفالن، در شمال‌غرب آلمان، نزدیکی مرزهای هلند و بلژیک جای گرفته‌است. جمعیت اکس-لا-شاپل در سال ۱۸۹۰ از مرز ۱۰۰٬۰۰۰ نفر گذشت و به جمع کلان‌شهرهای آلمان پیوست.
تاریخ اکس-لا-شاپل به دوره رومیان می‌رسد. شارلمانی آن را به پایتختی برگزید و از ۹۳۶ تا ۱۵۳۱م پادشاهان بزرگ آلمان در آن تاجگذاری کردند.^[۱] آخن در منطقه مرزی هلند و بلژیک واقع شده و با شهرهایی مانند کلن، دوسلدورف، دویسبورگ، بن، مونشن‌گلادباخ، کرفلد و لورکوزن در آلمان، لیژ در بلژیک و ماستریخت، هیرلن و رورموند در هلند هم‌جوار است.

کلیسای جامع اکس-لا-شاپل به عنوان نماد شهر آخن در سال ۱۹۷۸ به عنوان اولین بنای تاریخی آلمان در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

دانشگاه فنی اکس-لا-شاپل که یکی از بزرگترین دانشگاه‌های فنی اروپاست در این شهر واقع شده‌است.

موقعیت جغرافیایی ویرایش

شهر آخن در نقطه امتداد مرزهای آلمان، هلند و بلژیک واقع شده‌است. این شهر ۲۳٬۸ کیلومتر مرز مشترک با بلژیک و ۲۱٬۸ کیلومتر مرز مشترک با هلند دارد. این شهر در حوضه آبریز رود ماس قرار دارد.

نام ویرایش

این شهر بخاطر مرزی بودن و نزدیکی به حوزه‌های زبانی گوناگون، در هر یک از زبان‌های منطقه نامی دیگر یا تلفظی دیگر پیدا کرده‌است. جدول زیر شامل نام‌ها و تلفظ‌های مختلف این شهر است. در منابع فارسی مثل عمده شهرهای آلمان نام این شهر از زبان فرانسوی گرفته شده‌است.

زبان	نام	تلفظ در سامانه IPA
آلمانی	Aachen	[ˈa:xən]
فرانسوی	Aix-la-Chapelle	[ˌɛkslaʃaˈpɛl]
لاتین	Aquae Granni, Aquisgranum^[۲]
اسپانیایی	Aquisgrán	[akisˈɣran]
لوکزامبورگی	Oochen	[ˈɔ:xən]
هلندی	Aken	[ˈa:kən]
چکی	Cáchy	[t͡saxɪ]
لهستانی	Akwizgran
ایتالیایی	Aquisgrana
روسی	Ахен