توپ داردانل (اسلحه)

توپ داردانل یا توپ بزرگ ترکی[۳] (Great Turkish Bombard) همچنین با نام باسیلیکا[۴] (ترکی: Şahi topu یا Şahi) نیز شناخته می‌شود، توپی جنگی برای محاصره قرن پانزدهمی بود، به ویژه برای یک بمباران فوق‌العاده بزرگ، که در عملیات دردانل در سال ۱۸۰۷ بکار برده شد.[۵] این سلاح در سال ۱۴۶۴ توسط مهندس ارتش امپراتوری عثمانی (منیر علی) ساخته شد و الگو برداری آن از بمب اوربان که توسط محاصره‌کنندگان عثمانی قسطنطنیه در سال ۱۴۵۳ به کارگیری شد، بوده است. در سال ۱۸۶۶، سلطان عبدالعزیز (امپراتور عثمانی) به مناسبت یک سفر دولتی، اسلحه دردانل را به عنوان هدیه به ملکه ویکتوریا (ملکه بریتانیا) داد.[۶] این توپ بخشی از مجموعه سلطنتی شد و در برج لندن برای بازدیدکنندگان نمایش داده شد و بعداً به پورتسموث و به استحکامات فورت نلسون همپشایر منتقل شد.[۷]

Basillica
توپ داردانل در فورتهمپشایر مشرف به پورتسموث
نوعBombard
تاریخچه خدمت
استفاده‌شده توسطOttoman Empire
جنگ‌هاFall of Constantinople
تاریخچه تولید
طراحMunir Ali[۱]
ویژگی‌ها
وزن۱۶٬۸۰۰ کیلوگرم (۳۷٬۰۰۰ پوند)[۲]
طول لوله۵۱۸ سانتیمتر (۲۰۴ اینچ)[۱]
قطر۱٬۰۵۴ میلیمتر (۴۱٫۵ اینچ)

عملکردslow match
سامانه تغذیهmuzzle loader

تاریخ ویرایش

اسلحه دردانل در سال ۱۴۶۴ توسط مونیر علی با وزن ۱۶٫۸ تن و طول ۵٫۱۸ متر (۱۷٫۰ فوت) به برنز ریخته شد و قادر به شلیک گلوله‌های سنگی تا قطر ۶۳ سانتی‌متر بود. محفظه پودر و بشکه از طریق مکانیزم پیچ به یکدیگر متصل می‌شدند و این امکان حمل و نقل راحت تر دستگاه را فراهم می‌کرد.

چنین توپهایی با ابعاد بسیار بزرگ از ابتدای قرن پانزدهم در جنگهای امپراتوری عثمانی[۸] و در محاصره اروپای غربی مورد استفاده قرار گرفته است.[۹] طبق گفته پل همر و گابور آگوستون، این فناوری می‌توانست از کشورهای اسلامی دیگر که قبلاً از توپ استفاده کرده بودند، شروع شده باشد.[۱۰]

در فتح قسطنطنیه در سال ۱۴۵۳ ، عثمانی‌ها تعداد زیادی توپ را به کار گرفتند. آنها در کارخانه‌های ریخته‌گری ساخته شدند که بنیانگذاران و تکنسین‌های توپ ترک، به ویژه ساروکا، علاوه بر حداقل یک بنیانگذار توپ خارجی، اوربان، را به کار گرفتند. بیشتر توپهای در عملیات محاصره، توسط مهندسان ترک ساخته شده بود، از جمله یک بمب‌انداز بزرگ توسط ساروکا، در حالی که یک توپ توسط اوربان ساخته شده است که او نیز در یک بمباران بزرگ سهیم بوده. اوربان قبل از به کارگیری در ارتش عثمانی، در براسو، پادشاهی مجارستان بود، فرض بر این است که قطعه منیر علی، رئوس مطالب بمب‌افکن‌های بزرگی را که در محاصره قسطنطنیه استفاده شده بود، را دنبال کرده است.[۱۱]

همراه با سایر توپهای عظیم، بیش از ۳۴۰ سال بعد، در سال ۱۸۰۷، هنگامی که یک نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا در داردانل ظاهر شد، و عملیات داردانل را آغاز کرد، اسلحه دردانل نیز در اترش عثمانی برای انجام وظیفه حضور داشت. نیروهای ترک آثار باستانی را با موتور و گلوله پر کردند و سپس آنها را به سمت کشتی‌های انگلیسی شلیک کردند. اسکادران انگلیس از این بمباران ۲۸ کشته متحمل شد.

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Schmidtchen (1977b), pp. 226–228
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ https://collections.royalarmouries.org/object/rac-object-6177.html
  3. "Gun - The Great Turkish Bombard Also referred to as the Dardanelles gun. Two large bronze pieces, the smaller powder chamber cast at one end with a screw thread to engage the female thread of the larger piece". Royal Armouries collections (به انگلیسی). Retrieved 2021-02-20.
  4. Ffoulkes (1930), pp. 217–227; Schmidtchen (1977b), pp. 226–228.
  5. Schmidtchen (1977b), p. 228.
  6. Schmidtchen (1977b), p. 226.
  7. "Geometry of War – Pg. 6" (PDF). Archived from the original (PDF) on 15 June 2011. Retrieved 7 September 2007.
  8. Ágoston, Gábor (2005). Guns for the Sultan: Military Power and the Weapons Industry in the Ottoman Empire. Cambridge University Press. pp. 64–6. ISBN 9780521843133.
  9. Schmidtchen (1977a), pp. 153–157.
  10. Paul E. J. Hammer (2007), Warfare in Early Modern Europe 1450–1660, page 297, Ashgate Publishing.
  11. Schmidtchen (1977b), p. 226.