زبان پیه‌مونتی
زبان پیه‌مونتی زبانی است هندواروپایی از شاخه رومی که در کشور ایتالیا جمعیتی حدود دو میلیون نفر بدان تکلم می‌کنند. اکثر زبانشناسان خارجی این زبان را کاملاً مستقل و مجزا معرفی کرده‌اند اما در ایتالیا کوشش بر این است که به عنوان گویشی از ایتالیایی مطرح شود. شمار زیادی از گویشوران این زبان به فرانسه، آرژانتین و اروگوئه کوچیده‌اند. این زبان از قرن دوازدهم به صورت نوشتاری درآمد و ادبیات پیه‌مونتی در حدود قرن هجدهم میلادی رشد چشمگیری یافت. در پیه‌مونت ایتالیا تلاش‌های زیادی برای جهت رسمی‌کردن این زبان انجام شد که به بن‌بست رسید. پارلمان محلی پیه‌مونت زبان پیه‌مونتی را زبان رسمی و کاربردی خود اعلام کرد و خواستار تدریس آن در مدارس شد. اگرچه ایتالیا این مسئله را به رسمیت نشناخت اما هم‌اکنون در سطح محدودی در مدارس آموزش داده می‌شود. همچنین دولت ایتالیا طرح پیشنهادی مردم پیه‌مونت را برای اینکه زبان پیه‌مونتی یکی از زبان‌های رسمی المپیک زمستانی ۲۰۰۶ تورین باشد را رد نمود.[۱]
| پیه‌مونتی | |
|---|---|
| Piemontèis | |
| زبان بومی در |  ایتالیا |
| منطقه | ایتالیا منطقه پیه‌مونته |
شمار گویشوران | ~۲٬۰۰۰٬۰۰۰ (بدون تاریخ) |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۲–۶۳۹ | roa |
| ایزو ۳–۶۳۹ | pms |
| زبان‌شناسی | 51-AAA-of |
نمونه زبانی ویرایش
| پیه‌مونتی | ایتالیایی | فرانسه | اسپانیایی | پرتغالی | کاتالان | فارسی |
|---|---|---|---|---|---|---|
| cadrega | sedia | chaise | silla | cadeira | cadira | صندلی |
| pijé | prendere, pigliare | prendre | tomar | pegar, tomar | prendre | گرفتن |
| surtì | uscire | sortir | salir | sair | sortir | رفتن |
| droché/casché/tombé | cadere, cascare | tomber | caer | cair, tombar | caure | افتادن |
| ca/mison | casa | maison | casa | casa | casa | خانه |
| brass | braccio | bras | brazo | braço | braç | بازو |
| nùmer | numero | numéro | número | número | nombre | شماره |
| pom | mela | pomme | manzana | maçã | poma | سیب |
| travajé | lavorare | travailler | trabajar, laborar | trabalhar | treballar | کار کردن |
| scòla | scuola | école | escuela | escola | escola | مدرسه |
| bòsch | legno | bois | madera | madeira, bosque, mata | fusta | چوب |
| monsù | signore | monsieur | señor | senhor, seu | senyor | آقا |
| madama | signora | madame | señora | senhora, dona | senyora | بانو |
| istà | estate | été | verano, estío | verão | estiu | تابستان |
| ancheuj | oggi | aujourd'hui | hoy | hoje | avui | امروز |
| dman | domani | demain | mañana | amanhã | demà | فردا |
| jer | ieri | hier | ayer | ontem | ahir | دیروز |
| lùnes | lunedì | lundi | lunes | segunda-feira | dilluns | دوشنبه |
| màrtes | martedì | mardi | martes | terça-feira | dimarts | سه شنبه |
| mèrcol/merco | mercoledì | mercredi | miércoles | quarta-feira | dimecres | چهارشنبه |
| giòbia | giovedì | jeudi | jueves | quinta-feira | dijous | پنج شنبه |
| vënner | venerdì | vendredi | viernes | sexta-feira | divendres | آدینه |
| saba | sabato | samedi | sábado | sábado | dissabte | شنبه |
| dumìnica | domenica | dimanche | domingo | domingo | diumenge | یکشنبه |