افضل شاهنشاه

افضل پسر بدرالجمالی، وزیر و فرمانده کل ارتش ارمنی تبار دولت فاطمیان بود. وی در زمان المستنصر و المستعلی قدرت بسیاری داشت و در پی ماجرای جانشینی نزار و مستعلی از قدرت خود استفاده کرد و در سال ۴۸۷ هجری، ابوالقاسم احمد، کوچکترین پسر المستعلی ر به حکومت رساند و این چنین باعث گسست بین اسماعیلیان شد. افضل حدود ۲۷ سال منصب وزارت را در دست داشت.

أفضل شاهنشاه
وزیر خلافت فاطمی
دوره مسئولیت ۱۰۹۴ – ۱۱۲۱
پادشاه	معاذ مستنصر، احمد مستعلی، امیر بن مستعلی
پس از	بدرالجمالی
اطلاعات شخصی
زاده	۱۰۶۶
درگذشته	۱۱۲۱

کودتا در دربار فاطمی

خلیفه-امام فاطمی المستنصر بالله از اوایل سلطنت خود علناً پسر بزرگش نزار را به عنوان وارث خود به عنوان خلیفه-امام فاطمی بعدی معرفی کرده بود. داعی حسن صباح، که در مصر اسماعیلی شده بود، شخصاً توسط المستنصر از این حقیقت آگاه شد. پس از مرگ المستنصر در سال ۱۰۹۴ م ، افضل شاهانشاه، ، می خواست مانند پدرش دیکتاتوری را بر دولت فاطمی اعمال کند. افضل کودتایی طراحی کرد و برادر همسرش، احمد مستعلی را بر تخت فاطمی نشاند. افضل مدعی شد که المستنصر به نفع مستعلی حکم صادر کرده است و بدین ترتیب رهبران اسماعیلی دربار فاطمیون و الدعات فاطمی در قاهره، پایتخت فاطمیان، احمد مستعلی را تایید کردند.

در اوایل سال ۱۰۹۵م ، نزار به اسکندریه گریخت و در آنجا مورد حمایت مردم قرار گرفت و به عنوان امام بعدی فاطمیان پس از المستنصر پذیرفته شد و دینارهای طلا در اسکندریه به نام نزار ضرب شدند (یکی از این سکه ها در سال ۱۹۹۴ یافت شد. و در موزه آقاخان است). در اواخر سال ۱۰۹۵، افضل ارتش اسکندریه نزار را شکست داد و نزار را به اسارت به قاهره برد و اعدام کرد.

پس از اعدام نزار، اسماعیلیان نزاری و اسماعیلیان مستعلی به طرز آشتی ناپذیری از هم جدا شدند. این انشقاق سرانجام بقایای امپراتوری فاطمی را در هم شکست و اسماعیلیان که اکنون تقسیم شده بودند به پیروان مستعلی (ساکن در مناطق مصر، یمن و غرب هند) . عده ای که با پسر نزار، الهادی بن نزار بیعت کردند در مناطق ایران و سوریه نیز به اسماعیلیه نزاری معروف شدند. هادی که در آن زمان بسیار جوان بود، به صورت قاچاقی از اسکندریه خارج شد و به قلعه الموت رفته نایب السلطنه حسن صباح شد.

ترور توسط نزاریان

وی در دورهٔ پسر المستعلی ( الآمر باحکام‌الله ) بدست حشاشین ترور شد و وزارتش به پایان رسید.

منابع

• خلعتبری، الله‌یار (۱۳۸۵). «رویارویی سیاسی _ نظامی حسن صباح با سلجوقیان». پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه بهشتی. تهران (۵۱).