بیوک ملکی (زاده ۱۳۳۹) شاعر، تصویرگرونویسنده کودک و نوجوان ایرانی است.

بیوک ملکی
زاده۱۳۳۹
زرجه بستان، قزوین
پیشهشاعر، نویسنده، تصویرگر
ملیتایرانی
سبک نوشتاریکودک و نوجوان

زندگی

ویرایش

بیوک ملکی به سالِ ۱۳۳۹ در روستای زرجه بستان که از توابع قزوین است، به دنیا آمد.[۱] در کودکی به تهران آمد و در همان دوران به شعر و خصوصاً شعرهای پروین اعتصامی علاقه‌مند شد. همین زمینه‌ای بود که به شعر گفتن روی بیاورد. با ورود به دوره دبیرستان و با پیگیری پدر و معلمش او شروع به شعر گفتن کرد.

پس از انقلاب، ملکی شروع به چاپ شعرهایش در نشریه‌های کودک و نوجوان کرد و همزمان در جلسات متعدد شعر نیز شرکت می‌کرد. او از سال ۱۳۶۲ در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کار می‌کرد و در سال ۱۳۶۴ به خاطر مخالفت با حضور انجمن حجتیه در مدیریت کانون از آنجا اخراج شد. در طول سالیان بعد او در رادیو و سپس در واحد کودک و نوجوان حوزه هنری شروع به کار کرد که از هر دوی آنها نیز اخراج شد. سر آخر در سال ۱۳۶۷، بیوک ملکی با همراهی قیصر امین‌پور و فریدون عموزاده خلیلی و چندی دیگر از نویسندگان نشریه سروش را بر پا کردند که او تا سال ۱۳۸۲ که نشریه تعطیل شد در آنجا کار می‌کرد و دوره زیادی سردبیر سروش بود. او در حال حاضر مدیرعامل دفتر شعر جوان است وهمچنین مسئول هنری بخش کودک و نوجوان انتشارات امیر کبیر نیز هست.[۲]

 
بیوک ملکی درحال نوشتن بر روی پوستر؛ رونمایی از دیوان استاد یاور همدانی؛ ۱۳۹۹ خورشیدی

بیشتر شعرهای بیوک ملکی آثاری هستند که برای کودک و نوجوان نوشته شده‌اند. طبق گفته خودش او چندان به مطالب نظری در حوزه شعر علاقه ندارد و پیش از چاپ آثارش نظر منتقدان و مخاطبان را جویا می‌شود.[۳] برخی از اشعار بیوک ملکی در هم‌تنیدگی و پیوستگی زندگی را در غالبی نوین و سحرانگیز به نمایش می‌گذارد.[۴] شعر زیر بخشی از کتاب در پیاده‌رو است:

لحظه لحظه زندگی

مثل عابری در این پیاده‌رو

دیده می‌شود

این پیاده‌رو فقط

در کنار کوچهٔ من و تو نیست

این پیاده‌رو

تا سراسر زمین کشیده می‌شود

— بیوک ملکی، در پیاده‌رو[۵]

کتابشناسی

ویرایش

کتاب‌ها

ویرایش
  • ستاره باران، انتشارات برگ، ۱۳۶۶
  • بربال رنگین کمان، سروش، ۱۳۷۰
  • پشت یک لبخند، بنفشه، ۱۳۷۱
  • کوچه دریچه‌ها، کانون پرورش، ۱۳۷۶
  • از هوای صبح، سروش، ۱۳۷۶
  • در پیاده‌رو، تربیت، ۱۳۸۰، از چاپ ششم و هفتم در انتشارات امیر کبیر
  • باز با باران، کانون، ۱۳۸۵، گزیده
  • بیا بگیر سیب را، کانون، ۱۳۸۷
  • مترسک عاشق بود، افق، ۱۳۸۹
  • روزهای بادبادک، مروارید، ۱۳۹۳
  • چرا تو سنگی، کانون پرورش، ۱۳۹۴
  • بوق سگ، پیدایش ۱۳۹۵

تصویرگری

ویرایش
  • تصنیف «آمدی» آهنگساز «فریدون حافظی»
  • تصنیف «خزان» آهنگساز «منصور نریمان». خواننده «سالار عقیلی»
  • تصنیف «ساحل» آهنگساز «زندیان». خواننده «سالار عقیلی». اجرا در ارکستر ملی

جوایز و افتخارات

ویرایش
  • برگزیده بیست سال ادبیات کودک و نوجوان (انجمن نویسندگان)
  • برگزیده جشنواره بیست سال ادبیات پایداری
  • برنده چهار لوح زرین از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
  • برنده «دوچرخه طلایی» برای کتاب «در پیاده‌رو»
  • تقدیری کتاب سال وزارت ارشاد
  • برگزیده جشنواره شعر فجر (دو دوره)
  • برگزیده جایزه عباس یمینی شریف (شورای کتاب کودک) برای کتاب مشترک هیچ هیچ هیچانه

منابع

ویرایش
  1. «تحقیق در مورد بیوک ملکی». کلاس درسی. دریافت‌شده در ۲۴ خرداد ۱۳۹۹.
  2. «بیوک ملکی». کتابک. دریافت‌شده در ۲۴ خرداد ۱۳۹۹.
  3. «بیوک ملکی: خودم را در شعر کودک اسیر مطالب نظری و تئوری نکردم». خبرگزاری جمهوری اسلامی. ۲۴ خرداد ۱۳۹۹.
  4. رجب‌زاده، شهرام. «همچنان در پیاده‌رو…». وینش. دریافت‌شده در ۲۴ خرداد ۱۳۹۹.
  5. ملکی، بیوک (۱۳۹۴). در پیاده‌رو. تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.