سازمان انرژی اتمی ایران

سازمان انرژی اتمی ایران یک سازمان دولتی در ایران و وابسته به ریاست‌جمهوری ایران است که وظایف مربوط به توسعه فناوری هسته‌ای و کلیه امور مربوط به انرژی اتمی در ایران را بر عهده دارد. هم‌اکنون رئیس این سازمان محمد اسلامی می‌باشد.

سازمان انرژی اتمی کشور

سازمان دید کلی
بنیان‌گذاری	۱۶ تیر ۱۳۵۳
حوزهٔ قدرت	ایران
ستاد	تهران، انتهای خیابان کارگر شمالی
سازمان اجرایی	محمد اسلامی (رئیس)
گروه بالادست	ریاست‌جمهوری ایران
وبگاه	aeoi.org.ir

تاریخچه

این سازمان که مقدمات ایجاد آن از اوایل سال ۱۳۵۳ فراهم گردیده بود، با تصویب قانون «سازمان انرژی اتمی» در ۱۶ تیر ۱۳۵۳ عملاً به‌صورت یک شخصیت حقوقی رسمیت یافت. دلیل اصلی تأسیس این سازمان، استفاده از انرژی اتمی در صنایع، کشاورزی و خدمات و ایجاد نیروگاه‌های اتمی و کارخانه‌های آب‌شیرین‌کن، تولید مواد اولیه مورد نیاز صنایع اتمی، ایجاد زیربنای علمی و فنی لازم برای اجرای طرح‌های مزبور و همچنین برقراری هماهنگی و نظارت بر کلیه امور مربوط به انرژی اتمی در کشور عنوان شد.

این سازمان در ابتدا زیر نظر نخست‌وزیری فعالیت می‌کرد و رئیس آن اکبر اعتماد بود. با تصویب قانون تأسیس «وزارت نیرو» در ۲۸ بهمن ۱۳۵۳ و براساس مادهٔ ۹ آن، سازمان انرژی اتمی ایران زیرمجموعهٔ وزارت نیرو شد. با پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ این سازمان جزء معاونت انرژی وزارت نیرو باقی ماند تا با تصویب هیئت وزیران در ۱۹ اسفند ۱۳۶۰ دوباره مستقل شد و زیر نظر نخست‌وزیری قرار گرفت. با حذف نخست‌وزیری در سال ۱۳۶۸، سازمان زیر نظر رئیس‌جمهور قرار گرفت و رئیس سازمان، سمت معاون رئیس‌جمهوری را پیدا کرد.

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، این سازمان چشم‌انداز راه‌اندازی ۲۳۰۰۰ مگاوات برق هسته‌ای را در دستور کار داشت و بر این مبنا قراردادهای متعددی را برای احداث نیروگاه‌های هسته‌ای و دسترسی به سوخت هسته‌ای مورد نیاز منعقد نمود که پیگیری آنها سبب گسترش سریع سازمان گردید. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با تجدید نظر اساسی در کل برنامه‌های سازمان و ایجاد تغییرات بنیادی در اهداف و وظایف آن، قدم‌های مؤثری در جهت کاربرد و استفاده صلح‌آمیز از انرژی اتمی در کشور برداشته شده‌است. این اقدامات که از نیمه دوم دهه هفتاد کاملاً مشهود بوده‌است، در جهت دستیابی به خودکفایی نسبی و با توجه به محدودیت‌های شدید اعمال‌شده توسط کشورهای غربی صورت گرفته‌است.

با تصویب قانون حفاظت در برابر اشعه در ۲۰ فروردین ۱۳۶۸، وظایف مربوطه به سازمان انرژی اتمی سپرده شد.

در ۱۰ بهمن ۱۳۹۸ وزارت خزانه‌داری آمریکا، سازمان انرژی اتمی ایران و رئیس آن علی‌اکبر صالحی را در لیست افراد تحریم‌شده قرار داد.

شرکت‌ها، مؤسسات و مراکز وابسته

• شرکت مادرتخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران
• شرکت مادرتخصصی تولید مواد اولیه و سوخت هسته‌ای ایران
• شرکت فناوری‌های پیشرفته ایران
• شرکت توسعه کاربرد پرتوها
• مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور
• پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای

رؤسای سازمان انرژی اتمی

اسامی رؤسای سازمان از بدو تأسیس تاکنون عبارتند از:

• اکبر اعتماد (۱۳۵۳–۱۳۵۷)
• فریدون سحابی (۱۳۵۸–۱۳۶۰) (سرپرست)
• رضا امراللهی (۱۳۶۰–۱۳۷۶)
• غلام‌رضا آقازاده (۱۳۷۶–۱۳۸۸)
• علی‌اکبر صالحی (۱۳۸۸–۱۳۸۹) (بار نخست)
• محمد احمدیان (۱۳۸۹) (سرپرست)
• فریدون عباسی دوانی (۱۳۸۹–۱۳۹۲)
• علی‌اکبر صالحی (۱۳۹۲–۱۴۰۰) (بار دوم)
• محمد اسلامی (۱۴۰۰–تاکنون)

سفرای ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

• علی‌اصغر سلطانیه (۱۳۶۱–۱۳۶۶)
• سیدخلیل موسوی بیوکی (۱۳۶۶–۱۳۷۱)
• محمدصادق آیت‌اللهی (۱۳۷۱–۱۳۷۷)
• علی‌اکبر صالحی (۱۳۷۷–۱۳۸۲)
• پیروز حسینی (۱۳۸۲–۱۳۸۴)
• محمدمهدی آخوندزاده (۱۳۸۴–۱۳۸۵)
• علی‌اصغر سلطانیه (۱۳۸۵–۱۳۹۲)
• رضا نجفی (۱۳۹۲–۱۳۹۷)
• کاظم غریب‌آبادی (۱۳۹۷–۱۴۰۰)
• محمدرضا غائبی (۱۴۰۰–تاکنون) (کاردار)

جستارهای وابسته

• آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
• سال‌شمار هسته‌ای ایران
• مدیران پروژه اتمی ایران
• برنامه هسته‌ای ایران

پیوند به بیرون

• ایران و فناوری هسته‌ای
• بایگانی وبگاه رسمی
• پورتال دفتر حفاظت در برابر اشعه
• پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای