خوزه موخیکا

خوزه آلبرتو موخیکا کوردانو (به اسپانیایی: José Alberto Mujica Cordano) (۲۰ مهٔ ۱۹۳۵ – ۱۳ مهٔ ۲۰۲۵) عضو سابق جنبش ملی آزادسازی توپاماروها بود که در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۰۹ اروگوئه به پیروزی دست یافت. موخیکا در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به‌عنوان یک شبه‌نظامی در انقلاب مسلحانه علیه دولت راست‌گرای وقت شرکت کرد. او دوازده سال در زندان به سر بردو در سال ۱۹۸۵ مورد عفو قرار گرفت. موخیکا پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۹ به‌عنوان نماینده کنگره، سناتور و وزیر کشاورزی فعالیت کرد. موخیکا پس از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۹ گفته است که از لولا داسیلوا رئیس‌جمهور برزیل کپی‌برداری خواهد کرد و نظر منتقدانش مبنی بر اینکه او قصد ایجاد ائتلافی با کشورهای چپ‌گرای منطقه همچون ونزوئلا را دارد، رد کرد. او در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ عضو سازمان چریکی توپامارو بود. این سازمان یک گروه چپ‌گرای مسلح، و ملهم از انقلاب کوبا بود.

خوزه موخیکا
موخیکا در ۲۰۲۳
۴۰اُمین رئیس‌جمهور اروگوئه
دوره مسئولیت ۱ مارس ۲۰۱۰ – ۱ مارس ۲۰۱۵
معاون رئیس‌جمهور	Danilo Astori
پس از	تاباره باسکس
پیش از	تاباره باسکس
اطلاعات شخصی
زاده	خوزه البرتو موخیکا کوردانو ۲۰ مهٔ ۱۹۳۵ مونته‌ویدئو
درگذشته	۱۳ مهٔ ۲۰۲۵ (۸۹ سال) مونته‌ویدئو
ملیت	اروگوئه‌ای
حزب سیاسی	جبههٔ گسترده
همسر(ان)	لوسیا توپولانسکی
پیشه	کشاورز، سیاستمدار
امضا

سبک زندگی همراه با صرفه‌جویی موخیکا، و اینکه او حدود ۹۰ درصد حقوق ماهیانه‌اش (معادل ۱۲ هزار دلار) را صرف امور خیریه می‌کرد، باعث شد لقب فقیرترین رئیس‌جمهوری جهان به او داده شود.

خوزه موخیکا در ۱۳ مهٔ ۲۰۲۵، در ۸۹ سالگی (یک هفته پیش از زادروزش) بر اثر سرطان مری درگذشت.

اوایل زندگی

خوزه آلبرتو موخیکا کوردانو در ۲۰ مه ۱۹۳۵ در محله پاسو دلا آرنای مونته ویدئو از دمتریو موخیکا ترا و لوسی کوردانو گیورلو متولد شد. دمتریو از نوادگان یک خانواده اسپانیایی باسک بود که در سال ۱۸۴۲ به اروگوئه رسیدند. موخیکا از طریق مادربزرگ پدری‌اش، خویشاوند دور چندین سیاستمدار برجسته اروگوئه‌ای از جمله گابریل ترا است که بین سال‌های ۱۹۳۱ و ۱۹۳۸ به عنوان بیست و ششمین رئیس‌جمهور کشور خدمت کرد. والدین دمتریو چندین ملک کشاورزی داشتند که به عنوان زمین تمرین سربازان برای مبارزه با قیام‌های به رهبری آپاریچیو ساراوا استفاده می‌شد. دمتریو که یک کشاورز بود، اندکی قبل از مرگش در سال ۱۹۴۰، زمانی که خوزه پنج ساله بود، ورشکست شد. لوسی در کارملو از مهاجران فقیر ایتالیایی اهل لیگوریا، با اصالتی در شهرداری فاواله دی مالوارو در استان سابق جنوا به دنیا آمد. پس از تولد، والدینش دو هکتار زمین در کولونیا استرلا، شهر کوچکی در بخش کولونیا، برای کشت تاکستان خریداری کردند. پدرش عضو فعال حزب ملی و پیرو هرریسم بود و چندین بار به عنوان عضو شورای شهر کولونیا انتخاب شد و با لوئیس آلبرتو د هررا آشنایی نزدیک پیدا کرد.

موخیکا پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه، برای تحصیلات کارشناسی در مؤسسه آلفردو واسکز آسودو ثبت نام کرد، اما آن را به پایان نرساند. بین سنین ۱۳ تا ۱۷ سالگی، موخیکا برای چندین باشگاه در دسته‌های مختلف دوچرخه‌سواری کرد.

دایی مادری موخیکا، آنخل کوردانو، نیز عضو حزب ملی بود و تأثیر بسزایی در شکل‌گیری سیاسی موخیکا داشت. در سال ۱۹۵۶، موخیکا از طریق مادرش، که یک مبارز در همان بخش بود، با سیاستمدار انریکه اِرو آشنا شد. از آن زمان به بعد، موخیکا به‌طور فعال از حزب ملی حمایت کرد و در نهایت دبیرکل آن شد.

حزب ملی در انتخابات عمومی ۱۹۵۸ اکثر کرسی‌های سنا را به دست آورد، که در آن اِرو به عنوان وزیر کار منصوب شد و از سال ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۰ خدمت کرد و موخیکا او را همراهی می‌کرد، اگرچه به عنوان یک مقام رسمی در وزارتخانه منصوب نشد. در سال ۱۹۶۲، اِرو و موخیکا هر دو حزب ملی را ترک کردند تا حزب چپ‌گرای اتحاد مردمی را با همکاری حزب سوسیالیست ایجاد کنند. در انتخابات ۱۹۶۲، آنها امیلیو فروگونی را به عنوان نامزد خود برای ریاست جمهوری معرفی کردند، اما با کسب تنها ۲٫۳ درصد از کل آرا، قاطعانه شکست خوردند.

سبک زندگی

خوزه موخیکا در یک مزرعه قدیمی متعلق به همسرش که در کنار جاده خرابه‌ای بیرون از مونته‌ویدئو (پایتخت کشور) واقع‌شده، زندگی می‌کرد و تقریباً تمام دستمزدش را به دیگران می‌بخشد. لباس‌های شسته شده بیرون از خانه آویزان شده‌اند. آب از چاهی که در حیاط است و روی آن را علف‌های هرز گرفته، تأمین می‌شود. تنها محافظان رئیس‌جمهوری دو مأمور پلیس و یک سگ سه پا بنام مانوئلا هستند.

دارایی

موخیکا در سال ۲۰۱۰ میزان ثروتش را اعلام کرد، مقدار آن ۱۸۰۰ دلار بود، که آنهم به یک فولکس‌واگن بیتل مدل ۱۹۸۷ مربوط می‌شد. او نیمی از دارایی‌های همسرش (شامل زمین، تراکتور و خانه) را هم در فهرست دارایی‌هایش قرار داد و به این ترتیب ثروت اعلام شده‌اش به ۲۱۵ هزار دلار رسید. ثروت او فقط دو سوم ثروت معاونش، دانیلو آستوری، و یک‌سوم ثروت سلفش، تاباره واسکز بود.

محبوبیت

برای نخستین بار از زمان انتخاب موخیکا در سال ۲۰۰۹، محبوبیت او به کمتر از ۵۰ درصد رسید و کارشناسان علت آن را موارد زیر می‌دانند:

1. مخالفان دولت اروگوئه می‌گویند رشد اقتصادی کشور باعث بهبود خدمات عمومی در بخش‌های بهداشت و آموزش نشده است.
2. کنگرهٔ اروگوئه در سال ۲۰۱۲ طرحی را به تصویب رسانده که به زنان اجازه می‌دهد که تا هفتهٔ دوازدهم بارداری سقط جنین کنند. موخیکا، برخلاف اسلافش، این مصوبه را وتو نکرد.
3. او از طرح قانونی شدن مصرف ماری‌جوانا حمایت کرد.

منابع

• وایر دیویس (۱۶ اسفند ۱۳۹۳). «اروگوئه با رئیس‌جمهور 'فقیرش' وداع کرد». بی‌بی‌سی ‮فارسی‬. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۰۵-۱۴.