بمب خوشه‌ای

نوعی از وسایل انفجاری

مهمات خوشه‌ای به انواع وسایل انفجاری گفته می‌شود که در اثر یک انفجار اولیه تعداد زیادی مهمات کوچک‌تر را در منطقه انفجار پخش می‌کنند تا با فاصله زمانی پس از انفجار اول منفجر شوند.

بمب خوشه‌ای آمریکایی سی‌بی‌یو ۸۷

هدف اصلی از کاربرد مهمات خوشه‌ای که در طول جنگ جهانی دوم ساخته شدند افزودن به شعاع تأثیر بمب و جلوگیری از پیشروی نظامی است. در بمب معمولی فقط ناحیه نزدیک به محل انفجار تخریب می‌شود ولی مهمات خوشه‌ای با پراکندن تعداد زیادی از بمب‌های کوچک‌تر بر منطقه وسیع‌تری تأثیر می‌گذارند. مهمات خوشه‌ای به صورت بمب خوشه‌ای، گلوله توپ خوشه‌ای و کلاهک موشک خوشه‌ای ساخته شده‌است. مهمات خوشه‌ای برای از بین بردن هدف‌های مختلف طرح می‌شوند. برخی برای تخریب، برخی برای کشتن و زخمی کردن نفرات و برخی برای نفوذ به زره طرح شده‌اند. بیشتر مهمات خوشه‌ای امروز برای ترکیبی از این کاربردها ساخته می‌شوند.

سازمان‌های مختلف بین‌المللی مانند صلیب سرخ و سازمان ملل با کاربرد این‌گونه مهمات مخالفت کرده‌اند.

تولید و گسترش

ویرایش

اولین بمب خوشه‌ای SD-2 یا Sprengbombe Dickwandig 2 kg بودند که به نام بمب‌های پروانه‌ای شناخته می‌شدند این بمب‌ها در طول جنگ جهانی دوم توسط آلمان بکار برده شدند. تکنولوژی ساخت بمب‌های خوشه‌ای توسط آمریکا، روسیه و ایتالیا توسعه پیدا کرد. آمریکا از ۶ تا ۲۵ بمب M41 با فیوزهای حساس و نزدیک به هم که با سیم بهم متصل بودند ساخت.

 
بمب خوشه‌ای آمریکایی ام ۱۳۴

علل مخالفان

ویرایش

مخالفان استفاده از بمب‌های خوشه‌ای به دلیل اینکه بعضی از بمب‌های کوچکتر عمل نمی‌کنند و مانند مین عمل می‌کنند و استفاده از آن‌ها را غیراخلاقی می‌دانند.

همچنین ابزارهای خوشه‌ای بمب‌های کوچک زیادی را در یک منطقه وسیع منفجر می‌کنند که خطراتی را برای غیرنظامیان در حین حملات یا پس از آن ایجاد می‌کنند.[۱]

بمب‌های عمل‌نکرده، کوچک و شبیه اسباب‌بازی هستند و رنگ‌های درخشان دارند. برای همین توجه کودکان را جلب می‌کنند تا آن‌ها را بردارند و با آن‌ها بازی کنند. پس از جنگ اسرائیل و لبنان (۲۰۰۶) ۲۰ کودک توسط این دستگاه‌ها کشته و ۱۹۵ نفر مجروح شدند.[۱]

پیمان منع بمب‌های خوشه‌ای

ویرایش

پس از مذاکرات ۲۰۰۸ در اسلو، بیش از ۱۰۰ کشور در مورد پیمان ممنوع شدن استفاده از بمب‌های خوشه ای که در همان زمان تولید می‌شدند به توافق رسیدند.[۲] پس از پیمان اسلو،[۳] در سال ۲۰۱۰ بیش از ۱۰۰ کشور در مورد پیمانی به توافق رسیدند که براساس آن ساخت، استفاده، انبار یا فروش بمب‌های خوشه‌ای ممنوع شود.[۱] یکی از مزایای این توافق منع تولید بمب‌های خوشه‌ای فعلی و امکان پاکسازی مناطقی که در آن‌ها از بمب‌های خوشه‌ای استفاده شده را می‌دهد.[۴] با این وجود این پیمان استفاده از بمب‌های خوشه‌ای را کاملاً ممنوع نکرده و اجازه تولید بمب‌های با دقت بیشتر را می‌دهد.[۵] کشور های عمده تولیدکننده بمب‌های خوشه ای مانند چین، ایالات متحده آمریکا، اسرائیل، روسیه و اوکراین این پیمان را امضا نکرده‌اند.[۶][۴]

