ایوان سوم (روسیه)
| این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
ایوان سوم (به روسی: Иван III Васильевич) (زاده ۲۲ ژانویه ۱۴۴۰ - درگذشته ۲۷ اکتبر ۱۵۰۵) ملقب به ایوان کبیر دوک بزرگ مسکو بود که کشور ملی روسیه را پایه‌گذاری نمود. وی در سال‌های ۱۴۶۲- ۱۵۰۵ حکم‌رانی کرد و وسعت قلمروی تحت حکومت خود را سه برابر کرد. هنگامی که او به سلطنت رسید، کشورش کمتر از ۶۰ هزار کیلومتر مربع وسعت داشت. ایوان با رقیب قدرتمند خود دوک بزرگ لیتوانی رقابت کرد، تا کنترل برخی از نواحی نیمه مستقل قلمرو علیا و حوزه‌های ابگیر رود دنیپر و رود اوکا را به دست آورد. از طریق نقض پیمانهای برخی از سلاطین، کشمکشهای مرزی، و جنگ طولانی با جمهوری نوگورود، ایوان توانست نوگورود و تیور را به همدیگر الحاق نماید. در نتیجه در دوران حکومت وی، وسعت مسکو سه برابر شد. طی درگیری وی با پسکف، راهبی به نام فیلوفی به ایوان سوم نامه‌ای نوشت، و در آن پیش‌بینی نمود که قلمرو بعدی وی «روم سوم» خواهد بود.
| ایوان سوم (کبیر) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| شاهزاده بزرگ مسکو | |||||
| دوران | ۵ آوریل ۱۴۶۲ - ۲۷ اکتبر ۱۵۰۵ | ||||
| ۱۴ آوریل ۱۵۰۲ | |||||
| پس از | واسیلی دوم | ||||
| پیش از | واسیلی سوم | ||||
| ملکه | ماریای توریسوفیای پاللوژ | ||||
| |||||
| دودمان | روریک | ||||
| پدر | واسیلی دوم | ||||
| مادر | ماریای بوروفسکی | ||||
| زادروز | ۲۲ ژانویهٔ ۱۴۴۰ مسکو، روسیه | ||||
| مرگ | ۲۷ اکتبر ۱۵۰۵ (۶۵ سال) مسکو، روسیه | ||||
| خاک‌سپاری | کلیسای جامع آرخانگل مسکو | ||||
| دین و مذهب | ارتدوکس شرقی | ||||
ایوان به عنوان (حاکم) معاصر با تئودور و دیگر سلاطین جدید دیگر در غرب اروپا، اقتدار خود را نسبت به تمامی سلاطین و بزرگان روسیه اعلام نمود، و با خودداری از پرداخت باج به تاتارها، او با دست زدن به حملات مکرر راه را برای شکست کامل ارتش طلایی رو به زوال (مغول) هموار ساخت، که هم اینک به خانها و ارتشهای متعددی تقسیم شده بودند. ایوان و جانشینان وی در پی حفاظت از مرزهای جنوبی تحت سیطره خود دربرابر حملات تاتارهای کریمه و لشکرهای دیگر بودند. جهت دستیابی به این هدف، آن‌ها احداث ساختاری از یک سد بزرگ کمربندی را برعهده گرفتند و آن را به اربابان و بزرگان اعطا نمودند که خود را متعهد به خدمت به نظام (لشکر دولتی) می‌دانستند. این سیستم اربابی مبنایی برای تشکیل ارتش سواره نظام گردید.
به این طریق، انسجام داخلی با گسترش خارجی سرزمین (روسیه) همراه شد. تا قرن شانزدهم، حکام روسی کل سرزمین روسیه را یک درارایی اشتراکی برای خود محسوب می‌نمودند. شماری از سلاطین نیمه مستقل هنوز نسبت به برخی از سرزمینهای خاص داعیه (مالکیت) داشتند، اما ایوان سوم این حکام فرعی را وادار نمود تا حکومت سلطان بزرگ روسیه را به رسمیت شناسند و فرزندان او را به عنوان حاکمان بی چون و چرا برای کنترل امور نظامی، قانونی و خارجی بدانند. تدریجاً، سلطان شهر مسکو به یک حاکم قدرتمند و خودکامه به نام تزار تبدیل شد. اولین حاکم مسکو تحت عنوان تزار، ایوان چهارم بود.
منابعویرایش
| در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ایوان سوم (روسیه) موجود است. |
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Ivan III of Russia». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۸ may ۲۰۱۲.