حلال آپروتیک قطبی
حلال آپروتیک قطبی (انگلیسی: Polar aprotic solvent) حلالی است که فاقد پروتون اسیدی بوده و قطبی است. چنین حلال‌هایی فاقد گروه‌های هیدروکسیل و آمین هستند. برخلاف حلال‌های پروتیک، این حلال‌ها به عنوان دهنده پروتون در پیوند هیدروژنی عمل نمی‌کنند، اگرچه می‌توانند پذیرنده پروتون باشند. بسیاری از حلال‌ها، از جمله کلروکربن‌ها و هیدروکربن‌ها، به‌عنوان حلال آپروتیک طبقه‌بندی می‌شوند، اما حلال‌های آپروتیک قطبی به دلیل توانایی آنها در انحلال نمک‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.[۱][۲] روش‌هایی برای خالص‌سازی این حلال‌های رایج موجود است.[۳]
| حلال | فرمول شیمیایی | نقطه جوش | گذردهی نسبی | چگالی | ممان دوقطبی (D) | توضیحات |
|---|---|---|---|---|---|---|
| حلال‌های آپروتیک قطبی | ||||||
| استون | C3H6O | ۵۶٫۰۵ °C | ۲۱٫۸۳ | 0.7845 g/cm3 | ۲٫۹۱ | با اسیدها و بازهای قوی واکنش می‌دهد |
| استونیتریل | CH3CN | ۸۱٫۳–۸۲٫۱ °C | ۳۸٫۳ | ۰٫۷۷۶ g/cm3 | ۳٫۲۰ | با اسیدها و بازهای قوی واکنش می‌دهد |
| دی‌کلرومتان | CH2Cl2 | ۳۹٫۶ °C | ۹٫۰۸ | 1.3266 g/cm3 | ۱٫۶ | نقطه جوش کم |
| دی‌متیل فرم‌آمید | (CH3)2NCHO | ۱۵۳ °C | ۳۶٫۷ | ۰٫۹۵ g/cm3 | ۳٫۸۶ | با بازهای قوی واکنش نشان می‌دهد |
| دی‌متیل‌پروپیلن‌اوره | (CH3)2C4H6N2O | ۲۴۶٫۵ °C | ۳۶٫۱۲ | ۱٫۰۶۴ g/cm3 | ۴٫۲۳ | نقطه جوش بالا |
| دی‌متیل سولفوکسید | (CH3)2SO | ۱۸۹ °C | ۴۶٫۷ | ۱٫۱ g/cm3 | ۳٫۹۶ | با بازهای قوی واکنش نشان می‌دهد، خالص سازی آن دشوار است |
| اتیل استات | C4H8O2 | ۷۷٫۱۱°C | ۶٫۰۲ | ۰٫۹۰۲ g/cm3 | ۱٫۸۸ | با بازهای قوی واکنش نشان می‌دهد |
| هگزامتیل‌فسفرآمید | [(CH3)2N]3PO | ۲۳۲٫۵ °C | ۲۹٫۶ | ۱٫۰۳ g/cm3 | ۵٫۳۸ | نقطه جوش بالا، سمیت بالا |
| پیریدین | C5H5N | ۱۱۵ °C | ۱۳٫۳ | ۰٫۹۸۲ g/cm3 | ۲٫۲۲ | با اسیدهای پروتیک و لوئیس واکنش می‌دهد |
| سولفولان | C4H8SO2 | ۲۸۶ °C | ? | ۱٫۲۷ g/cm3 | ۴٫۸ | نقطه جوش بالا |
| تتراهیدروفوران | C4H8O | ۶۶ °C | ۷٫۶ | ۰٫۸۸۷ g/cm3 | ۱٫۷۵ | در حضور اسیدهای پروتیک قوی و اسیدهای لوئیس پلیمریزه می‌شود |
منابع
ویرایش- ↑ Stoye, Dieter (2005), "Solvents", Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley-VCH, doi:10.1002/14356007.a24_437
- ↑ John R. Rumble (ed.). "Laboratory Solvent Solvents and Other Liquid Reagents". CRC Handbook of Chemistry and Physics, 102nd Edition (Internet Version 2021). Boca Raton, FL, USA: CRC Press/Taylor & Francis.
- ↑ W. L. F. Armarego (2017). Purification of Laboratory Chemicals, 8th Edition. Elsevier. ISBN 978-0-12-805456-7.
پیوند به بیرون
ویرایش
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ حلال آپروتیک قطبی موجود است.