حاکمیت دولت

دولت حاکم (به انگلیسی: Sovereign state) در حقوق بین‌الملل نوعی دولت می‌باشد که در یک سرزمین مشخص دارای حاکمیت داخلی و خارجی، حکومت مرکزی، جمعیت پایدار و همچنین مستقل از دیگر حاکمیت‌ها و قدرت‌ها باشد و بتواند با دیگر دولت‌ها رابطه برقرار کند.^[۱]^[۲] حاکمیت یک دولت می‌تواند در یک کشور باشد، یا اینکه مانند پادشاهی بریتانیا، متشکل از چندین کشور باشد. حاکمیت دولت صاحب عنوان قانونی برای دارای‌های آن کشور است. به‌طور معمول این دولت به عنوان دولتی شناخته می‌شود که به هیچ دولتی وابسته نیست، یا تحت کنترل هیچ قدرتی با دولت دیگری قرار ندارد.^[۳] البته به صورت انتزاعی، حاکمیت دولت می‌تواند بدون به رسمیت شناخته شدن توسط دیگر حاکمیت‌های دولت اعلام وجود کند ولی هنگام بستن قراردادها یا برقراری رابطه با دیگر کشورها ممکن است دچار مشکل شود.

تاریخچهویرایش

در اواخر قرن نوزدهم، تمامی ساکنان زمین در قسمت‌هایی مختلف با مرزهای مشخص که توسط کشورهای گوناگون تعیین شده بود پخش شده بودند. پیش از آن مناطقی از زمین یا خالی از سکنه بودند یا صاحبی نداشتند یا اینکه افراد کوچ‌نشین در آنجا ساکن بودند و خوب این افراد توانایی تشکیل یک کشور را نداشتند. با این حال، هنوز هم نقاطی زیادی از زمین قابل سکونت توسط انسان نیستند، برای نمونه جنگل‌های آمازن که در بیشتر مناطق آن کسی زندگی نمی‌کند یا اینکه در آن بومیان یا افرادی که هنوز با محیط خارج رابطه‌ای نداشتند زندگی می‌کنند. هم‌چنین کشورهایی هستند که هنوز کنترل دفاکتو (بالفعل) بر سرزمین خود را ندارند. نمونه آن سومالی می‌باشد.

در حال حاضر جامعهٔ جهانی از بیش از ۲۰۰ حاکمیت دولت، که بیشتر آن‌ها عضو سازمان ملل متحد می‌باشند، تشکیل شده‌است. این حاکمیت‌ها طبق نظریه‌های روابط بین‌الملل، سیستمی را ایجاد می‌کنند که در آن تصمیمات یک حاکمیت با در نظر گرفتن وضعیت دیگر حاکمیت‌ها اتخاذ می‌شود. از این رو، حاکمیت‌هایی که در یک سیستم بین‌المللی جای می‌گیرند، با بحران‌های داخلی و خارجی روبه‌رو می‌شوند. در دهه‌های اخیر تصوری در مورد جامعهٔ جهانی ایجاد شده‌است و بازمی‌گردد به دولت‌هایی که قوانین، پروسه یا سازمان‌هایی را برای پیش بردن روابط خود ایجاد کرده‌اند. بدین ترتیب پایه‌های اصلی برای قوانین بین‌المللی، دیپلماسی، رژیم‌های رسمی و سازمان‌های وابسته به آن‌ها به وجود آمد.

تعریف حاکمیتویرایش

حاکمیت (به انگلیسی Sovereignty) کلمه‌ای بوده‌است که از آن بسیار سوءاستفاده شده‌است.^[۴] تا قرن ۱۹، مفهوم نژادپرستانهٔ استاندارد تمدن برای تقسیم انسان‌ها به دو گروه متمدن و فاقد تمدن و جامعهٔ هدفمند استفاده می‌شد. در آن زمان، حاکمیت مستقل یا وجود نداشت یا اینکه در مکانی پایین‌تر نسبت با مردم و کشورهای متمدن قرار داشت.^[۵] لاسا اوپن‌هایم گفت: «مفهوم معنایی بحث برانگیزتر از حاکمیت تاکنون وجود نداشته‌است؛ و این امر مسلم است، که این مفهوم از زمان ورود به دانش سیاست تاکنون در همه جا با دید یکسان مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد.»^[۶] از نظر اووت قاضی دیوان عالی استرالیا «حاکمیت نه یک سؤال در مورد یک پدیده است، نه یک سؤال قانونی، در واقع سؤالی است که اصلاً مطرح نمی‌شود.»^[۷]

حاکمیت با تعریف اصول خودمختاری و ممنوعیت به کار بردن زور یا تهدید، همان‌طور که در قوانین جدرن بین‌المللی جوس کوگانز تأکید شده‌است، مفهوم جدیدی پیدا کرده‌است. منشور سازمان ملل متحد، اعلامیه‌ای دربارهٔ حقوق و وظایف کشورهای عضو و منشور سازمان‌های منطقه‌ای بین‌المللی این موضوع را بیان می‌کنند، که تمامی کشورها دارای حقوق برابر و مسئولیت‌هایی هستند، که به این اصل که آن‌ها به عنوان فرد در قوانین بین‌المللی تعریف شده‌اند، بازمی‌گردد.^[۸]^[۹] حق یک ملت برای تعیین وضعیت سیاسی و حاکمیت دائم با در نظر گرفتن مرزهای مشخص کشور به صورت گسترده مورد پذیرش است.^[۱۰]^[۱۱]^[۱۲]

تفاوت ملت و دولتویرایش

در متون گوناگون نام‌های کشور، ملت و دولت به صورت هم‌معنی استفاده می‌شوند، ولی این صحیح نیست و آن‌ها در بعضی اوقات دارای تفاوت‌هایی هستند.^{^{[نیازمند منبع]}}

ملت نشان‌گر مردمی است که دارای فرهنگ، مبدأ و تاریخ مشترک می‌باشند. با این حال، صفت ملی و بین‌المللی به صورت مکرر برای اشاره به مسائل مربوط به کشورهای مستقل، برای نمونهسرمایه ملی، قانون بین‌المللی استفاده می‌شود.
دولت اشاره به مجموعه از نهادها می‌باشد که حاکمیت بر یک سرزمین و ساکنان آن را بر عهده دارند.

به رسمیت شناختنویرایش

به رسمیت شناختن دولت (state) نشان‌دهنده تصمیم یک حاکمیت دولت(Sovereign state)، برای در نظر گرفتن یک سرزمین دیگر به عنوان حاکمیت دولت است.^[۱۳] به رسمیت شناختن می‌تواند به صورت ضمنی یا رسمی با تبعات گوناگون صورت گیرد. این موضوع ربطی به برقراری روابط دیپلماتیک ندارد.

هیچ تعریفی از حاکمیت مستقل میان تمامی اعضای جامعهٔ جهانی مورد قبول نیست. در عمل، دلایل این امر بیشتر سیاسی هستند تا قانونی.^[۱۴] ال.سی. گرین با استناد به رسمیت شناختن دولت‌های متولد نشده لهستانی و چک در جنگ جهانی اول، توضیح می‌دهد «به رسمیت شناختن استقلال یک موضوع اختیاری است، برای هر کشوری این امکان وجود دارد که سرزمینی را به عنوان حاکمیت دولت بشناسد و این موضوع هیچ ارتباطی با وجود دولت یا حکومت در آن سرزمین ندارد.»^[۱۵]

در قوانین بین‌المللی تئوری‌های متفاوتی از اینکه چه دولت‌هایی را می‌توان به عنوان حاکمیت دولت در نظر گرفت وجود دارد.^[۱۶]

پانویسویرایش

↑ نژندی منش, هیبت‌الله; حسینی آزاد, سیدعلی; احسن‌نژاد, مسعود (2012-11-21). "حاکمیت دولت‌ها و اسناد بین‌المللی حقوق بشر: تأثیر یا تأثـُّر". دوفصلنامهٔ بین‌المللی حقوق‌بشر. 7 (2): 27–50. ISSN 2423-6489.
↑ Shaw, Malcolm Natෟhan (2003). International law. Cambridge University Press. p. 178. Article 1 of the Montevideo Convention on Rights and Duties of States, 1933 lays down the most widely accepted formulation of the criteria of statehood in international law. It note that the state as an international person should possess the following qualifications: '(a) a permanent population; (b) a defined territory; (c) government; and (d) capacity to enter into relations with other states'
Jasentuliyana, Nandasiri, ed. (1995). Perspectives on international law. Kluwer Law International. p. 20. So far as States are concerned, the traditional definitions provided for in the Montevideo Convention remain generally accepted.
↑ Wheaton, Henry (1836). Elements of international law: with a sketch of the history of the science. Carey, Lea & Blanchard. p. 51. A sovereign state is generally defined to be any nation or people, whatever may be the form of its internal constitution, which governs itself independently of foreign powers.
"sovereign", The American Heritage Dictionary of the English Language (4th ed.), Houghton Mifflin Company, 2004, retrieved 21 February 2010, adj. 1. Self-governing; independent: a sovereign state.
"sovereign", The New Oxford American Dictionary (2nd ed.), Oxford: Oxford University Press, ISBN 0-19-517077-6, adjective … [attrib.] (of a nation or state) fully independent and determining its own affairs: a sovereign, democratic republic. {{citation}}: Unknown parameter |yeat= ignored (help)
↑ See "Sovereignty: organized hypocrisy, Stephen D. Krasner, Princeton University Press, 1999, ISBN 0-691-00711-X
↑ Ralph Wilde, ‘From trusteeship to self-determination and back again: the role of the Hague Regulations in the evolution of international trusteeship, and the framework of rights and duties of occupying powers,’ Fall, 2009, 31 Loy. L.A. Int'l & Comp. L. Rev. 85, page 94, [۱]
↑ 1 Lassa Oppenheim, International Law 66 (Sir Arnold D. McNair ed. , 4th ed. 1928) 1928)
↑ See Sovereignty in cases of Mandated Territories, in "International law and the protection of Namibia's territorial integrity", By S. Akweenda, Martinus Nijhoff Publishers, 1997, ISBN 90-411-0412-7, page 40
↑ "Draft Declaration on Rights and Duties of States" (PDF). UN Treaty Organization. 1949. Archived from the original (PDF) on 14 May 2011. Retrieved 21 November 2010.
↑ "Chapter IV Fundamental Rights and Duties of States". Charter of the Organization of American States. Secretariat of The Organization of American States. Retrieved 21 November 2010.
↑ "International Covenant on Civil and Political Rights". United Nations. Archived from the original on 5 July 2008. Retrieved 21 November 2010.
↑ Schwebel, Stephen M. , The Story of the U.N.'s Declaration on Permanent Sovereignty over Natural Resources, 49 A.B.A. J. 463 (1963)
↑ "General Assembly resolution 1803 (XVII) of 14 December 1962, "Permanent sovereignty over natural resources"". United Nations. Archived from the original on 18 February 2011. Retrieved 21 November 2010.
↑ "Recognition", Encyclopedia of American Foreign Policy.
↑ See B. Broms, "IV Recognition of States", pp 47-48 in International law: achievements and prospects , UNESCO Series, Mohammed Bedjaoui(ed), Martinus Nijhoff Publishers, 1991, ISBN 92-3-102716-6 [۲]
↑ See Israel Yearbook on Human Rights, 1989, Yoram Dinstein, Mala Tabory eds. , Martinus Nijhoff Publishers, 1990, ISBN 0-7923-0450-0, page 135-136 [۳]
↑ Thomas D. Grant, The recognition of states: law and practice in debate and evolution (Westport, Connecticut: Praeger, 1999), chapter 1.

منابعویرایش

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Sovereign state». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۱.

