لُرِتا هایراپتیان تبریزی (ارمنی: Լորետա Հայրապետեան) با نام هنری لرتا (زاده ۱۲۹۰ خورشیدی – درگذشته ۷ فروردین ۱۳۷۷) هنرپیشه ارمنی‌تبار اهل ایران در تئاتر، سینما و تلویزیون بود.
لرتا پس از گرفتن مدرک از مدرسهٔ روس‌ها، در تهران لرتا فعالیت تئاتری‌اش را به‌طور حرفه‌ای دنبال کرد وی از هشت سالگی به روی صحنه رفت و تا آغاز انقلاب اسلامی در ایران به کار هنرپیشگی و کارگردانی پرداخت. او یکی از نخستین زنانی بود که در عرصهٔ هنرهای صحنه‌ای ایران به فعالیت پرداخت. وی در کلوپ موزیکال، کمدی اخوان، کمدی ایران، جامعه باربد، گروه نکیسا، کانون ایران جوان، کانون صنعتی، و مجمع تئاترال تهران همراه با چهره‌های برجستهٔ تئاتر همکاری کرد. در سال ۱۳۳۲ و پس از خروج پنهانی همسرش از زندان و کشور، لرتا نیز از طریق فرانسه برای پیوستن به او به شوروی رفت. در این دوران او در استودیوی تئاتر هنری مسکو تحصیل کرد و در رشتهٔ تئاتر از دانشگاه مسکو فارغ‌التحصیل شد. با اعلام ممنوع‌الورود بودن همسرش، لرتا به ایران بازگشت و همراه با همکاران قدیمی خود، تئاتر کسری را تشکیل داد و در اولین گام نمایش گناهکاران بی‌گناه را به صحنه برد. وی بین سال‌های ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۳در هفت فیلم سینمایی هم بازی کرد که آخرین آن اسرار گنج دره جنی ساخته ابراهیم گلستان بود. همچنین لرتا در مجموعه تلویزیونی خسرو میرزای دوم که در سال ۱۳۵۶ از تلویزیون ایران پخش شد، ایفای نقش کرد. لرتا سال‌های پایانی عمر خود را در وین سپری کرد.
ایرن زازیانس (ارمنی: Իրեն Զազյանց; با نام هنری ایرن زادهٔ ۲۰ مرداد ۱۳۰۶ – درگذشته ۷ مرداد ۱۳۹۱) هنرپیشهٔ ایرانی ارمنی‌تبار تئاتر، سینما و تلویزیون بود.
ایرن بازیگری را از تئاتر فردوسی آغاز کرد. در سال ۱۳۲۹، به دعوت نوشین و لرتا، ایرن به جمع بازیگران تئاتر سعدی در برنامه افتتاحیه این تئاتر پیوست و در نمایش‌های شنل قرمز، بادبزن خانم ویندرمیر و چراغ گاز بازی کرد. وی سپس به سینمای ایران راه یافت و تا زمان انقلاب در حدود ۳۰ فیلم سینمایی بازی کرد که از بین آن‌ها می‌توان به فیلم‌هایی همچون چشم به راه، قاصد بهشت، چشمه آب حیات و مروارید سیاه، محلل، بلوچ، برهنه تا ظهر با سرعت و خروس اشاره کرد. وی با کارگردانانی چون خسرو هریتاش، ساموئل خاچیکیان، اسماعیل کوشان، مسعود کیمیایی، امیر نادری و شاپور قریب کار کرد. او در سریال‌هایی چون «سلطان صاحبقران» و «هزاردستان» هر دو ساخته علی حاتمی هم نقش‌آفرینی کرد. ایرن پس از انقلاب در سال‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۶۱ در دو فیلم «خط قرمز» کیمیایی و «جایزه» علیرضا داودنژاد بازی کرد. آخرین تصویر ایرن در فیلم «شیرین» (عباس کیارستمی، ۱۳۸۷) بر پرده نشست. بسیاری از ایرانیان بازیگری او در سریال تلویزیونی سلطان صاحبقران و تخت ابونصر را به خاطر دارند. وی پس از انقلاب ۱۳۵۷ از ادامه فعالیت‌های هنری خود بازماند و اجازه نیافت که بر پرده سینما دوباره ظاهر شود. این هنرمند که سابقه نقش آفرینی در ۲۶ فیلم سینمایی، چهار سریال تلویزیونی و چندین تئاتر را در کارنامه خود داشت، پس از ناامید شدن از بازگشت به بازیگری، در دوره‌های آموزشی زیبایی و پوست شرکت کرد و این کار را برای امرار معاش در پیش گرفت.
