بابا محمود سهرفیروزانی
این مقاله شامل محتوایی شبیه تبلیغات است. (آوریل ۲۰۱۹) |
بابا محمود سهرفیروزانی مشهور به بابا محمود، حاکم سهرفیروزان و لنجانات و از مشاوران ارشد سلطان محمد خدا بنده الجایتو[۱] بود.
بابا محمود سهرفیروزانی در دستگاه حکومتی ایلخانان مغول به دلیل نفوذ بین مردم مورد توجه قرار می‌گیرد تا آنجا که پس از به قدرت رسیدن سلطان محمد خدا بنده الجایتو، بابا محمود نیز به عنوان حاکم سهرو فیروزان و لنجانات تعیین می‌گردد.
بابا محمود، فردی با نفوذ و از بزرگان مذهب شیعه بود. گسترهٔ معنوی وی بین مردم به گونه‌ای بود که با گذشت زمان، نام محمود، به معنای «آبادگر» در بین مردم سهرو فیروزان[۲] تبدیل شد. مصلح الدین مهدوی بر اساس منابع تاریخی نام بابا محمود را در کتاب اعلام اصفهان ذکر کرده.[۳]
لقب بابا به چه معناست
ویرایشکلمه بابا در زبان فارسی اسم است و به معانی پدر، پیران کامل، رئیس و بزرگ، سرکرده، ریش سفید طایفه، قلندر و آن کس که در کاری بزرگ باشد و پدر بزرگ یا جدّ، به‌کار رفته‌است. باباها، پیرها و عموها از بزرگان عرفان به‌خصوص در قرون هفتم تا دهم هجری بوده‌اند و نقش مهمی در گسترش تفکرات علوی و شیعی داشتند. به عنوان مثال می‌توان بابا پیر را نام برد که از بنیان‌گذاران مذهب شیعه جعفری در اوایل قرن هفتم در شهرهای اصفهان، بروجرود، لرستان، نهاوند و خوزستان بود یا بابامحمود سهرفیروزانی که از شیعیان صاحب منصب دربار اولجایتو بوده و شیخ صفی الدین اردبیلی، نیای سلسله صفوی، از شاگردان و مریدان وی بوده است. باباها عموماً از شهرت دوری می‌کردند. بنا بر قول مصلح الدین مهدوی در کتاب‌های مزارات اصفهان، اعلام اصفهان و دانشمندان و بزرگان اصفهان، در این شهر بیش از ۵۴ بابا مدفون است.
نوع نگرش و شخصیت
ویرایشبابا محمود پلی بر زاینده رود که دومین پل تاریخی بر زاینده رود است و مسجدی به همین نام در سهرفیروزان احداث کرد.
اسامی باقی مانده در بین محلی‌ها و بومیان سهرفیروزان مانند قلعه بابا محمود، باغ بابا محمود، چنار بابا محمود، و خرابه‌ها و اراضی به این نام این چنین استناد می‌کند که از بابا محمود آثار مهم و بنامی به جای مانده است.
بابا محمود عالم و عارف شیعه است که طبق نقل‌های پیران محلی؛ محمد بن بکران که در روستای بالان یا پیربکران امروزی مدفون است از شاگردان وی بوده است و به دستور او در بنایی که در بالان که مدرسه یا محل تجمع علما بود؛ متحصن می‌شود تا لحظه‌ای که فوت می‌کند و همان جا به دستور بابا محمود دفن می‌شود.
مقبره بابا محمود
ویرایشدر بخش میانی سهرفیروزان و در دامنه کوه، قبرستانی قدیمی به نام قبرستان بابا محمود قرار دارد. وجه تسمیه این نام وجود مقبره و مسجد بابا محمود سهرفیروزانی در آنجا است. در قسمت بالایی قبرستان بابا محمود ساختمانی در ابعادی حدوداً ۷ در ۱۰ متر با دیوارهایی قطور (یک متری) به صورت طاق چشمه که دارای دو دهنه کوچک یک متری و یک دهنه دو متری در مرکز است و مجموع آن با دالانی کوچک که ورودی آن را تشکیل می‌دهد، آرامگاه بابا محمود نامیده می‌شود. این آرامگاه الگو گرفته از مسجد بابا محمود است. ارتفاع بنا در نقطه مرکزی به ۵/۴ متر می‌رسد و در نقطه مرکزی بنا مقبره او قرار دارد که روی قبر او با سنگ مرمر فرش شده و ضریحی چوبی نصب گردیده است.
مسجد بابا محمود
ویرایشدر بخش میانی سهرفیروزان و در دامنه کوه در بالای قبرستان قدیمی بابامحمود، مسجدی کهن با دیوار های قطور و با پایه های سنگی و سقف ضربی و ساختمانی نسبتاً ساده و کوچک متاثر از معماری دوره ایلخانان مغول که بعد ها ایوانی نیز در آن تعبیه گردیده و معروف به مسجد بابا محمود است، قرار دارد که قدمت بنا به اوایل قرن هفتم ه.ق می‌رسد.
این مسجد دارای گچ‌بری و کاشی کاری زیبا، مخصوصاً در اطراف محراب، است و مقرنس به کار رفته در این بنا از سادگی درخوری برخوردار است. مسجد دارای 5 حجره یا اتاقک است که همگی حول محور شبستان قرار گرفته‌اند. ساختمان به صورت سه‌دهنه‌ای است که درب اصلی در قسمت میانی و دو در فرعی دیگر در دوجانب آن قرار دارد. ظاهراً در آن زمان، مسجد بیشر مورد استفاده مردان قرار می‌گرفته و همچنین، با توجه به قدمت و نوع معماری این بنا می‌توان دریافت حاکمان، امرا و مقامات لشگری در این مسجد با مردم دیدار‌می‌کردند.
پل بابا محمود سهرفیروزان
ویرایشپل بابا محمود سهرفیروزان مربوط به قرن هفتم ه.ق در دوران ایلخانان به عهد سلطان الجایتو و دومین پل تاریخی بر زاینده رود است که در سهرفیروزان شهرستان فلاورجان واقع شده است. این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۴۵ با شمارهٔ ثبت ۶۳۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران در سهرفیروزان به ثبت رسید.
پل تاریخی بابامحمود سهرفیروزان توسط حاکم لنجانات و از مشاوران الجایتو یعنی بابامحمود سهرفیروزانی در سال ۷۰۴ هجری قمری ساخته شد. در گذشته، این پل راه ارتباطی بین شهرتاریخی سهرفیروزان به مسیر خوزستان و فارس بوده است که این موضوع اهمیّت این بنای تاریخی را افزون می‌کند.
آثار تاریخی به جا مانده از بابا محمود
ویرایشبابا محمود سهرفیروزانی علاقه‌مند به توسعه و آبادانی سهرفیروزان بوده است و آثار قابل توجهی نیز از او به یادگار مانده است، اگر چه برخی از این آثار متأسفانه به دلیل ناملایمات روزگار و جهل افراد غیر بومی اکنون وجود ندارد. تعدادی از آثار باقی ماندهٔ او:
- پل بابا محمود سهرفیروزان
- مسجد بابا محمود سهرفیروزان
- چنار بابا محمود سهرفیروزان
- باغ بابا محمود سهرفیروزان
- قلعه بابا محمود سهرفیروزان
منابع
ویرایشپانویس
ویرایش- ↑ «سلطان محمد خدابنده اولجایتو». ۲۱ تیر ۱۳۹۹.
- ↑ «سهرفیروزان». ۲۰ تیر ۱۳۹۹.
- ↑ اعلام اصفهان. به کوشش سید مصلح الدین مهدوی.