خمسه

یک صفحهٔ ابهام‌زدایی ویکی‌مدیا

خمسه به معنی پنج‌تایی یا پنج‌گانه می‌تواند به موارد زیر اشاره کند:

افراد ویرایش

نام‌ها ویرایش

مفاهیم ویرایش

  • خمسه متحیره یا پنجه سرگردان، یعنی پنج سیارهٔ تیر ، ناهید ، بهرام (مریخ)، مشتری (هرمز) و کیوان (زُحل)
  • صنایع خمسه یا صنعت‌های پنج‌گانه در منطق به صنعت‌های برهان ، جدل ، خطابه ، شعر ، و مغالطه گفته می‌شود.
  • اندرگاه یا خمسه مسترقه

در ادبیات ویرایش

خمسه عنوان عمومی آثار پنج قسمتی از گوینده یا نویسنده‌ای واحد است که معمولاً به پنج منظومه یا مثنوی گفته می‌شود. مشهورترین آنها خمسه نظامی است. در تاریخ ادبیات فارسی عده‌ای از شاعران خمسه‌سرایی کرده یا قصد سرودن خمسه داشته‌اند، از آن جمله: حسینی قزوینی، هاتفی جامی، (خمسهٔ ناتمام)، اشرف مراغی، روح الامین اصفهانی، میرمحمد اسماعیل ابجدی، امیرخسرو دهلوی و عبدی بیک نویدی.