زخم‌های ارمنستان (ارمنی: Վերք Հայաստանի Verk Hayastani) نخستین رمان سکولار به زبان ارمنی می‌باشد که توسط خاچاطور آبوویان «پدر ادبیات مدرن ارمنی » (ارمنی: Արևելյան աշխարհաբար) نگاشته شده است. این رمان که در سال ۱۸۴۱ میلادی نوشته شده و برای نخستین بار در سال ۱۸۵۸ در تفلیس منتشر شد دربارهٔ سرنوشت اندوهناک مردم ارمنی در زمان جنگ‌های ایران و روس طی سال‌های ۱۸۲۶ تا ۱۸۲۸ میلادی است.
برگزیده
خوب
سوس سارگسیان
«بعضی افراد خودشان با خودشان شطرنج بازی می‌کنند و حرکات حریف غایب را ناخواسته با خود متناسب می‌سازند. در حالیکه حریف واقعی همیشه ممکن است حرکتی که انتظارش را نداریم انجام دهد، حرکتی ناخوشایند…»
میراث جهانی یونسکو در مردم ارمنی
هاکوپ ملیک-هاکوپیان (ارمنی: Յակոբ Մելիք-Յակոբեան با نام ادبی رافی (ارمنی: Րաֆֆի); (زاده ۵ سپتامبر ۱۸۳۵ - درگذشته ۲۵ آوریل ۱۸۸۸) رمان‌نویس و داستانسرای بزرگ ارمنی است. رافی را پدر رمان تاریخی ارمنی دانسته‌اند.
پولپولاک (ارمنی: պուլպուլակ, Armenian pronunciation: [pulpuˈlɑk]) یک فواره آب عمومی می‌باشد که در ارمنستان و جمهوری آرتساخ رواج دارد. پولپولاک‌ها بخشی مهم از فرهنگ ارمنی می‌باشند. نخستین پولپولاک‌ها در دهه ۱۹۲۰ در خیابان‌های ایروان ظاهر شدند و در طول زمان به شدت محبوب شدند. واژه پولپولاک محاوره ای است و از صدای زمزمه آب مشتق می‌شود. پولپولاک‌ها کوچک، معمولاً با بلندی یک متر، هستند یوتناغبیور ((به ارمنی: Յոթնաղբյուր) به معنی "هفت چشمه") نام پولپولاک‌های معروفی در میدان جمهوری، ایروان پایتخت ارمنستان می‌باشند. این پولپولاک‌ها در سال ۱۹۶۵ توسط اسپارتاک گندغتسیان ساخته شده‌اند. این چشمه در سال ۲۰۰۸ توسط Nur، طراح ارمنی مستقر در مسکو بازسازی شد.
آن‌چه می‌توانید انجام دهید
- الگوی
{{درگاه|مردم ارمنی}} را به نوشتارهای وابسته به مردم ارمنی اضافه کنید.
- الگوی {{مردم ارمنی-خرد}} را به نوشتارهای خرد مردم ارمنی اضافه کنید.
- در پروژه‌های مردم ارمنی همکاری کنید.
- نوشتارهای خرد مردم ارمنی را گسترش دهید.
- کمک به غنی‌سازی مقاله‌های خرد مردم ارمنی
