هیچ دوستی به جز کوهستان
رفیقی نه مگر کوهستان: نوشته‌ای از زندان مأنوس[۱] (به انگلیسی: No Friend But the Mountains: Writing from Manus Prison) کتابی در قالب شرح حال از نویسنده کرد ایرانی بهروز بوچانی در مورد گرفتار بودنش در اردوگاه پناهندگان مأنوس است.
 | |
| نویسنده(ها) | بهروز بوچانی |
|---|---|
| برگرداننده(ها) | امید توفیقیان |
| کشور | استرالیا |
| زبان | انگلیسی |
| گونه(های) ادبی | زندگی‌نامه |
| ناشر | پیکادور استرالیا |
تاریخ نشر | ۲۰۱۸ |
| گونه رسانه | چاپی |
| شمار صفحات | ۴۱۶ |
| شابک | شابک ۹۷۸−۱−۷۶۰۵۵−۵۳۸−۲ |
| شماره اوسی‌ال‌سی | ۱۰۳۱۴۶۶۷۸۷ |
نگارش
ویرایشبهروز بوچانی در میانه نوشتن این کتاب بارها نوشته‌های دستی او توسط نیروهای امنیتی جزیره مأنوس ضبط شدند. بعد از این اتفاق او تصمیم گرفت. کتاب رفیقی نه مگر کوهستان را در ۵ سال با پیامک‌هایی که با پیام‌رسان فوری واتس‌اپ برای دوستش امید توفیقیان در استرالیا می‌فرستاد و امید توفیقیان آن را از زبان فارسی به زبان انگلیسی برگردان می‌کرد.[۲][۳]
بوچانی سفر خود با قایق از اندونزی و گرفتار شدنش در جزیره مأنوس را در کتاب شرح می‌دهد. او برای نوشتن این کتاب از زبان شاعرانه استفاده کرده و چارچوبی تحلیلی از آنچه «سیستم غالب» زندان مأنوس می‌نامد برساخته است (اصطلاحی که از الیزابت شوسلر فیورنزا گرفته شده است). او به دقت تحلیل می‌کند که چگونه این زندان به‌طور سیستماتیک رژیمی از محرومیت را اجرا می‌کند تا زندانیان را با ناامیدی شکنجه دهد.
برگردان
ویرایشکتاب توسط امید توفیقیان از فارسی به انگلیسی برگردان شده است. توفیقیان در مقدمه می‌گوید: «رفیقی نه مگر کوهستان کتابی است که می‌تواند به درستی در کنار آثار متنوعی مانند از اعماق نوشته اسکار وایلد، دفتر زندان نوشته آنتونیو گرامشی، مردان می‌میرند نوشته وله سوینکا، و نامه‌ای از زندان بیرمنگام نوشته مارتین لوتر کینگ جونیور در گونه ادبیات زندان یا حبسیه جای بگیرد.»
دربارهٔ نویسنده و مترجم
ویرایشبهروز بوچانی
ویرایشبهروز بوچانی، نویسندهٔ کتاب، فارغ‌التحصیل کارشناسی دانشگاه تربیت معلم تهران (دانشگاه خوارزمی) و کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک از دانشگاه تربیت مدرس تهران است. او در هنگام زندگی در ایران مقالاتی در نشریه کردی وریا چاپ کرده بود و نوشته‌های او در خارج از ایران مورد توجه نشریات زیادی قرار گرفتند. از جمله د ساندی پیپر،[الف] هافینگتن پست، نیو متیلدا، فایننشال تایمز و سیدنی مورنینگ هرالد[ب] اشاره کرد.[۴] بوچانی با آرش کمالی سروستانی فیلم چوکا، الان ساعت چنده؟[پ] را در سال ۲۰۱۷ کارگردانی کرده است. همچنین در مستند قایق‌ها را متوقف کنید [ت] [۵] ساخته سایمون کورین [ث] به‌عنوان بازیگر حضور داشته است.