[1] نژندی منش, هیبت‌الله; حسینی آزاد, سیدعلی; احسن‌نژاد, مسعود (2012-11-21). "حاکمیت دولت‌ها و اسناد بین‌المللی حقوق بشر: تأثیر یا تأثـُّر". دوفصلنامهٔ بین‌المللی حقوق‌بشر. 7 (2): 27–50. ISSN 2423-6489.

[2] Shaw, Malcolm Natෟhan (2003). International law. Cambridge University Press. p. 178. Article 1 of the Montevideo Convention on Rights and Duties of States, 1933 lays down the most widely accepted formulation of the criteria of statehood in international law. It note that the state as an international person should possess the following qualifications: '(a) a permanent population; (b) a defined territory; (c) government; and (d) capacity to enter into relations with other states'
Jasentuliyana, Nandasiri, ed. (1995). Perspectives on international law. Kluwer Law International. p. 20. So far as States are concerned, the traditional definitions provided for in the Montevideo Convention remain generally accepted.

[3] Wheaton, Henry (1836). Elements of international law: with a sketch of the history of the science. Carey, Lea & Blanchard. p. 51. A sovereign state is generally defined to be any nation or people, whatever may be the form of its internal constitution, which governs itself independently of foreign powers.
"sovereign", The American Heritage Dictionary of the English Language (4th ed.), Houghton Mifflin Company, 2004, retrieved 21 February 2010, adj. 1. Self-governing; independent: a sovereign state.
"sovereign", The New Oxford American Dictionary (2nd ed.), Oxford: Oxford University Press, ISBN 0-19-517077-6, adjective … [attrib.] (of a nation or state) fully independent and determining its own affairs: a sovereign, democratic republic. {{citation}}: Unknown parameter |yeat= ignored (help)

[4] See "Sovereignty: organized hypocrisy, Stephen D. Krasner, Princeton University Press, 1999, ISBN 0-691-00711-X

[5] Ralph Wilde, ‘From trusteeship to self-determination and back again: the role of the Hague Regulations in the evolution of international trusteeship, and the framework of rights and duties of occupying powers,’ Fall, 2009, 31 Loy. L.A. Int'l & Comp. L. Rev. 85, page 94, [۱]

[6] 1 Lassa Oppenheim, International Law 66 (Sir Arnold D. McNair ed. , 4th ed. 1928) 1928)

[7] See Sovereignty in cases of Mandated Territories, in "International law and the protection of Namibia's territorial integrity", By S. Akweenda, Martinus Nijhoff Publishers, 1997, ISBN 90-411-0412-7, page 40

[8] "Draft Declaration on Rights and Duties of States" (PDF). UN Treaty Organization. 1949. Archived from the original (PDF) on 14 May 2011. Retrieved 21 November 2010.

[9] "Chapter IV Fundamental Rights and Duties of States". Charter of the Organization of American States. Secretariat of The Organization of American States. Retrieved 21 November 2010.

[10] "International Covenant on Civil and Political Rights". United Nations. Archived from the original on 5 July 2008. Retrieved 21 November 2010.

[11] Schwebel, Stephen M. , The Story of the U.N.'s Declaration on Permanent Sovereignty over Natural Resources, 49 A.B.A. J. 463 (1963)

[12] "General Assembly resolution 1803 (XVII) of 14 December 1962, "Permanent sovereignty over natural resources"". United Nations. Archived from the original on 18 February 2011. Retrieved 21 November 2010.

[13] "Recognition", Encyclopedia of American Foreign Policy.

[14] See B. Broms, "IV Recognition of States", pp 47-48 in International law: achievements and prospects , UNESCO Series, Mohammed Bedjaoui(ed), Martinus Nijhoff Publishers, 1991, ISBN 92-3-102716-6 [۲]

[15] See Israel Yearbook on Human Rights, 1989, Yoram Dinstein, Mala Tabory eds. , Martinus Nijhoff Publishers, 1990, ISBN 0-7923-0450-0, page 135-136 [۳]

[16] Thomas D. Grant, The recognition of states: law and practice in debate and evolution (Westport, Connecticut: Praeger, 1999), chapter 1.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]