بمب‌های عمل نکرده

ویرایش

مناطق عمده‌ای که شامل بمب‌های خوشه‌ای عمل نکرده هستند:

کشورهایی که تحت تأثیر مهمات خوشه‌ای بوده‌اند شامل:

کشورهایی که بمب خوشه ای تولید کرده‌اند

ویرایش

کشورهای زیر بمب خوشه ای تولید کرده‌اند. کشورهایی که با علامت ستاره مشخص شده‌اند از پایان سال ۲۰۱۸ تولید این نوع بمب را متوقف کرده‌اند.

منابع

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «بمب خوشه‌ای چیست؟». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۳ خرداد ۱۴۰۱.
  2. «پیمان منع بمب‌های خوشه ای امضا می‌شود». BBC News فارسی. ۲۰۰۸-۱۲-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۰۹.
  3. "The Norwegian Government's initiative for a ban on cluster munitions". The Norwegian Ministry of Foreign Affairs. Archived from the original on January 11, 2009.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ «تصویب پیمان منع استفاده از بمب‌های خوشه ای». صدای آمریکا. ۲۰۱۰-۰۸-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۰۹.
  5. "Webcast from the Oslo Conference on Cluster Munitions". The Norwegian Ministry of Foreign Affairs. Retrieved 2011-07-13.
  6. «نارضایتی متحدان آمریکا از تصمیم کاخ‌سفید برای تحویل بمب‌های خوشه‌ای به اوکراین». BBC News فارسی. ۲۰۲۳-۰۷-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۰۹.
  7. "Armenia Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  8. "Nagorno-Karabakh (Area) Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 26 June 2018. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  9. "Azerbaijan Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 3 July 2018. Archived from the original on 10 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  10. "Bahrain Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 3 July 2018. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ "Yemen Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 2 August 2018. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  12. "China Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 3 July 2018. Archived from the original on 27 September 2018. Retrieved 27 September 2018.
  13. "Colombia Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 26 June 2018. Archived from the original on 1 June 2023. Retrieved 27 September 2018.
  14. "Colombia Cluster Munition Ban Policy". archives.the-monitor.org. 2 September 2013. Retrieved 27 September 2018.
  15. "Egypt Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 2 August 2018. Archived from the original on 6 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  16. "Ethiopia Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 26 June 2018. Retrieved 27 September 2018.
  17. "Eritrea Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 26 June 2018. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  18. "France Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 3 July 2018. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  19. "Georgia Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 26 June 2018. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  20. "Iraq Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 9 July 2018. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  21. "Israel Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 2 August 2018. Archived from the original on 5 June 2023. Retrieved 27 September 2018.
  22. "Libya Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 2 August 2018. Archived from the original on 6 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  23. "Morocco Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 3 July 2018. Archived from the original on 6 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  24. "Netherlands Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 8 August 2016. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  25. "Nigeria Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 2 August 2018. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  26. "Nigeria Cluster Munition Ban Policy". archives.the-monitor.org. 12 August 2014. Retrieved 27 September 2018.
  27. "Russia Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 7 August 2018. Archived from the original on 5 June 2023. Retrieved 27 September 2018.
  28. "Saudi Arabia Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 3 July 2018. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  29. Edward McGill Alexander (July 2003). "Appendix A to Chapter 9 of the Cassinga Raid" (PDF). University of South Africa. Retrieved 27 September 2018. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  30. "Sri Lanka Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 9 July 2018. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  31. "Sudan Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 9 July 2018. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  32. "Syria Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 2 August 2018. Archived from the original on 1 June 2023. Retrieved 27 September 2018.
  33. "Thailand Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 3 July 2018. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  34. "United States Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 2 August 2018. Archived from the original on 15 July 2023. Retrieved 27 September 2018.
  35. "Ukraine: Widespread Use of Cluster Munitions". 20 October 2014. Retrieved 15 May 2018.
  36. ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ "Ukraine Cluster Munition Ban Policy". the-monitor.org. 2 August 2018. Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 27 September 2018.
  37. Ostaptschuk, Markian (23 October 2014). "Doubts arise over HRW cluster bomb report in Ukraine". dw.com. Retrieved 27 September 2018.