امید توفیقیان
ویرایشمترجم کتاب به انگلیسی، امید توفیقیان، دکترای خود را در رشته فلسفه در دانشگاه لیدن گرفته و هم‌اکنون پژوهشگر دانشگاه سیدنی است. او نوشته‌ها و فایل‌های صوتی بهروز بوچانی را به زبان انگلیسی برگردان و ویرایش می‌کرده است.[۶]
انتشار کتاب
ویرایشدر استرالیا
ویرایشکتاب توسط انتشارات پیکادور استرالیا[ج] در تاریخ ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۸ در ۴۱۶ صفحه منتشر شده است.
در ایران
ویرایشدر اردیبهشت ۱۳۹۹ نشر چشمه، کتاب صوتی رفیقی نه مگر کوهستان را با صدای نوید محمدزاده به بازار کتاب ایران عرضه کرد. انتشار این کتاب در ایران با اجازه خود بهروز بوچانی بود.[۷]
نشر چشمه همچنین نسخه چاپی این کتاب را نیز به فارسی برگردان کرده و خود بوچانی، بر ویرایش آن نظارت کرده است. بوچانی، بخش‌هایی از این ویرایش کتاب را به صلاحدید خود حذف کرده است.[۷] این نسخه چاپی، در مدت کوتاهی به‌چاپ چهاردهم رسید.[۸]
ترجمه به کُردی
ویرایشهمچنین هاشم احمدزاده این کتاب را به زبان کُردی (کرمانجی میانی) ترجمه کرد که در سال ۲۰۱۹ توسط انتشارات ارزان در سوئد چاپ شد و در سال ۱۳۹۸ نیز از سوی نشر رونیکا در ایران به‌چاپ رسید.[۹]
بازخورد
ویرایشاین اثر در سال ۲۰۱۹ برنده جوایز ویکتوریا برای ادبیات و ویکتوریا برای آثار غیرداستانی شده[۱۰] و بهترین کتاب سال ۲۰۱۸ شناخته شد.[۱۱]
یادداشت‌ها
ویرایشپانویس
ویرایش- ↑ بهروز بوچانی (۲۰۱۹-۰۲-۱۳). «تقلیل آدم‌ها به شماره؛ 'رفیقی نه مگر کوهستان: نوشته‌ای از زندان مأنوس'». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۲-۱۳.
- ↑ «بهروز بوچانی جایزه ملی بیوگرافی استرالیا را هم برد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۱ مرداد ۱۳۹۸.
- ↑ Tofighian، Omid (۲۰۱۸-۰۷-۳۱). «Writing from Manus prison: a scathing critique of domination and oppression | Omid Tofighian» (به انگلیسی). The Guardian. شاپا 0261-3077. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۲-۰۲.
- ↑ Tofighian, Omid (16 August 2018). "Truth to power: my time translating Behrouz Boochani's masterpiece". The Conversation. Archived from the original on 5 November 2018. Retrieved 12 February 2019.
- ↑ Kurian, Simon V., Stop the Boats, Kaylene Abolitis, Behrouz Boochani, Kerry Bower, retrieved 2024-08-12
- ↑ Boochani, Behrouz; Tofighian, Omid (2018). "The Last Days in Manus Prison" (Summer 2018). Meanjin Quarterly.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «انتشار 'کتاب گویای' بهروز بوچانی در ایران». بی‌بی‌سی فارسی. ۱ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- ↑ روجا اسدی (۲۷ خرداد ۱۳۹۹). «نگاهی به کتاب بهروز بوچانی؛ 'نوشتن شعر عاشقانه در حبس یک عمل سیاسی است'». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ آژانس خبری کُردستان (کُردپا): رونمایی از ترجمۀ ۲ کتاب فاخر به زبان کردی سورانی، نوشته‌شده در ۲۶ شهریور ۱۳۹۶؛ بازدید در ۹ بهمن ۱۳۹۷.
- ↑ "Victorian Premier's Literary Awards 2019". The Wheeler Centre. Archived from the original on 29 December 2018. Retrieved 2019-01-31.
- ↑ "Best Books of 2018". The Age. 7 December 2018. Retrieved 8 December 2018.
منابع
ویرایش- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «No Friend But the Mountains». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۹.
