درمنه (سرده)

دِرمَنه‌، یوشان، ترخ (نام علمی: Artemisia) سرده ای از گیاهان شامل ۲۰۰ تا ۴۰۰ گونه گیاه از تیره کاسنیان هستند.

Artemisia
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاه
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده):	آستریدها
راسته:	میناسانان
تیره:	کاسنیان
زیرخانواده:	کاسنی‌واریان
سرده:	Artemisia کارل لینه
گونه نماد
برنجاسف L.
مترادف
Absinthium Mill. Chamartemisia Rydb. Oligosporus Cass. Artemisiastrum Rydb. Artanacetum (Rzazade) Rzazade Abrotanum Mill. Draconia Heist. ex Fabr. Artemisia subg. Seriphidium Less. Hydrophytum Eschw. Seriphidium (Besser ex Less.) Fourr. Dracunculus Ruppr. ex Ledeb. 1845, illegitimate homonym, not Dracunculus Mill. 1754 (گل‌شیپوریان)

مشخصات ظاهری

درمنه، گیاهی است بوته‌ای و خودرو از خانوادهٔ کاسنی‌ها که دارای برگ و گل معطر و خاصیت دارویی است. شکل بوته‌ای و اعضای چوبی که قاعدهٔ ساقه‌های آن‌ها سخت و چوبی، محصور در برگ‌های کوچک پوشیده از کرک سفید می‌باشد. بلندی آن از یک وجب تا یک و نیم متر در گونه‌های مختلف متفاوت است؛ بعضی گونه‌ها روی زمین گستره و بعضی افراشته‌اند. معمولاً گل‌های آن خوشبو و طعم آن تلخ می‌باشد. این گیاه هم در نواحی کوهستانی و هم در صحرا می‌روید.

خواص درمانی درمنه

سه تا چهار گرم گرد غنچه‌های ناشکفتهٔ آن را با عسل یا مربا یا شیر مخلوط کنید و صبح ناشتا بخورید یا ۱۰ گرم از گرد آن را در پانصد گرم آب جوش دم کنید و آب آن را صاف کرده سه قسمت کنید و صبح، ظهر و شب بنوشید. برای دفع کرم‌های دراز روده خیلی مؤثر است. دوازده گرم از آن را دم کنید و آبش را بنوشید و هم به موضع بمالید. جهت درمان گزیدگی عقرب و رتیل مفید است. با شاخه‌های آن هر روز دندانها را خلال کنید. برای تقویت لثه‌ها و دندان‌ها تا حدودی اثر مفید دارد. ضماد خاکستر آن با روغن زیتون یا روغن زنبق برای جلوگیری از ریختن مو و تسریع در رشد مو مؤثر است.

عوارض درمنه

مضر معده و عصب می‌باشد و سردرد می‌آورد و مصلح آن ترمس – مستکی است.

نگارخانه

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

بخشی از گونه‌ها

• برنجاسف جنوبی L. – برنجاسف کوهی
• افسنتین – درمنه
• Artemisia adamsii Besser
• درمنه آفریقای جنوبی – African Wormwood, African Sagebrush
• برنجاسف آلاسکایی Rydb. – Alaska Wormwood
• Artemisia alba
• Artemisia alcockii Pamp.
• برنجاسف الوشن Hultén – Aleutian Wormwood
• Artemisia amoena Poljakov
• گندواش (گندواش)

درمنه آمریکایی (برنجاسف کالیفرنیایی) leaves

خاراگوش رومی (Artemisia pontica)

• Artemisia araxina Takht.
• برنجاسف درختی - Tree Wormwood
• علف جگن کوچک Nutt. – برنجاسف کوچک، Low Sagebrush, Black Sage
• Artemisia arctica Less. – برنجاسف شمالی
• Artemisia arctisibirica Korobkov
• علف جگن ساحلی DC.
• Artemisia arenicola Krasch. ex Poljakov
• برنجاسف درختی (Madeira wormwood ?)
• درمنه چینی H.Lév. & Vaniot
• Artemisia argyrophylla Ledeb.
• برنجاسف دوساله Lam.
• Artemisia aschurbajewii C.G.Aro
• برنجاسف دوساله Less. – Oahu Wormwood
• Artemisia austriaca Jacq.
• Artemisia avarica Minat.
• Artemisia badhysi Krasch. & Lincz. ex Poljakov
• Artemisia balchanorum Krasch.
• Artemisia baldshuanica Krasch. & Zaprjag.
• Artemisia bargusinensis Spreng.
• Artemisia bejdemaniae Leonova
• برنجاسف دوساله Willd. – Biennial Sagewort, Biennial Wormwood
• علف جگن بیگلو Gray – Bigelow Sage, Bigelow Sagebrush

