گویش

گونه زبانی یا لهجه

گویش[۱] (به انگلیسی: dialect) به شکل‌هایی از یک زبان گفته می‌شود که تفاوت‌هایی آوایی یا دستوری دارند اما استفاده‌کنندگانِ دو گویش متفاوت (گویش‌ورانِ متفاوت) همچنان می‌توانند سخن یکدیگر را درک کنند.

اگر وجه ممیزهٔ بین دو زبان‌گونهٔ یک زبان عمدتاً در سطح واژگان و تا حدودی در سطح ساختار (نحو) باشد، این دو گونه دو گویش متفاوت از یک زبانند.[۲]

دسته‌بندی

ویرایش

گویش بر چهار دسته است:

  1. گویشی که به مکان جغرافیایی وابسته است؛ مانند گویش بوشهری، گویش بیرجندی برای زبان فارسی، و به آن گویش جغرافیایی گویند.
  2. گویشی که مربوط به طبقهٔ اجتماعی خاصی است؛ مانند گویش بازاریان و واعظان که به آن گویش اجتماعی گفته می‌شود.
  3. گویشی که مربوط به ادوار گذشته است؛ مانند گویش زمان قاجار در زبان فارسی که به آن گویش تاریخی می‌گویند.
  4. گویشی که به آن گویش معیار گویند.[۳]

منابع

ویرایش
  1. «گویش» [زبان‌شناسی] هم‌ارزِ «dialect»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر چهارم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۹-۱ (ذیل سرواژهٔ گویش)
  2. رنجبر چقاکبودی، وحید (۱۳۹۱). زبان و زبان‌گونه‌ها. کرمانشاه: باغ‌نی. ص. ص۵. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۶۹۹-۹۹-۵. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک); پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک)
  3. زبان فارسی (۱)، سال اول دبیرستان، چاپ ۱۳۸۶

جستارهای وابسته

ویرایش

زبان‌گونه‌ها

ویکی گویش - گویش نامهٔ آزاد