سامانه (چینه‌شناسی)

واحدهای زمانی در زمین‌شناسی و چینه‌شناسی
گاه‌چینه‌شناسی زمین‌گاه‌شناسی یادداشت‌ها
چینه‌ابردوران
Eonothem
ابردوران
Eon
جمعاً ۴ ابردوران. نیم میلیارد سال یا بیشتر
چینه‌دوران
Erathem
دوران
Era
۱۰ دوران شناخته‌شده. چندصد میلیون سال
سامانه
System
دوره
Period
۲۲ دوره شناخته‌شده. ده‌ها تا حدود صد میلیون سال
ردیف
Series
دور
Epoch
۳۴ دور شناخته‌شده. ده‌ها میلیون سال
اشکوب
Stage
عصر
Age
۹۹ عصر شناخته‌شده. میلیون‌ها سال
گاه‌بازه
Chronozone
گاه
Chron
زیربخش عصر. توسط ICS به‌کار نمی‌رود.

در گاهنگاری چینه‌شناسی، مجموعه چند ردیف یک سامانه (سیستم) را به وجود می‌آورد. نام هر سامانه از نام یک ناحیه مشخص یا ردیفی از رسوبات به‌خصوص یا از نام سنگواره‌های ویژه برگرفته می‌شود. برای نمونه، در حالت اول در دوران دیرینه‌زیستی نام سامانه دوونین از ناحیه دِوون، واقع در جنوب غرب انگلستان و در دوران دوم سامانه ژوراسیک از ناحیه ژورا واقع در بین آلمان و فرانسه گرفته شده‌است. در حالت دوم نام سامانه کربنیفر از رسوبات کربن‌دار (زغال‌دار) و همچنین نام سامانه کرتاسه از کلمه یونانی کرتا به مفهوم رسوبات کربناته مشتق شده‌است. سرانجام در حالت سوم دوره نومولیتیک که یک زیرسامانه به‌شمار می‌رود و مترادف پالئوژن است، نامش از فسیل نومولیتس اخذ گردیده‌است. بعضی از سامانه‌ها به زیرسامانه نیز تقسیم شده‌است؛ مثلاً سامانه ژوراسیک در قدیم به زیرسامانه‌های لیاس، دوگر و مالم تقسیم می‌شد.

منابع ویرایش

  • Hedberg, H.D. , (editor), International stratigraphic guide: A guide to stratigraphic classification, terminology, and procedure, New York, John Wiley and Sons, 1976