رودخانه سزار (ایران)

رودخانهٔ سزار میان دورود و سپیددشت

رودخانه سزار یکی از رودخانه‌های دایمی و پرآب استان لرستان است. این رودخانه که سرشاخه اصلی رود دز در خوزستان است از مناطق کوهستانی الیگودرز، ازنا، دورود، و بروجرد سرچشمه می‌گیرد.

رودخانه سزار از به هم پیوستن دو رودخانه ماربُره (که از به هم پیوستن آب‌های الیگودرز، دورود و ازنا تشکیل می‌شود) و رودخانه تیره (که آب‌های گله رود، سراب سفید، کرتول و چند رود دیگر را دریافت می‌کند) در شهر دورود تشکیل می‌شود که از این محل تا ایستگاه تنگ پنج که با رودخانه بختیاری تلاقی می‌کند سزار نامیده می‌شود. این رودخانه در پایین دست (در استان خوزستان) رودخانه دز نامیده می‌شود و سد بزرگ دز روی این رودخانه ساخته شده‌است.

رودخانه سزار که گاهی به آن «آب دز» نیز می‌گویند، از شاخه‌های رودخانه دز است که خود رودخانه دز نیز شاخه ای از رودخانه کارون به‌شمار می‌رود و یکی از بزرگترین رودخانه‌های زیر حوضه کارون بزرگ در استان لرستان است.

رودخانه سزار در طول مسیر خود از کنار راه آهن سراسری ایران عبور می‌کند و و به سمت جنوب ایران سرازیر می‌شود.

این رودخانه از روزگار باستان حد فاصل لر کوچک و لر بزرگ بوده‌است، هم اینکه نیز همین نظم از نظر اجتماعی و فرهنگی وجود دارد.

طول مسیر رودخانه سزار به انضمام رودخانه دز از بروجرد تا بند قیر ۵۱۵ کیلومتر و شیب متوسط آن ۰٫۴ درصد و وسعت حوضه آبگیر آن ۲۲ هزار و ۱۰۰ کیلومتر مربع است. میانگین آبدهی سالانه ۷٫۳۹۶ میلیون مترمکعب و میانگین بارندگی سالانه از این حوضه ۶۸۰ میلی‌متر است.

رودخانه سزار و شاخه‌های آن با ایجاد ۴۵ مقطع عمده در تاقدیس‌های از نوع آهک سخت در واقع بزرگترین ناهنجاری رودخانه ای را در زاگرس تشکیل می‌دهد.

رودخانه سزار دارای ماهیان فراوانی است که از نظر تنوع گونه ای نیز چشمگیر هستند. ماهیان این رودخانه از ارزش اقتصادی و اکولوژیکی بالایی برخوردار هستند. از ماهیان این رودخانه می‌توان به گونه‌هایی از خانواده کفال ماهیان، ماهیان کف زی، کپور ماهیان و گربه ماهیان اشاره کرد.

وجه تسمیه

به خاطر اینکه سه رودخانه به هم می رسند اصطلاحا سزار ( سه زار ) گفته میشود.