Artemisia pycnocephala (Beach Sagewort) flowers

درمنه (Artemisia absinthium)

درمنه سانتونیکا (Levant Wormseed)

• برنجاسف شمالی Pall.
• Artemisia borotalensis Poljakov
• علف جگن ساحلی Lundstr. ex Kindb.
• Artemisia caespitosa Ledeb.
• درمنه آمریکایی Less. – Coastal Sagebrush, California Sagebrush
• Artemisia camelorum Krasch.
• علف جگن ساحلی L. – Field Wormwood
• علف جگن سیمین Pursh – Silver Sagebrush
• علف جگن ساحلی – Canada Wormwood
• Artemisia capillaris Thunb.
• درمنه کاروثی Wood ex Carruth. – Carruth Sagewort, Carruth's Sagebrush
• Artemisia caucasica Willd.
• درمنه چامائملیفولیا Vill.
• درمنه سانتونیکا O. Berg & C. F. Schmidt – Santonica, Levant Wormseed
• Artemisia ciniformis Krasch. & Popov ex Poljakov
• برنجاسف (???)
• Artemisia commutata Besser
• Artemisia compacta Fisch. ex DC.
• Artemisia cuspidata Krasch.
• Artemisia czukavinae Filatova
• Artemisia daghestanica Krasch. & Poretzky
• Artemisia demissa Krasch.
• Artemisia depauperata Krasch.
• Artemisia deserti Krasch.
• Artemisia desertorum Spreng.
• Artemisia diffusa Krasch. ex Poljakov
• Artemisia dimoana Popov
• Artemisia dolosa Krasch.
• گیاه رؤیایی (برنجاسف) Bess. – Douglas' Mugwort, Douglas' Sagewort
• ترخون
• Artemisia dubia Wall.
• Artemisia dubjanskyana Krasch. ex Poljakov
• Artemisia dumosa Poljakov
• Artemisia elongata Filatova & Ladygina
• Artemisia eremophila Krasch. & Butkov ex Poljakov
• Artemisia eriantha Ten.
• Artemisia feddei H.Lév. & Vaniot
• Artemisia fedtschenkoana Krasch.
• Artemisia ferganensis Krasch. ex Poljakov
• علف جگن ماسه‌ای Torr. – Sand Sagebrush, Sand Sagebush, Silvery Wormwood
• Artemisia flava Jurtzev
• Artemisia franserioides Greene – Ragweed Sagebrush
• Artemisia freyniana (Pamp.) Krasch.
• علف جگن دشتی Willd. – Fringed Sagebrush, Fringed Sagewort, Prairie Sagewort

یوشان (Artemisia alba)

برنجاسف جنوبی (برنجاسف کوهی)

