آخن
اکس-لا-شاپل (به فرانسوی: Aix-la-Chapelle) یا آخن (
آوا راهنما·اطلاعات) (به آلمانی: Aachen) شهری در ایالت نوردراین-وستفالن، در شمال‌غرب آلمان، نزدیکی مرزهای هلند و بلژیک جای گرفته‌است. جمعیت اکس-لا-شاپل در سال ۱۸۹۰ از مرز ۱۰۰٬۰۰۰ نفر گذشت و به جمع کلان‌شهرهای آلمان پیوست.
تاریخ اکس-لا-شاپل به دوره رومیان می‌رسد. شارلمانی آن را به پایتختی برگزید و از ۹۳۶ تا ۱۵۳۱م پادشاهان بزرگ آلمان در آن تاجگذاری کردند.[۱]
آخن در منطقه مرزی هلند و بلژیک واقع شده و با شهرهایی مانند کلن، دوسلدورف، دویسبورگ، بن، مونشن‌گلادباخ، کرفلد و لورکوزن در آلمان، لیژ در بلژیک و ماستریخت، هیرلن و رورموند در هلند هم‌جوار است.
Aachen | |
|---|---|
 سراسرنمای آخن، دربرگیرندهٔ دبیرستان کایزر کارلس (جلوی عکس)، شهرداری (عقب مرکز عکس) و کلیسای جامع آخن (عقب سمت راست عکس) | |
 نشان | |
  Aachen | |
موقعیت Aachen در منطقه آخن .svg) | |
| مختصات: ۵۰°۴۶′۳۱″ شمالی ۶°۴′۵۸″ شرقی / ۵۰٫۷۷۵۲۸°شمالی ۶٫۰۸۲۷۸°شرقی | |
| کشور | آلمان |
| ایالت | راین-وستفالیای شمالی |
| منطقه اداری | کلن |
| ناحیه | آخن |
| مدیریت | |
| • شهردار | مارسل فیلیپ (CDU) |
| • احزاب حکومتی | CDU / Greens |
| مساحت | |
| • کل | ۱۶۰٫۸۳ km۲ (۶۲٫۱۰ sq mi) |
| بلندی | ۲۶۶ متر (۸۷۳ پا) |
| جمعیت (۲۰۰۸–۰۶–۳۰) | |
| • کل | ۲۵۷۹۳۵ |
| • تراکم | ۱۶۰۰/کیلومتر مربع (۴۲۰۰/مایل مربع) |
| منطقه زمانی | |
| کدهای پستی | ۵۲۰۶۲–۵۲۰۸۰ |
| کدهای شماره‌گیری | ۰۲۴۱ / ۰۲۴۰۵ / ۰۲۴۰۷ / ۰۲۴۰۸ |
| پلاک خودرو | AC |
| وبگاه | |
کلیسای جامع اکس-لا-شاپل به عنوان نماد شهر آخن در سال ۱۹۷۸ به عنوان اولین بنای تاریخی آلمان در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
دانشگاه فنی اکس-لا-شاپل که یکی از بزرگترین دانشگاه‌های فنی اروپاست در این شهر واقع شده‌است.
موقعیت جغرافیایی
شهر آخن در نقطه امتداد مرزهای آلمان، هلند و بلژیک واقع شده‌است. این شهر ۲۳٬۸ کیلومتر مرز مشترک با بلژیک و ۲۱٬۸ کیلومتر مرز مشترک با هلند دارد. این شهر در حوضه آبریز رود ماس قرار دارد.
نام
این شهر بخاطر مرزی بودن و نزدیکی به حوزه‌های زبانی گوناگون، در هر یک از زبان‌های منطقه نامی دیگر یا تلفظی دیگر پیدا کرده‌است. جدول زیر شامل نام‌ها و تلفظ‌های مختلف این شهر است. در منابع فارسی مثل عمده شهرهای آلمان نام این شهر از زبان فرانسوی گرفته شده‌است.
| زبان | نام | تلفظ در سامانه IPA |
|---|---|---|
| آلمانی | Aachen | [ˈa:xən] |
| فرانسوی | Aix-la-Chapelle | [ˌɛkslaʃaˈpɛl] |
| لاتین | Aquae Granni, Aquisgranum[۲] | |
| اسپانیایی | Aquisgrán | [akisˈɣran] |
| لوکزامبورگی | Oochen | [ˈɔ:xən] |
| هلندی | Aken | [ˈa:kən] |
| چکی | Cáchy | [t͡saxɪ] |
| لهستانی | Akwizgran | |
| ایتالیایی | Aquisgrana | |
| روسی | Ахен |
گویش
لهجه محلی آخن که با نام Aachener Platt – Öcher ([ˈœʃʌ]) شناخته می‌شود، جزء زبان ریپواری است.
سرزمین‌ها و شهرهای همسایه
شهرهای هرزوگنراس، وورسلن، اشوایلر، اشتولبرگ و روتگن در ناحیه آخن، رئران، کلمی و پلومبیر در استان لیژ بلژیک، و شهرهای والس، گولپن-ویتم، سیمپلولد و هیرلن در استان لیمبورخ در هلند از منطقه‌های هم‌مرز آخن هستند.
شهرهای خواهر
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ بعلبکی، منیر (۱۹۸۰). «Aachen». دانشنامه المورد. ۱. بیروت: دارالعلم للملایین. ص. ۱۷.
- ↑ Aquisgranum
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ Calderdale Council (2013). "Aachen: Twin towns: Calderdale Council". calderdale.gov.uk. Archived from the original on 28 September 2013. Retrieved 2 January 2013.
- ↑ en-db (2013). "Aachen, Aachen, North Rhine-Westphalia, Germany - City, Town and Village of the world". en.db-city.com. Retrieved 3 January 2013.
- ↑ Aachen-Kapstadt.de
- ↑ "Partnerská města Kladna" (به Czech). 1 December 2009. Retrieved 7 April 2010.
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ آخن موجود است. |
 | این یک مقالهٔ خرد آلمان است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |