رود ولگا

رودی در روسیه، یکی از نمادهای ملی روسیه
(تغییرمسیر از رودخانه ولگا)

وُلگا (به روسی: Волга) (برخی آن را همان رودی می‌دانند که در متون قدیمی پارسی از آن با عنوان آتِل یاد شده‌است[۱]) رودی در غرب روسیه است که با ۳٬۶۹۲ کیلومتر درازا، طولانی‌ترین رود روسیه و هفدهمین رود بلند جهان حساب میشود. همچنین این رود پرآب‌ترین رود اروپا است. رود ولگا پس از طی مسیر طولانی خود، به دریای مازندران می‌ریزد. همچنین دریاچه مازندران از طریق این رودخانه، توسط کانال ولگا–دن به آب‌های آزاد متصل می‌شود. برخی از بزرگ‌ترین ذخایر آبی جهان در کنار این رود قرار دارند و از منابع آب آن تغذیه می‌کنند. در کشور روسیه رود ولگا یکی از نمادهای ملّی کشور به‌شمار می‌رود و حوزه‌های آبگیر این رود، محل قرارگیری یازده شهر دیگر این کشور است.

ولگا
ولگا در اولیانوفسک
مکان
کشورروسیه
ویژگی‌های ظاهری
سرآب 
 • مکانتپه‌های والدای، استان تور
 • ارتفاع۲۲۵ متر (۷۳۸ فوت)
دهانهدریای مازندران
 • ارتفاع
−۲۸ متر (−۹۲ فوت)
طول۳٬۶۹۲ کیلومتر (۲٬۲۹۴ مایل)
دبی۱٬۳۸۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع

نام‌شناسی

ویرایش

نام روسی این رود یعنی ولگا (Волга) از ریشه نیا-اسلاوی *vòlga گرفته شده که به معنای رطوبت است. این نام اسلاوی یک گرته‌برداری از نامی است که سکاهای ایرانی‌زبان به این رود داده بودند یعنی «را».[۲] نام «را» (Rā) نیز در زبان سکایی به معنای رطوبت و هم‌ریشه با واژه اوستایی «رنها» Raŋhā (به معنای رود افسانه‌ای) است. واژه سغدی رک (r’k)[۳] و واژه فارسی رگ (آبراه خون) نیز با این واژه هم‌ریشه می‌باشند.[۴]

اقوام ترک‌تباری که در امتداد ولگا ساکن شدند در قدیم به آن ایتیل یا آتیل می‌گفتند که به معنای «رود بزرگ» است. در زبان‌های ترکی‌تبار امروزه نیز به آن با ایدیل و اِدل و نام‌های مشابه اشاره می‌شود. نام دیگر ترکی برای ولگا «ساری‌سو» (آب زرد) است. مردم قوم ماری، از اقوام اورالی به ولگا «یول» می‌گویند که در زبان تاتاری به معنای راه است.

نگارخانه

ویرایش
تصویر ماهواره‌ای
حوضه آبریز ولگا
نقشه سیاسی منطقه

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. مدخل آتل بایگانی‌شده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine در لغت‌نامه دهخدا
  2. J.P. Mallory & D.Q. Adams, Encyclopedia of Indo-European Culture, s.v. "dew" (London: Fitzroy Dearborn, 1997), 158-9.
  3. Michiel de Vaan, Etymological Dictionary of Latin and the Other Italian Languages, s.v. "rōs, rōris" (Leiden: Brill, 2008), 526-7.
  4. Nourai, Ali. 2013. An Etymological Dictionary of Persian, English and Other Indo-european Languages. Index of Words in Different Languages Vol. 1 Vol. 1. p.130.