• Artemisia fulvella Filatova & Ladygina
• Artemisia furcata Bieb. – Forked Wormwood
• Artemisia galinae Ikonn.
• Artemisia glabella Kar. & Kir.
• درمنه ایتالیایی – Glacier Wormwood, Alpine Mugwort
• Artemisia glanduligera Krasch. ex Poljakov
• ترخون Pall. ex Willd.
• Artemisia glaucina Krasch. ex Poljakov
• Artemisia globosa Krasch.
• Artemisia globularia Cham. ex Bess. – Purple Wormwood
• Artemisia glomerata Ledeb. – Cudweed Sagewort, Pacific Alpine Wormwood
• Artemisia gmelinii Webb ex Stechmann – Gmelin's Wormwood
• برنجاسف خاکستری Nutt.
• Artemisia gorjaevii Poljakov
• Artemisia gracilescens Krasch. & Iljin
• Artemisia gurganica (Krasch.) Filatova
• Artemisia gypsacea Krasch. , Popov & Lincz. ex Poljakov
• Artemisia halodendron Turcz. ex Besser
• Artemisia halophila Krasch.
• Artemisia heptapotamica Poljakov
• Artemisia hippolyti Butkov
• Artemisia hololeuca M.Bieb. ex Besser
• Artemisia hulteniana Vorosch.
• Artemisia incana (L.) Druce
• Artemisia insulana Krasch.
• Artemisia insularis Kitam.
• Artemisia integrifolia L.
• Artemisia issykkulensis Poljakov
• Artemisia jacutica Drobow
• Artemisia japonica Thunb.
• Artemisia juncea Kar. & Kir.
• Artemisia karatavica Krasch. & Abolin ex Poljakov
• Artemisia karavajevii Leonova
• Artemisia kaschgarica Krasch.
• Artemisia kauaiensis (Skottsberg) Skottsberg – Kauai Wormwood
• Artemisia keiskeana Miq.
• Artemisia kelleri Krasch.
• Artemisia kemrudica Krasch.
• Artemisia knorringiana Krasch.
• Artemisia kochiiformis Krasch. & Lincz. ex Poljakov
• Artemisia koidzumii Nakai
• Artemisia kopetdaghensis Krasch. ex Poljakov
• Artemisia korovinii Poljakov
• Artemisia korshinskyi Krasch. ex Poljakov
• Artemisia krushiana Bess. – Krush's Wormwood
• افسنتین Boiss. & Buhse
• Artemisia kuschakewiczii C.G.A.Winkl.
• Artemisia laciniata Willd. – Siberian Wormwood
• Artemisia laciniatiformis Kom.
• Artimisia lactiflora
• Artemisia lagocephala (Besser) DC.
• Artemisia lagopus Fisch. ex Besser
• Artemisia latifolia Ledeb.
• Artemisia ledebouriana Besser
• Artemisia lehmanniana Bunge
• Artemisia leontopodioides Fisch. ex Besser
• Artemisia lessingiana Besser
• Artemisia leucodes Schrenk
• Artemisia leucophylla (Turcz. ex Besser) Pamp.
• Artemisia leucotricha Krasch. ex Ladygina
• برنجاسف خاکستری Bess. – Columbia River Wormwood
• Artemisia lipskyi Poljakov
• Artemisia littoricola Kitam.
• Artemisia longifolia Nutt. – Longleaf Sagebrush, Longleaf Wormwood
• برنجاسف خاکستری Nutt. – Gray Sagewort, Prairie Sage, White Sagebrush
• Artemisia macilenta (Maxim.) Krasch.
• Artemisia macrantha Ledeb.
• Artemisia macrobotrys Ledeb. – Yukon Wormwood
• Artemisia macrocephala Jacq. ex Besser
• Artemisia macrorhiza Turcz.
• Artemisia maracandica Bunge
• برنجاسف پیرزن L. – برنجاسف کوهی
• علف جگن ساحلی Spreng.
• Artemisia martjanovii Krasch. ex Poljakov
• Artemisia mauiensis (Gray) Skottsberg – Maui Wormwood
• Artemisia maximovicziana Krasch. ex Poljakov
• Artemisia medioxima Krasch. ex Poljakov
• Artemisia messerschmidtiana Besser
• برنجاسف لیمویی Bess. – برنجاسف میشو، خاراگوش میشو
• Artemisia mogoltavica Poljakov
• Artemisia mongolica (Besser) Fisch. ex Nakai
• Artemisia mongolorum Krasch.
• Artemisia montana (Nakai) Pamp.
• Artemisia mucronulata Poljakov
• Artemisia multisecta Leonova
• Artemisia namanganica Poljakov
• Artemisia nesiotica Raven – Island Sagebrush
• Artemisia nigricans Filatova & Ladygina
• Artemisia norvegica Fries – Norwegian Mugwort
• Artemisia nova A. Nels. – Black Sagebrush
• Artemisia obscura Pamp.
• Artemisia obtusiloba Ledeb.
• Artemisia oelandica (Besser) Krasch.
• Artemisia olchonensis Leonova
• Artemisia oliveriana J.Gay ex Besser
• برنجاسف Pamp.
• Artemisia packardiae J. Grimes & Ertter – Packard's Wormwood, Succor Creek Sagebrush
• Artemisia pallasiana Fisch. ex Besser
• درمنه سان‌دیگو Gray – San Diego Sagewort
• Artemisia palustris L.
• Artemisia pannosa Krasch.
• Artemisia papposa Blake & Cronq. – Owyhee Sage, Owyhee Sagebrush
• Artemisia parryi Gray – خاراگوش پَری
• Artemisia pattersonii Gray – خاراگوش پَترسون
• Artemisia pectinata Pall.
• Artemisia pedatifida Nutt. – برنجاسف پای پرنده
• Artemisia pedemontana Balb.
• درمنه ایرانی Boiss.
• Artemisia pewzowii C.G.A.Winkl.
• Artemisia phaeolepis Krasch.
• Artemisia polysticha Poljakov
• Artemisia pontica L. – خاراگوش رومی
• Artemisia porrecta Krasch. ex Poljakov
• Artemisia porteri Cronq. – خاراگوش پاتر
• Artemisia prasina Krasch. ex Poljak.
• برنجاسف جنوبی Krasch.
• Artemisia prolixa Krasch. ex Poljak.
• Artemisia punctigera Krasch. ex Poljakov
• برنجاسف خاکستری Besser
• Artemisia pycnocephala (Less.) DC. – خاراگوش کرانه
• Artemisia pycnorhiza Ledeb.
• Artemisia pygmaea Gray – برنجاسف کوتوله
• Artemisia quinqueloba Trautv.
• Artemisia remotiloba Krasch. ex Poljakov
• Artemisia rhodantha Rupr.
• برنجاسف ریجیدا (Nutt.) Gray – برنجاسف گَرها
• Artemisia rothrockii Gray – برنجاسف تیمبرلین
• Artemisia rubripes Nakai
• علف جگن ساحلی L. – خاراگوش صخره، بومادران کوهی
• Artemisia rutifolia Stephan ex Spreng.
• Artemisia saissanica (Krasch.) Filatova
• Artemisia saitoana Kitam.
• Artemisia salsoloides Willd.
• Artemisia samoiedorum Pamp.
• Artemisia santolina Schrenk
• Artemisia santolinifolia Turcz. ex Besser
• Artemisia santonica L.
• Artemisia saposhnikovii Krasch. ex Poljak.
• Artemisia schischkinii Krasch.
• Artemisia schmidtiana – Satiny Wormwood
• Artemisia schrenkiana Ledeb.
• Artemisia scoparia Waldst. & Kit. – خاراگوش سرخ‌ساقه
• Artemisia scopiformis Ledeb.
• Artemisia scopulorum Gray – Alpine Sagebrush, Dwarf Sagebrush
• Artemisia scotina Nevski
• Artemisia senjavinensis Bess. – خاراگوش قطبی
• برنجاسف Turcz. ex Besser
• Artemisia semiarida (Krasch. & Lavrenko) Filatova
• Artemisia senjavinensis Besser
• Artemisia sericea Weber ex Stechm.
• Artemisia serotina Bunge
• Artemisia serrata Nutt. – خاراگوش اره‌ای
• Artemisia spinescens (syn. Picrothamnus desertorum) – Bud Brush, Bud Sage
• Artemisia sieversiana Willd.
• Artemisia skorniakowii C.G.A.Winkl.
• Artemisia sogdiana Bunge
• Artemisia songarica Schrenk
• Artemisia spicigera K.Koch
• Artemisia splendens Willd.
• Artemisia stelleriana Bess. – Hoary Mugwort
• Artemisia stenocephala Krasch. ex Poljak.
• Artemisia stenophylla Kitam.
• Artemisia stolonifera (Maxim.) Kom.
• Artemisia subarctica Krasch.
• Artemisia subchrysolepis Filatova
• Artemisia sublessingiana Krasch. ex Poljakov
• Artemisia subsalsa Filatova
• Artemisia subviscosa Turcz. ex Besser
• Artemisia succulenta Ledeb.
• Artemisia suksdorfii خاراگوش ساحلی
• Artemisia sylvatica Maxim.
• Artemisia szowitziana (Besser) Grossh.
• Artemisia tanacetifolia L.
• Artemisia taurica Willd.
• Artemisia tenuisecta Nevski
• Artemisia terrae-albae Krasch.
• Artemisia tianschanica Krasch. ex Poljak.
• Artemisia tilesii Ledeb. – Tilesius' Wormwood
• Artemisia tomentella Trautv.
• Artemisia tournefortiana Rchb.
• Artemisia transbaicalensis Leonova
• Artemisia transiliensis Poljakov
• Artemisia trautvetteriana Besser
• Artemisia tridentata Nutt. – Big Sagebrush, Blue Sage, Black Sage, Basin Sagebrush
• Artemisia triniana Besser
• Artemisia tripartita Rydb. – Threetip Sagebrush
• Artemisia turanica Krasch.
• Artemisia turcomanica Gand.
• Artemisia umbelliformis Lam. – Alps Wormwood
• Artemisia unalaskensis Rydb.
• Artemisia vachanica Krasch. ex Poljak.
• Artemisia valida Krasch. ex Poljak.
• Artemisia verlotiorum Lamotte – افسنتین چینی
• اکلیپتا پرستراتا Willd.
• برنجاسف L. – برنجاسف

منابع

• گونیلی، ابوالحسن: فرهنگ اصطلاحات کشاورزی، انتشارات پیام، تهران ۱۳۵۲ خورشیدی، ص۷۸.
• ویکی‌پدیای انگلیسی، نسخه ۲۷ سپتامبر ۲۰۰۶.